Dùng tiền “mua”… điểm

Còn vài ngày nữa mới có kết quả điểm thi giữa kỳ nhưng em Phạm Văn Q. (học sinh lớp 3, Trường Tiểu học T., Q.Bình Thạnh) đã nhắc mẹ đừng quên về phần thưởng 10 ngàn đồng cho điểm 10; 5 ngàn đồng cho điểm 9. Thói quen nhận tiền này được chị Nguyễn Thùy C. (mẹ Q.) tạo ra từ lớp 2 để con có động lực học tốt hơn. Số tiền tăng lên khi Q. lên lớp lớn. Trước phần thưởng quá hấp dẫn, Q. luôn phấn đấu học ở tất cả các môn để có được điểm tốt, và em dùng tiền mua đồ chơi, ăn hàng hay mua nhiều thứ linh tinh nếu thích. Đôi khi Q. còn tỏ ra kiêu hãnh với bạn bè trong lớp vì trong túi thường… có tiền. Chị C. tâm sự: “Tôi bận quá không có thời gian kèm cặp con, đưa ra phần thưởng như thế này để cháu có động lực học. Tôi thấy cháu học nhanh và có hiệu quả tốt. Năm nào cháu cũng đạt danh hiệu học sinh giỏi”.

Trong khi đó, em Trần H., (học sinh lớp 4 Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm, Q.4) lại cố gắng đạt nhiều điểm tốt để hàng tháng ba thưởng cho nhiều tiền đi chơi, mua quà vặt… Số tiền ấy không tính bằng… ngàn đồng mà tính bằng trăm ngàn, thậm chí nhiều hơn thế. Đôi khi dùng tiền không hết, mẹ em phải lấy lại. H. cho biết: “Ba nói con phải học tốt thì ba mới cho con nhiều tiền, ngược lại ba sẽ cho ít tiền. Con thích ba cho tiền nhiều hơn là ít”. Thực ra, ba mẹ H. đã ly dị. Em ở với mẹ, hàng tháng ngoài việc chu cấp tiền nuôi H., ba cũng thường xuyên cho em tiền tiêu vặt. Ông cho rằng thương con thì phải khuyến khích con học tốt bằng việc cho… nhiều tiền.

Cùng góp sức với H., mẹ em cũng tham gia “nhận tiền”. “Có lần bà gọi điện và nhờ cô chủ nhiệm nói rằng H. luôn học tốt nếu như ba em gọi điện thoại hỏi thăm. Thông tin ấy giúp H. nhận tiền đầy đủ và nhiều hơn”, cô Trần Thị Lan, Hiệu trưởng nhà trường, nói.

Với nhiều lý do khác nhau, nhưng cùng chung mục đích muốn con cái học tốt, nhiều ông bố bà mẹ không ngần ngại bỏ tiền ra làm phần thưởng hấp dẫn cho con. Việc làm ấy có lẽ không khó để đạt được mục đích phụ huynh mong muốn, bởi lẽ khi nhìn thấy tiền (vì được mua nhiều thứ đồ chơi ưa thích) trẻ tỏ ra háo hức học thật tốt để đạt mục đích. Cô Trần Thị Lan cho biết: “Phụ huynh cho 5 ngàn là chuyện bình thường, chứ nhiều em nhận đến vài chục ngàn đồng. Nhiều em nhận tiền quen đến độ còn ngã giá tăng lên khi lên lớp trên, đúng hơn cùng thời gian tiền sẽ tăng theo cấp số cộng”. Theo cô Trần Thị Lan, đa số phụ huynh không có thời gian kèm cặp, quan tâm con cái nên giao phó cho người giúp việc, hoặc nhiều phụ huynh khá giả thường dùng cách này để khuyến khích con học đạt điểm tốt.

Tiền có thể mua được vật chất, tinh thần và mua được cả điểm số, như em Q. và H. đã làm được. Và việc sử dụng tiền đúng mục đích, đúng cách, đúng giá trị có thể hình thành cho trẻ thói quen chi tiêu cũng như biết cách quản lý, nâng cao khả năng tính toán, kiểm soát và tính chủ động. Thế nhưng việc sử dụng tiền tự do, không đúng mục đích, không có sự kiểm soát của người lớn đặc biệt là khả năng có được đồng tiền quá sớm, không mấy khó khăn như em Q. và H. đôi khi ảnh hưởng không tốt đến tính cách của trẻ. Cô Trần Thị Lan cho biết: “Cho tiền khuyến khích trẻ học giỏi chưa chắc chứng minh các em học giỏi. Ngược lại có thể đẩy các em vào tình huống học đối phó để đạt mục đích có tiền. Từ đó hình thành tính không trung thực như sao chép bài bạn; sinh ra tính ỷ lại, học là một sự lập công, có tiền thì học, không tiền thì không học; hay mang việc học ra ngã giá, càng lên lớp lớn càng phải tăng tiền như lớp 1 là 5 ngàn đồng, lớp 2 là 10 ngàn đồng… Thói quen này ăn sâu vào tâm thức về sau sẽ khó sửa đổi. Do đó, việc sử dụng tiền làm phần thưởng để khích lệ trẻ học tốt là không nên. Việc làm này đi lệch với mục tiêu giáo dục và thể hiện sự cẩu thả trong giáo dục”.

Cô Trần Thị Lan cho biết thêm, vài năm trước ở trường đã có trường hợp một học sinh lớp 1 học vẹt, học đối phó vì phần thưởng là tiền. Em đọc thì tốt mà viết thì sai chính tả nhiều… Ở lứa tuổi này, sự phát triển thể chất, tâm hồn ảnh hưởng lớn từ sự giáo dục của người lớn, đặc biệt từ gia đình. Những bài học người lớn chỉ bảo thường ăn sâu vào tâm trí trẻ và hình thành nên những tính cách tương tự về sau. Để các em học tốt, rất cần đến sự quan tâm, động viên, khuyên nhủ của cha mẹ. Dù bận đến đâu cha mẹ cũng nên dành thời gian để quan tâm con cái thay vì dùng tiền mua điểm của con. Nếu đưa ra phần thưởng thì có thể tặng con một cây kẹo, một con thú bông hoặc dẫn đi mua một món quà nhỏ mà con thích. Ngoài ra, cha mẹ đừng nên tiết kiệm lời khen. Trẻ rất thích được khen ngợi, vì khen giúp trẻ cảm thấy phấn khích, tự hào về bản thân, cảm thấy mình giỏi trong mắt người lớn, mọi người xung quanh từ đó mà phấn đấu học tốt hơn. Việc làm khéo léo, đúng lúc, đúng nơi của phụ huynh vừa giúp trẻ học tốt và hình thành nhân cách tốt đẹp.

Bài, ảnh: Nguyễn Trinh