Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục Việt Nam: Quan tâm hơn đến chế độ lương

Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI có đề ra 8 giải pháp về đổi mới căn bản, toàn diện GD Việt Nam. Chúng tôi muốn bàn sâu thêm về giải pháp thứ hai, còn các giải pháp khác chúng tôi đều thống nhất. Đó là giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ GV. Vì sao tôi lại quan tâm tới vấn đề này? Lý do trước hết ai cũng biết, người thầy luôn đóng vai trò quyết định đối với thành bại của sự nghiệp GD-ĐT. Vì lẽ đó hơn bao giờ hết chúng ta cần nhanh chóng khắc phục những yếu kém trong bố trí, sắp xếp và sử dụng để sớm xây dựng được đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và bảo đảm các yêu cầu về phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn. Nhưng như thế vẫn chưa đủ. Phải có chế độ ưu tiên đặc biệt về chính sách, về lương, tiền thưởng, thăng tiến, chế độ đãi ngộ phù hợp để tạo động lực và hiệu quả làm việc của đội ngũ GV. Mặc dù Đảng và Nhà nước đã cải tiến rất nhiều chế độ cho GV nhưng các chính sách hiện hành vẫn còn nhiều bất cập, từ đó dẫn đến hệ quả là còn nhiều người chưa thật toàn tâm toàn ý cho sự nghiệp trồng người. Phân tích sâu chúng ta mới thấy điều này thật sự là mấu chốt của vấn đề. Lương không đủ nuôi sống bản thân thì làm sao nuôi gia đình? Làm sao toàn tâm, toàn ý với công việc được? Nếu nói: “Tiền nào của nấy” cũng không sai. Chế độ đãi ngộ cho công nhân viên chức nói chung và đội ngũ nhà giáo nói riêng qua bao lần cải tiến nâng lương đều lạc hậu, phản khoa học. So sánh mới thấy sự khập khiễng. Người làm kinh tế – có người lương cao ngất ngưởng đến 10 ngàn USD/tháng, trong khi đó đội ngũ thầy cô giáo chỉ có 4-5 triệu đồng/tháng là nhiều.

Như vậy nguyên nhân xuất phát từ đâu? Rõ ràng là không phải do Bộ GD-ĐT, vì bộ không định ra mức lương và cũng không quan tâm đến lương của GV. Nếu để ý thì thấy, trong tờ trình “Chiến lược phát triển GD từ 2011-2020” cũng không đả động gì đến chế độ lương nhà giáo mà chỉ nói chính sách rất chung chung.

Một ngành mà đồng lương “chết đói” thì làm sao tuyển dụng được nhân tài? Đó là sự thật. Mọi người vẫn hay nói đùa: “Chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm”. Vì thế GD lòng yêu nghề, tinh thần tất cả vì học sinh thân yêu đối với sinh viên sư phạm không phải là dễ nếu không nói là có gì đó ảo tưởng trong xu thế hiện nay. Đáng buồn hơn, nhiều GV trẻ có năng lực tốt sau một thời gian ra trường đã chạy về các trường học quốc tế vì lực hút hấp dẫn của chế độ đãi ngộ. Tình trạng chảy máu chất xám trong GD cũng không ít. Cũng con người đó mà qua trường quốc tế dạy thì lương tăng gấp đôi, gấp ba nên họ làm việc có trách nhiệm hơn, say mê hơn. Tuy nhiên nói như vậy cũng không phải là phủ nhận tất cả, không có nghĩa là tất cả thầy cô hiện nay cứ ngồi chờ lương mà không làm tròn trách nhiệm của mình.

Theo tôi, việc trả lương đủ, đúng cho đội ngũ GV  hiện nay là một yêu cầu hàng đầu của đổi mới căn bản, toàn diện GD Việt Nam. Có như thế mới hạn chế được việc dạy thêm – học thêm tràn lan hiện nay. Chấm dứt tình trạng trên lớp thầy dạy cho có lệ, chỉ chăm chăm lôi kéo học sinh về nhà dạy thêm. Em nào không học tại nhà thầy cô đến khi làm bài đúng cũng không được điểm 10 và thầy cô tìm cách làm khó học sinh đủ bề. Từ đó dẫn đến quan hệ thầy trò khác trước: Học sinh thiếu tôn trọng thầy cô, một phần cũng vì lẽ đó. Nhớ lại thời đi học trước đây, các thầy cô thế hệ chúng tôi ăn không đủ no, mặc không đủ ấm nhưng giảng dạy hết lòng, luôn được học sinh tôn trọng. Dù không được trả thù lao khi dạy thêm hay phụ đạo nhưng ai cũng hết lòng vì học sinh thân yêu. Chỉ khi đảm bảo được tính dân chủ, công bằng trong các chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ nhà giáo thì mới thực sự đổi mới căn bản, toàn diện GD Việt Nam, và sự đổi mới đó chắc chắn sẽ thành công tốt đẹp.

Nguyễn Thị Yến Thu