DN Việt có nguy cơ mang họa vì dùng phần mềm lậu

Không chỉ phải xin lỗi công khai trên báo chí trong nước, doanh nghiệp Việt còn có nguy cơ bị thị trường Mỹ cấm cửa nếu bị phát hiện sử dụng phần mềm không có bản quyền.

Lực lượng chức năng thanh tra các doanh nghiệp sử dụng phần mềm lậu.

Lo hàng vào Mỹ bị làm khó

Phó Cục trưởng cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) Vũ Bá Phú cho biết, Nghị viện các Bang Washington và Louisiana vừa thông qua đạo luật “Vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực công nghệ thông tin” (UCA) nhắm vào các hành vi cạnh tranh không lành mạnh bằng việc sử dụng phần mềm không bản quyền. Ông Phú cho rằng, với đạo luật này Mỹ sẽ yêu cầu các nhà xuất khẩu ở nước thứ 3 chấm dứt việc sử dụng phần mềm bất hợp pháp trong toàn bộ hoạt động kinh doanh từ hệ thống kế toán, kho bãi, vận chuyển… Tuy nhiên, điều đáng ngại theo ông Phú là đạo luật này có thể không dừng lại ở 2 bang Washington và Louisiana mà có thể mở rộng ra các bang khác của nước Mỹ và nhiều nước khác.

Lo ngại hơn, theo ông Phú, khi Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) áp dụng đạo luật này trong các vụ điều tra chống bán phá giá, DOC có thể cộng thêm các chi phí sản xuất thực tế (do DOC tính toán) do doanh nghiệp phải sử dụng các sản phẩm phần mềm có bản quyền (chi phí thiết kế, tiếp thị…) dẫn đến chi phí sản xuất sản phẩm bị đẩy lên cao, dẫn đến nguy cơ bị áp thuế chống bản phá giá hoặc biên độ phá giá cao hơn cho hàng Việt Nam.

Đồng tình, Phó Tổng thư ký Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) Trần Hữu Huỳnh nhìn nhận, hiện đã có 39 công tố viên liên bang ở Mỹ đã ký ủng hộ đạo luật của 2 bang này. “Điều này cho thấy Mỹ quyết tâm thắt chặt kiểm tra doanh nghiệp Việt Nam đối với vấn đề bản quyền phần mềm trong năm 2012”. Tuy nhiên, ông Huỳnh cho rằng, đạo luật này là phù hợp với quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vì thế có quyền áp dụng với mọi thành viên, trong đó có Việt Nam. “Do vậy, cách tốt nhất là doanh nghiệp Việt Nam nên tuân thủ để tránh những hậu quả đáng tiếc” – ông Huỳnh khuyến cáo.

Doanh nghiệp vẫn lơ mơ

Trong khi đó, liên tục trong thời gian gần đây, lực lượng chức năng Việt Nam đã liên tục phát hiện hàng loạt doanh nghiệp sử dụng phần mềm lậu, từ doanh nghiệp trong nước đến 100% vốn nước ngoài. Ông Phạm Xuân Phúc – Phó Chánh Thanh tra Bộ VH,TT và DL cho biết, từ đầu năm 2011 đến nay, cơ quan chức năng đã tiến hành thanh tra tại 50 doanh nghiệp, chủ yếu ở Hà Nội và TPHCM, với tổng số 2.000 máy tính. Hầu hết các doanh nghiệp này đều sử dụng phần mềm máy tính không hợp pháp, trị giá trên 500.000 USD. “Đáng lên án là tình trạng vi phạm bản quyền phần mềm máy tính còn khá phổ biến, nó không chỉ ở những doanh nghiệp của Việt Nam mà rất nhiều doanh nghiệp liên doanh và doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài” – ông Phúc nhìn nhận.

Trong khi, căn cứ theo Luật UCA, nếu phía chủ sở hữu của những phần mềm này, chẳng hạn như Microsoft, có bằng chứng về việc doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam dùng phần mềm lậu, sẽ có thể kiện lên Tòa án Mỹ. Trong vòng 90 ngày, nếu không chứng minh được nguồn gốc phần mềm mình đang sử dụng, doanh nghiệp Việt sẽ phải đối mặt với án phạt rất nặng. Trong đó, mức nặng nhất là bị ghi vào “sổ đen” của chính quyền bang.

Số liệu từ Cục Quản lý Cạnh tranh, tỷ lệ vi phạm bản quyền phần mềm của Việt Nam trong những năm qua tuy giảm song vẫn còn rất cao (khoảng 83%). Giá thành của phần mềm lậu đôi khi chỉ bằng số lẻ của phần mềm chính hãng, vì vậy, nhiều doanh nghiệp tưởng rằng họ có thể tiết kiệm chi phí và cạnh tranh về giá với các doanh nghiệp sử dụng phần mềm hợp pháp.

Theo Luật Việt Nam, các doanh nghiệp và cá nhân bị phát hiện có vi phạm sở hữu trí tuệ có thể đối mặt với khoản tiền phạt lên tới 500 triệu đồng. Tuy nhiên, thay vì đối mặt với các hậu quả này, Liên minh phần mềm doanh nghiệp (BSA) đã cho phép người vi phạm được xin lỗi công khai trên những tờ báo lớn và cam kết không bao giờ tái phạm.

Ông Huỳnh cho rằng, sự mạnh tay của nhà sản xuất không phải là yếu tố quyết định để đảo ngược bài toán bản quyền tại những thị trường đang phát triển. Quan trọng nhất vẫn là sự nhận thức của bản thân doanh nghiệp và người dùng.

Tiến Dũng (Theo Dantri)