Đưa robot vào phẫu thuật ung thư phổi

Để giúp các bệnh nhân ung thư phổi bớt đau đớn trong quá trình phẫu thuật cũng như giảm thời gian nằm viện sau phẫu thuật, Bệnh viện (BV) Bình Dân (TP.HCM) và BV K (Hà Nội) đã triển khai kỹ thuật phẫu thuật robot trong điều trị ung thư phổi…

BS.CKII Nguyễn Văn Việt Thành – Phó Trưởng khoa Lồng ngực – Bướu cổ, BV Bình Dân – thăm khám cho bệnh nhân T. sau phẫu thuật

Đau thắt vùng ngực, hóa ra bị ung thư phổi

Đó là trường hợp bà L.M.T. (68 tuổi, Gia Lai). Trước khi nhập viện khoảng 2 tháng, bà T. thường bị đau thắt vùng ngực, nhiều khi đau không chịu nổi, không làm được gì. Do từng đoạn nhũ điều trị ung thư vú từ 25 năm trước và có tăng huyết áp vô căn nên bà T. thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe. Vì vậy, khi thấy đau bất thường ở ngực, bà T. nghĩ mình bị đau tim nên đã đi khám ở một số cơ sở y tế nhưng không phát hiện vấn đề sức khỏe nào có liên quan. Bà quyết định tới TP.HCM để khám. Lúc này, qua chẩn đoán hình ảnh, các bác sĩ tại một BV nghi ngờ bà có khối u ở thùy trên phổi trái.

Sau đó bà T. đã đến BV Bình Dân để điều trị. Tại đây, bà T. được bác sĩ khuyên nhập viện sau khi các chẩn đoán cận lâm sàng của bệnh nhân gợi ý chẩn đoán ung thư phổi. Hình ảnh học trên MSCT ngực phát hiện u thùy trên phổi trái, kích thước 40cm x 20cm.

Trước 3 phương pháp gồm mổ mở, nội soi kinh điển và phẫu thuật robot, người bệnh quyết định thực hiện phẫu thuật robot. Đây là phương pháp phẫu thuật hiện đại nhất để loại bỏ khối u phổi, nạo hạch tỉ mỉ, đồng thời giữ lại được tối đa chức năng còn lại của phổi nhằm đảm bảo hô hấp. Đây là phẫu thuật ít xâm lấn nên người bệnh ít đau, ít mất máu và mau hồi phục.

BS.CKII Nguyễn Văn Việt Thành – Phó Trưởng khoa Lồng ngực – Bướu cổ, BV Bình Dân; Phó chủ nhiệm bộ môn Ngoại Trường ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch, bác sĩ phẫu thuật chính cho bệnh nhân T. – cho biết: “Ung thư phổi là ung thư có tiên lượng xấu, bệnh diễn tiến nhanh chóng và có tỷ lệ tử vong cao. Với trường hợp của người bệnh T., các bác sĩ nghĩ đến hai khả năng: có thể là một ung thư thứ phát, di căn sau điều trị ung thư vú hoặc một bệnh lý phổi mới hình thành. Để tối ưu việc điều trị cho bệnh nhân, chúng tôi thực hiện phẫu thuật robot cắt thùy trên phổi trái có u, đồng thời thực hiện sinh thiết lạnh ngay lúc phẫu thuật để sớm xác định bản chất của u. Kết quả sinh thiết lạnh trong lúc mổ cho thấy đây là khối ung thư, nhiều khả năng là ung thư phổi nguyên phát”.

Người bệnh nhanh chóng hồi phục

Có lợi thế các cánh tay robot nhỏ, linh hoạt khi thao tác trong khoang hẹp với khả năng xoay, nắm, cắt đốt hiệu quả và camera phóng đại lớn, bác sĩ đã nạo bỏ trọn vẹn các hạch như hạch cạnh khí quản, cạnh tĩnh mạch chủ, nhóm hạch dưới phế quản và gần rốn phổi mà không tổn thương mạch máu. Nhờ thao tác phẫu thuật robot giúp hạn chế tổn thương trong quá trình thao tác, lượng máu mất qua phẫu thuật chỉ khoảng 50ml.

Sau phẫu thuật, bệnh nhân ăn uống và tự thực hiện được các sinh hoạt cơ bản ở ngày thứ 4 và xuất viện vào ngày thứ 6. X quang ngực sau mổ của bệnh nhân T. cho thấy, phổi trái nở tốt, không có tràn dịch, tràn khí màng phổi. Bên cạnh đó, triệu chứng đau tức, đau thắt vùng ngực không rõ lý do cũng không còn.

Biểu hiện không rõ ràng ở giai đoạn đầu

Tại BV K, một bệnh nhân nam (59 tuổi) cũng được các bác sĩ áp dụng kỹ thuật phẫu thuật nội soi bằng hệ thống Robot Davinci thế hệ Xi để điều trị ung thư phổi. Trước đó, bệnh nhân nhập viện với triệu chứng ho khan kéo dài, tuy nhiên chỉ nghĩ là bệnh hô hấp thông thường nên không tới khám. Cho đến khi các triệu chứng kéo dài trong nhiều tháng, không thuyên giảm thì bệnh nhân mới tới BV K để thăm khám. Tại BV K, kết quả chụp cắt lớp vi tính cho thấy bệnh nhân có khối u thùy trên phổi phải kích thước khoảng 2,5cm với tính chất hình ảnh điển hình của khối u ác tính.

PGS.TS Phạm Văn Bình – Phó Giám đốc BV K – nhấn mạnh: “Biểu hiện của ung thư phổi thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu, dễ khiến cho người bệnh chủ quan nghĩ rằng đó là các bệnh hô hấp. Các biểu hiện điển hình mà người bệnh cần lưu ý đi khám như: ho khan dai dẳng, sụt cân, đau ngực, ho ra máu… Đặc biệt là với những đối tượng nguy cơ cao như người có thói quen hút thuốc lá lâu năm, tiếp xúc với khói thuốc lá trong thời gian dài, người sử dụng nhiều rượu bia, chất kích thích … thì ngay khi có những biểu hiện ban đầu cũng cần phải lưu ý tới khám để phát hiện và điều trị kịp thời”.

BS Thành cho biết: “Về kế hoạch điều trị, sau khi cắt một thể tích khá lớn phổi, người bệnh sẽ được hướng dẫn tập vật lý trị liệu để tập thở, tập vận động, tránh viêm phổi và tránh nguy cơ bội nhiễm. Tùy thuộc vào kết quả giải phẫu bệnh bằng hóa mô miễn dịch, xác định đột biến gen để khẳng định bản chất của tế bào ung thư là ung thư nguyên phát hay thứ phát sau ung thư vú, người bệnh sẽ được tiếp tục điều trị ung thư bổ túc sau mổ như hóa trị, xạ trị”.

BV Bình Dân là nơi đầu tiên tại Việt Nam thực hiện phẫu thuật robot cắt khối u phổi từ năm 2017 và ngày càng hoàn thiện hơn về kỹ thuật này. Do không phải cắt xương sườn mở lồng ngực, người bệnh được phẫu thuật robot ít đau hơn, lành vết thương tốt hơn và xuất viện sớm hơn so với kỹ thuật mở ngực trước đây. Đặc biệt, robot giúp bác sĩ cắt lọc khối ung thư phổi hiệu quả hơn mà vẫn bảo tồn tối đa các mô lành có ý nghĩa vô cùng lớn đối với người bệnh, giúp duy trì chức năng hô hấp, đảm bảo các hoạt động trong sinh hoạt hằng ngày cho bệnh nhân sau điều trị.

Kim Anh