Đồng hành cùng con tuổi mới lớn

Trẻ vị thành niên có những thay đổi đột ngột, nhanh chóng về tâm sinh lý, với vóc dáng phát triển giống như người lớn song về mặt tâm lý vẫn còn rất trẻ con. Theo đó, trẻ vị thành niên thường có xu hướng tự đánh giá mình cao hơn so với khả năng thực tế, các em có thể có cái nhìn phóng đại những khả năng của mình. Nhiều khi những thất bại nho nhỏ, những xích mích vụn vặt cũng có thể làm trẻ cảm thấy đau khổ dễ rơi vào tâm trạng chán nản, bế tắc. Dù không quấn quýt gắn bó với cha mẹ như lúc nhỏ nhưng trong thâm tâm các em vẫn luôn cần sự giúp đỡ chở che của gia đình vì đó chính là điểm tựa vững vàng để trẻ tự khẳng định mình. Nếu như ở tuổi thơ các em luôn xem cha mẹ, thầy cô là hình mẫu lý tưởng, luôn chia sẻ gần gũi với cha mẹ thì đến giai đoạn này trẻ bắt đầu hướng nội, thường thích chia sẻ với bạn bè, muốn mọi người coi mình là người lớn thực thụ. Và khi coi đối tượng nào đó như thần tượng thì trẻ có xu hướng cố gắng hết mình để học theo thần tượng. Tình bạn với trẻ vị thành niên rất quan trọng – đối với lứa tuổi này người bạn thân như “cái tôi thứ hai” của mình. Người bạn được các em đề cao là người biết chia ngọt sẻ bùi, khi đã tin tưởng trẻ có thể thổ lộ hết tâm tư, bày tỏ tất cả những suy nghĩ thầm kín nhất.

Vì vậy, để hiểu và uốn nắn, chỉ bảo con một cách hiệu quả, các bậc cha mẹ cần quan tâm đến bạn của con, quan tâm đến những hoạt động chung của con cái. Cụ thể, cha mẹ có thể trò chuyện, tâm tình với nhóm bạn thân của con để các em cởi mở mà tâm sự với người lớn những dự định, mong muốn, hay khó khăn mà các em gặp phải.

Tuổi vị thành niên là tuổi có những đặc điểm tâm lý biến đổi, có thể có vướng mắc nhất định. Dao năng mài thì sắc, người năng nhắc năng siêng, gia đình là môi trường quan trọng nhất dạy trẻ “học ăn, học nói, học gói, học mở”. Do đó, cha mẹ cầnđồng hành cùng con cái vượt qua những vướng mắc tâm lý, những khó khăn tạm thời. Bên cạnh đó, cha mẹ cần thấu hiểu con, là bạn với con, tôn trọng tính độc lập của con, giáo dục giới tính và tập khả năng xử lý tình huống cho con trong cuộc sống.

Phạm Thị Ngần (giảng viên tâm lý học)