Trong bối cảnh chuyển đổi xanh trở thành yêu cầu bắt buộc của nền kinh tế, việc đào tạo và phát triển “nhân lực xanh” đang được xem là chìa khóa giúp doanh nghiệp Việt duy trì sức cạnh tranh và phát triển bền vững.
Từ giảng đường đến nhà máy, từ phòng nghiên cứu đến dây chuyền sản xuất, mối liên kết giữa nhà trường – doanh nghiệp – truyền thông đang dần hình thành, tạo nên một hệ sinh thái nơi tri thức được chuyển hóa thành giá trị kinh tế và lan tỏa thành động lực đổi mới cho toàn xã hội.
Vừa qua hội thảo trong khuôn khổ chương trình Unitour với chủ đề “Kết nối nơi đào tạo nhân lực xanh cho doanh nghiệp” đã diễn ra do Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao (HVNCLC) phối hợp cùng Trường Đại học Bách khoa tổ chức, thu hút sự tham dự của nhiều doanh nghiệp, nhà khoa học, giảng viên và sinh viên. PGS.TS Huỳnh Kỳ Phương Hạ – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa khẳng định, chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn “nên làm” mà là điều kiện sống còn để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng chuẩn mực quốc tế và hướng tới phát triển bền vững. Nhưng để đi từ tầm nhìn đến hành động, cần có sự đồng kiến tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp.
Doanh nghiệp đặt hàng, nhà trường cung cấp tri thức
Theo PGS.TS Huỳnh Kỳ Phương Hạ, doanh nghiệp chính là nơi đặt ra những bài toán thực tiễn, từ tối ưu hóa dây chuyền, số hóa quy trình cho đến xây dựng mô hình sản xuất tuần hoàn. Nhà trường giữ vai trò cung cấp tri thức, công nghệ và nguồn nhân lực.
Ông Hạ cho rằng, ba định hướng hợp tác cụ thể cần được triển khai song song. Thứ nhất là cơ chế đặt hàng và giải quyết bài toán doanh nghiệp bằng các nhóm nghiên cứu và dự án thí điểm. Thứ hai là cùng phát triển hoạt động R&D (nghiên cứu và phát triển), rút ngắn hành trình đưa sản phẩm ra thị trường thông qua ứng dụng công nghệ xanh và chuyển đổi số. Thứ ba là cùng thiết kế chương trình đào tạo linh hoạt – như học kỳ doanh nghiệp, thực tập tuyển dụng giúp sinh viên sớm thích nghi với môi trường sản xuất thực tế.
Bà Vũ Kim Hạnh – Chủ tịch Hội Doanh nghiệp HVNCLC – kể lại một câu chuyện thú vị về “hành trình âm thầm” của tri thức đại học trong đời sống thực tiễn. Trong một chuyến công tác về xuất khẩu nông sản sang Mỹ, bà gặp một nông dân ở Hợp tác xã Mỹ Long (Bến Tre) giới thiệu sản phẩm nước cốt chanh mật ong – kết quả nghiên cứu từ chính Trường Đại học Bách khoa.
“Tôi ngạc nhiên vì hóa ra nhà trường đã góp phần tạo ra sản phẩm thực tế mà chúng tôi – những người làm truyền thông và hỗ trợ doanh nghiệp – chưa từng biết đến”, bà Hạnh kể.
Câu chuyện đó không phải cá biệt. Nhiều doanh nghiệp chia sẻ sự hợp tác hiệu quả với Trường Đại học Bách khoa trong đào tạo và chuyển giao công nghệ. Ông Phạm Đức Nam Trung, Giám đốc Tài chính Công ty TNHH MTV Dat Bike Việt Nam, cho biết hơn 50% kỹ sư của doanh nghiệp được đào tạo tại Đại học Bách khoa – ĐHQG-HCM.
“Để phát triển dòng xe máy điện đầu tiên, chúng tôi đã nhận được sự hỗ trợ to lớn từ nhà trường trong việc tìm kiếm nhân sự kỹ thuật và hoàn thiện dây chuyền sản xuất”, ông Trung nói.
