Đưa bác sĩ về vùng sâu, vùng xa: Chưa phát huy hết hiệu quả

Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, cả nước có 64 BV tuyến trên đã cử 1.846 lượt bác sĩ luân phiên xuống BV tuyến dưới. TS. Lý Ngọc Kính – Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết: “Các BV tuyến trên đã chuyển giao 1.023 kỹ thuật thuộc 26 chuyên ngành như nội, ngoại, sản, nhi, hồi sức cấp cứu, gây mê, ung bướu, nội soi, truyền nhiễm… cho BV tuyến dưới. Ngoài ra, một số BV còn cử cán bộ xuống hỗ trợ đào tạo quản lý BV, sửa chữa trang thiết bị y tế”.

Không chỉ chuyển giao kỹ thuật, các bác sĩ tuyến trên còn tổ chức tập huấn nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho 21.526 đồng nghiệp tuyến dưới. Đặc biệt, trong thời gian “nằm vùng”, các bác sĩ tuyến trên cùng với đồng nghiệp tuyến dưới khám và điều trị cho 210.425 lượt bệnh nhân, phẫu thuật cho gần 5 ngàn trường hợp. “Giảm được 30% số lượt bệnh nhân phải chuyển từ BV tuyến dưới lên BV tuyến trên”, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu nhấn mạnh.

Đại diện Sở Y tế tỉnh Ninh Thuận cũng cho biết: “Trong năm qua, 28 bác sĩ của BV Nhân dân Gia Định, BV Khánh Hòa, BV TW Huế, BV Thống Nhất đã luân phiên xuống BV Ninh Thuận khám chữa bệnh cũng như chuyển giao kỹ thuật cho chúng tôi. Kết quả, tỷ lệ chuyển tuyến do vượt quá khả năng chuyên môn của BV Ninh Thuận giảm từ 20-60% so với năm 2008”.

Hay tại Đăk Nông, sau khi được các BV tuyến trên (bao gồm: Chợ Rẫy, TW Huế, Mắt TW, BV Tâm thần TW…) chuyển giao kỹ thuật chấn thương sọ não, kỹ thuật hồi sức sau phẫu thuật, chẩn đoán và điều trị các bệnh về máu, phẫu thuật đục thủy tinh thể…, tỷ lệ chuyển viện tại BV Đăk Nông đã giảm 35% so với những năm trước.

Riêng tại TP.HCM, bác sĩ Nguyễn Văn Châu – Giám đốc Sở Y tế TP cho biết: “Toàn thành phố có 24 BV với 759 bác sĩ tham gia đề án 1816, hỗ trợ cho 31 BV tuyến dưới. Các BV này đã chuyển giao 199 kỹ thuật và tập huấn cho trên 7.500 bác sĩ ở BV tuyến dưới. Đặc biệt, các bác sĩ tham gia đề án đã cùng địa phương khám, điều trị cho 23.288 lượt bệnh nhân, phẫu thuật lớn cho 1.595 trường hợp và cấp cứu hồi sức cho 3.000 bệnh nhân. Qua đó đã giảm tải đáng kể cho các BV tại TP.HCM…”.

Ông Nguyễn Quốc Triệu khẳng định: “Ngành y tế đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Sự phân bố nhân lực y tế không đồng đều giữa các vùng miền, nông thôn và thành thị. Đặc biệt là miền núi, vùng sâu, vùng xa thiếu cán bộ y tế trầm trọng. Các tỉnh Tây Bắc, Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên chỉ có 21-25 cán bộ y tế/1 vạn dân. Khoảng cách chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh giữa các vùng miền có sự khác biệt rõ rệt. Để khắc phục tình trạng này, đề án 1816 đã ra đời. Sau một năm triển khai, đề án đã đem lại nhiều hiệu quả, tuy nhiên vẫn còn không ít hạn chế. Cụ thể, một số BV tuyến trên không đi khảo sát thực tế mà chỉ làm việc bằng công văn với BV tuyến dưới. Dẫn đến bị động, cử cán bộ đi luân phiên chưa sát với nhu cầu thực tế của BV tuyến dưới…”.

Một cán bộ y tế ở tuyến dưới kể lại: “Tháng 3-2009, một đoàn bác sĩ ở một BV tuyến trên xuống địa phương. Theo kế hoạch thì họ sẽ làm việc một tuần nhưng trên thực tế chỉ khám bệnh cho người dân trong 2 ngày, thời gian còn lại là… đi chơi và ăn nhậu”.

Trong khi đó, các bác sĩ ở BV tuyến trên lại “chê” BV tuyến dưới là chưa đủ năng lực và điều kiện để tiếp nhận sự chuyển giao. Đại diện BV Chợ Rẫy cho biết: “BV Chợ Rẫy đã cử bác sĩ đến luân phiên tại 8 BV tuyến dưới. Trong thời gian đi luân phiên đã điều trị nội trú cho 4.273 bệnh nhân, phẫu thuật cho 865 người, giảm tỷ lệ bệnh nhân chuyển tuyến từ 16 đến 52%. Tuy vậy, trong quá trình thực hiện đề án vẫn còn gặp không ít khó khăn. Chẳng hạn như ở BV Bình Phước, BV Trà Vinh – cơ sở vật chất, trang thiết bị và đội ngũ cán bộ hiện có của BV còn thiếu, chưa đồng bộ nên ảnh hưởng đến việc chuyển giao và hỗ trợ kỹ thuật”…

Để đề án 1816 ngày càng phát huy hiệu quả, năm 2010, Bộ Y tế yêu cầu tất cả các BV tuyến dưới phải tổ chức tốt việc tiếp nhận chuyển giao kỹ thuật của BV tuyến trên. Ngược lại, BV tuyến trên phải đảm bảo chỉ tiêu về số lượng cán bộ và chất lượng chuyển giao kỹ thuật hỗ trợ BV tuyến dưới. Giữa BV tuyến trên và tuyến dưới phải có sự phối hợp chặt chẽ; BV tuyến trên phải khảo sát thực tế để đánh giá đúng nhu cầu của BV tuyến dưới…