Đừng chủ quan khi đau vùng hông lưng

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Châu – Phó Giám đốc Bệnh viện (BV) Bình Dân – cho biết, các bác sĩ của BV vừa phối hợp với ê-kíp Viện Tim TP.HCM phẫu thuật cứu sống một bệnh nhân bị ung thư thận có chồi bướu lan xa vào tĩnh mạch chủ đến gần tim. Đây là một trường hợp hiếm gặp. Điều đáng nói là trước đó 2 năm bệnh nhân phát hiện có triệu chứng đau vùng hông lưng phải nhưng lại chủ quan không đi khám…

BS.CK2 Nguyễn Ngọc Châu – Phó Giám đốc Bệnh viện Bình Dân – tái khám cho ông P.D.A sau 3 tuần phẫu thuật. Ảnh: BVCC

Cục bướu to bằng nắm tay người lớn

Bệnh nhân may mắn thoát khỏi “thần chết” là ông P.D.A (62 tuổi, Lâm Đồng). Ông A. nhập viện BV Bình Dân trong bệnh cảnh đau tức vùng hông phải, tiểu nhiều máu cục. Tại đây, các bác sĩ phát hiện người bệnh có khối bướu thận phải, kích thước lên đến 10cm x 10cm x 8cm (bằng một nắm tay người lớn). Kết quả sinh thiết cho thấy ông A. bị ung thư biểu mô tế bào thận. Bướu đã xâm lấn tĩnh mạch thận phải, xâm lấn màng bụng và bể thận gây thận ứ nước. Nguy hiểm nhất, chồi bướu đã đi vào tĩnh mạch chủ dưới, lan cao lên đoạn trên gan, nguy cơ lan đến tim gây tử vong.

Theo ông A., ông đã có dấu hiệu đau vùng hông lưng phải từ hai năm trước nhưng lại nghĩ do tuổi già. Khoảng 6 tháng trước ngày nhập viện, ông A. sờ thấy một khối cứng ở vùng hông phải, thường đau tức. Từ đó, ông nhận thấy cân nặng ngày càng giảm, chán ăn và tiểu máu.

Các bác sĩ BV Bình Dân thông tin, đối với ung thư thận giai đoạn tiến xa, khả năng điều trị khỏi sau 5 năm rất thấp (dưới 10%). Theo đó, ông A. được điều trị nâng đỡ tổng trạng và liệu pháp nhắm trúng đích. Thuốc có tác dụng phụ nhưng bệnh nhân và người nhà hợp tác điều trị rất tốt. Tháng 12-2022, người bệnh kết thúc đợt điều trị với liệu pháp nhắm trúng đích có hiệu quả, nhưng tình trạng tiểu máu lại tái diễn.

Ngay sau đó, BV Bình Dân đã hội chẩn liên chuyên khoa, liên viện gồm: Ngoại Niệu, Tim – Mạch máu, Gan – Mật – Tụy, Gây mê Hồi sức và ê-kíp phẫu thuật tim của Viện Tim TP.HCM, để thống nhất phương pháp phẫu thuật đạt được mức độ an toàn và hiệu quả cao nhất cho người bệnh.

Tỷ lệ tử vong trên bàn mổ lên đến 15%

Bác sĩ Châu – bác sĩ phẫu thuật chính cho bệnh nhân A. – chia sẻ: “Tại BV Bình Dân, với thế mạnh nhiều chuyên khoa sâu, trang thiết bị hiện đại và luôn tiên phong ứng dụng công nghệ vào điều trị cho người bệnh, chúng tôi đã phẫu thuật thành công nhiều trường hợp bướu thận phức tạp. Các bác sĩ đã từng phẫu thuật cho những người bệnh có chồi bướu xâm lấn tĩnh mạch chủ dưới hoành, vùng cửa tĩnh mạch chủ nhưng trường hợp của bệnh nhân A. lại có nhiều thử thách hơn. Đây là trường hợp đầu tiên cắt thận do ung thư, đồng thời mở tĩnh mạch chủ và tâm nhĩ phải lấy chồi bướu với sự hỗ trợ của hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể. Khi mở tĩnh mạch chủ lấy chồi bướu phải kẹp tĩnh mạch chủ gần tim, nguy cơ giảm máu về tim, làm cung lượng tim giảm gây suy tuần hoàn và có thể tử vong. Ngoài ra, nếu không kiểm soát tốt đoạn tĩnh mạch chủ gần tim, nguy cơ chảy máu khối lượng lớn sẽ xảy ra, cũng dẫn đến tử vong. Theo các tài liệu y văn trên thế giới, những trường hợp như ông A. có tỉ lệ tử vong ngay trên bàn mổ có thể lên đến hơn 15%. Tuy vậy, phẫu thuật là “ánh sáng cuối đường hầm” cho người bệnh. Nếu không được thực hiện phẫu thuật, người bệnh sẽ phải chịu tình trạng đau đớn, tiểu máu đeo đẳng và tiên lượng sống sẽ chỉ còn tính từng ngày do chồi bướu lan nhanh…”.

