Đóng cửa nhiều ngành học

Là ngành truyền thống của trường nhưng những ngành như lâm nghiệp, trồng trọt, thủy sản, quản lý tài nguyên và môi trường của Trường ĐH Nông lâm Huế có nguy cơ phải đóng cửa do không có TS vào học. Ở một số trường ĐH khác, các ngành học được coi là “đặc trưng” của trường cũng đều nằm trong tình trạng nguy cơ cao. ĐH An Giang có thể đóng cửa ngành sư phạm sinh học, sư phạm tin học, chăn nuôi; ĐH Đồng Tháp ngừng tuyển sinh ngành sư phạm kỹ thuật công nghiệp, sư phạm kỹ thuật nông nghiệp, công nghệ thiết bị trường học; phân hiệu ĐH Huế tại Quảng Trị, gồm ngành công nghệ kỹ thuật môi trường chỉ có 2 SV trong tổng số 50 chỉ tiêu (CT), ngành kỹ thuật điện có 3 SV/ 50 CT, ngành kỹ thuật bản đồ có 3 SV/ 50 CT. Còn đối với ĐH Khoa học Huế, ngành Hán Nôm chỉ có 5 SV/ 30 CT, ngành địa lý tự nhiên có 8 SV/ 40 CT…

Những ngành truyền thống không có TS vào học, những ngành liên quan đến lao động kỹ thuật, đến các hoạt động nông lâm nghiệp cũng đều vắng bóng TS. ĐH Nông lâm (ĐH Thái Nguyên) thiếu 1.387 CT; ĐH Khoa học cũng còn gần 500 CT; Trường ĐH Công nghệ thông tin và truyền thông còn  929 CT…

Với các trường công lập đã khó khăn như vậy thì các trường ngoài công lập chắc chắn sẽ chật vật hơn rất nhiều. Kết thúc mùa tuyển sinh năm nay, ĐH Tân Tạo (Long An) tuyển được 29 SV. Trong đó ngành kinh doanh quốc tế có số SV nhập học đông nhất là 16, ngành quản trị kinh doanh 6 SV… trong khi năm nay trường thông báo tuyển sinh 8 ngành với 500 CT. ĐH Thành Tây thì khá khẩm hơn khi có được 100 SV nhập học trong tổng số 1.400 CT. Khi được hỏi, các trường đều cho biết chưa năm nào tuyển sinh khó như năm nay. Nhưng thực tế cho thấy, từ vài năm trở lại đây, năm nào tuyển sinh cũng khó khăn đối với các trường.

Việt Nam đang tiến dần sang cơ chế thị trường. Đây không chỉ riêng đối với nền kinh tế mà đối với tất cả các lĩnh vực. Giáo dục đào tạo cũng không nằm ngoài guồng quay này. Mới đây, theo thống kê từ Viện Giáo dục quốc tế của Mỹ tại Việt Nam cho thấy, số SV Việt Nam sang Mỹ du học đứng thứ 8 trong các nước có SV theo học tại đây. Trong khi đó, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam vẫn chỉ là mức thấp. Vậy tại sao Việt Nam lại có nguồn TS sang Mỹ du học lớn như thế? Không chỉ có Mỹ mà tại tất cả các nước có nền giáo  dục tiên tiến đều có mặt SV Việt Nam với số lượng lớn. Bức tranh trong nước lại cho thấy bối cảnh ngược lại. Tuyển sinh èo uột, trường mở nhiều, ngành mở nhiều nhưng không có người học…  Trả lời báo chí, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga cho rằng: Để thỏa mãn quy luật cung cầu lao động, các trường cần có chiến lược phát triển ngành nghề phù hợp. Một ngành năm nay tuyển sinh tốt không có nghĩa những năm sau ngành ấy cũng tiếp tục tuyển sinh tốt. Nếu các trường không tạo dựng được uy tín, xây dựng được thương hiệu và không có chiến lược thay đổi về cơ cấu ngành nghề và chương trình đào tạo, thì sẽ tiếp tục gặp khó khăn vì TS ngày càng ý thức về lựa chọn ngành nghề.

Như vậy, mấu chốt của vấn đề ở đây chính là chất lượng đào tạo và sự thay đổi linh hoạt cơ cấu ngành nghề. Cho đến giờ, tại Việt Nam, các ngành đào tạo liên quan đến dịch vụ làm đẹp, chăm sóc thẩm mỹ đều chưa có trường nào đào tạo trong khi nhu cầu lại rất lớn. Nhưng xét cho cùng nguyên nhân chính vẫn là do khâu dự báo thị trường lao động của Việt Nam còn yếu. Chúng ta không thể dự báo được số liệu chính xác cũng như nhu cầu thực tế các ngành nghề của thị trường. Ngay cả các trường sư phạm, dù có con số tuyển hàng năm cụ thể rõ ràng nhưng số lượng giáo sinh ra trường vẫn vênh thực tế. Không làm đúng ngành, không có việc làm, khó xin việc đang là thực trạng của các giáo sinh hiện nay. Nhưng vẫn chưa có ai đứng ra để giải quyết vấn đề này. CT của các trường sư phạm vẫn không giảm, ngân sách hàng năm cấp để đào tạo vẫn không thay đổi. Đây là một sự lãng phí rất lớn. Sư phạm chỉ là một ngành trong số rất nhiều ngành của Việt Nam hiện nay nhưng qua đó để có thể thấy, chúng ta đang thiếu một bức tranh nguồn nhân lực tổng thể. Còn nhớ, chỉ cách đây vài năm, ngành công nghệ thông tin được dự báo là sẽ thiếu rất nhiều, cần hàng nghìn người làm trong lĩnh vực này. Nhưng đến nay, mới chỉ một hai khóa SV ra trường mà ngành này đã bão hòa. Vậy đâu là sự dự báo chính xác? Và một vài trường đã phải đóng cửa ngành học này cũng không có gì ngạc nhiên.

Nghiêm Huê