Một ví dụ khác đến từ Công ty Real-Time Robotics Việt Nam (RtR) – doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất drone. Hơn 70 kỹ sư của công ty, phần lớn tốt nghiệp từ Đại học Bách khoa, đang trực tiếp chế tạo các thiết bị bay không người lái phục vụ cả thị trường trong nước lẫn quốc tế.
Kỹ sư Hà Công Thiện, người từng thực tập tại RtR từ năm 2019 và hiện là kỹ sư tích hợp hệ thống, chia sẻ: “Trong một chuyến trình diễn tại Mỹ, khi giới thiệu drone do kỹ sư Việt Nam chế tạo, nhiều nhà đầu tư Mỹ thật sự khâm phục. Họ không nghĩ sản phẩm này được phát triển hoàn toàn ở Việt Nam”.
Những hợp tác này thể hiện rõ năng lực kết nối giữa nhà trường và doanh nghiệp – không chỉ ở công nghệ cao mà còn trong nông nghiệp. Ông Lê Văn Nam thành viên Hợp tác xã Chanh không hạt Mỹ Long (Đồng Tháp) cho biết: “Khi mới thành lập, chúng tôi chỉ sản xuất chanh tươi, hiệu quả không cao. Sau khi được Trường Đại học Bách khoa chuyển giao công nghệ sản xuất nước cốt chanh mật ong, sản phẩm đã có chỗ đứng vững trên thị trường trong nước và được xuất khẩu”.
Hướng đến mục tiêu nhân lực xanh
Theo PGS.TS Huỳnh Kỳ Phương Hạ, Đại học Bách khoa đang định vị trở thành trung tâm nghiên cứu – đào tạo – chuyển giao công nghệ hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ xanh. Các trụ cột công nghệ chủ lực gồm: trí tuệ nhân tạo (AI), cơ giới hóa – tự động hóa, năng lượng sạch, vật liệu xanh và tuần hoàn trong công nghiệp chế biến. “Đó là nền tảng để hình thành nguồn nhân lực xanh – nhân lực không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có tư duy bền vững”, ông Hạ nói.
Ở góc độ chính sách, bà Vũ Kim Hạnh nhấn mạnh doanh nghiệp cần tận dụng các cơ chế hỗ trợ từ Nghị quyết 57 và 68 của Bộ Chính trị – những chính sách định hướng phát triển khu vực kinh tế tư nhân và đổi mới sáng tạo.
“Nhiều doanh nghiệp chưa biết cách tiếp cận chính sách. Vì vậy, nhiệm vụ của chúng tôi là kết nối, truyền thông và lan tỏa để doanh nghiệp thực sự được hưởng lợi từ chính sách của Nhà nước”, bà Hạnh chia sẻ.
Trong hành trình hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi xanh kéo dài từ giữa năm 2025 đến cuối năm 2026, Hội Doanh nghiệp HVNCLC đặt mục tiêu tạo ra các kết nối cụ thể giữa doanh nghiệp – trường đại học – viện nghiên cứu, để tri thức hàn lâm được ứng dụng thành sản phẩm, dịch vụ phục vụ đời sống người tiêu dùng.
PGS.TS Phạm Đình Anh Khôi, Giám đốc Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ – Trường Đại học Bách khoa, nhận định: “Khi Chính phủ thúc đẩy chiến lược phát triển đổi mới sáng tạo, các trường đại học cần trở thành trung tâm kết nối. Chúng tôi muốn sinh viên không chỉ tốt nghiệp với bằng cấp, mà còn bước ra với một tinh thần doanh nhân xanh”.
Từ drone công nghệ cao đến chai nước cốt chanh mật ong, những sản phẩm ấy đều khởi nguồn từ giảng đường, từ tinh thần hợp tác và cùng hành động. Khi tri thức được kết nối đúng nơi, nhân lực xanh không còn là khẩu hiệu, mà trở thành nguồn lực thật sự cho tương lai bền vững của Việt Nam.
Thương Nguyên
Bình luận (0)