BS.CK2 Hồ Khánh Đức – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim – Mạch máu, BV Bình Dân – cũng cho biết: “Với các trường hợp chồi bướu còn thấp như ở vùng cửa tĩnh mạch chủ, chúng tôi có thể kẹp đoạn tĩnh mạch chủ phía trên chồi bướu, xẻ tĩnh mạch, lấy trọn chồi bướu. Ông A. có chồi bướu đã tiến vượt qua đoạn bờ trên gan, nếu kẹp động mạch chủ đoạn trên gan mà không được đảm bảo cung lượng máu đến tim thì người bệnh sẽ suy tuần hoàn, sốc mất máu và tử vong nhanh chóng. Do đó, cần có hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể hỗ trợ trong lúc phẫu thuật”.

6 giờ vật lộn với ca phẫu thuật

Sau gần 6 giờ đồng hồ với 3 nhóm bác sĩ phẫu thuật thao tác cùng lúc tại phẫu trường ở vùng bụng và tim, ca phẫu thuật thành công đã đem lại cơ hội sống cho người bệnh. Theo bệnh nhân, đây như là một lần tái sinh của ông; ông không còn tình trạng đau đớn và tiểu máu nữa.

Các bác sĩ chia sẻ về yếu tố quan trọng góp phần tạo nên thành công lần này là sự phối hợp nhịp nhàng của các bác sĩ thuộc nhiều chuyên khoa sâu, tinh thần tích cực chuyên nghiệp của các bộ phận hỗ trợ cùng với sự tin tưởng, hợp tác trong điều trị của người bệnh và người nhà. Một trong các điểm mạnh để toàn bộ các bác sĩ có thể tự tin bước vào ca phẫu thuật khó là hệ thống trang thiết bị phẫu thuật hiện đại, trong đó có hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể. Nhờ vào hệ thống này, lượng máu lớn trong phẫu trường được hút đi và tái sử dụng, giúp cho bác sĩ có thể quan sát và thao tác phẫu thuật hiệu quả. Thêm vào đó, cùng với sự hỗ trợ của thiết bị nội soi hiện đại, người bệnh chỉ phải chịu một đường mổ nhỏ ở ngực trái khoảng 5cm thay vì chẻ xương ức như thông thường, giảm nguy cơ viêm phổi và đau đớn về sau. Người bệnh hồi phục nhanh, chỉ 6 tiếng sau phẫu thuật đã được rút ống nội khí quản và xuất viện vào ngày hậu phẫu thứ 7.

Bác sĩ Châu khuyến cáo: “Ung thư thận khi được phát hiện sớm và được can thiệp điều trị triệt để có triển vọng hồi phục rất khả quan và tỉ lệ sống sau 5 năm lên tới hơn 80%. Khi khối bướu chưa xâm lấn, bác sĩ phẫu thuật có thể tiến hành phẫu thuật cắt thận bán phần, bảo tồn chức năng phần thận lành còn lại cho người bệnh. Đối với bệnh nhân A., khi phát hiện khối u đã xâm lấn phức tạp nên việc điều trị khó khăn hơn. Ung thư thận ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng, do đó mọi người nên tầm soát bệnh định kỳ mỗi năm một lần bằng siêu âm bụng. Khi có những triệu chứng bất thường (như đau tức vùng hông lưng, sờ thấy khối gồ lên vùng hông lưng, tiểu máu…), người bệnh cần đến bệnh viện ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời…”.

Hòa Triều