Được và mất

Sau buổi thi tốt nghiệp THPT môn ngữ văn 2014, nhiều thí sinh thật sự phấn khởi vì đề năm nay đã “lột xác” cả về nội dung và yêu cầu trả lời. Tuy nhiên, một số thí sinh tỏ ra lo lắng vì bài làm của mình trái ngược với bạn bè. Nhiều ý kiến cho rằng văn bản ở phần Đọc hiểu thuộc phong cách ngôn ngữ báo chí, một số khác lại trả lời văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ chính luận. Ứng vào chương trình giảng dạy bộ môn ngữ văn lớp 11, rõ ràng ranh giới giữa hai loại phong cách ngôn ngữ này thật sự mong manh. Tuy nhiên, đáp án của Bộ GD-ĐT đưa ra là: “Thí sinh xác định đúng một trong 3 phương án sau: Phong cách ngôn ngữ chính luận; phong cách ngôn ngữ báo chí; phong cách ngôn ngữ chính luận kết hợp phong cách ngôn ngữ báo chí và có lý giải đúng phương án đã lựa chọn” đều có thể chấp nhận được.

Từ hướng dẫn chấm cụ thể này đã nảy sinh ra hai luồng suy nghĩ khác nhau. Có giáo viên cho rằng, đáp án như vậy là đã có đổi mới kiểm tra đánh giá vì đi theo hướng mở. Một câu hỏi có 3 cách trả lời sẽ giúp thí sinh thêm rộng đường trong cách chọn đáp án. Xác suất trả lời đúng cũng sẽ cao hơn nhiều so với một câu hỏi chỉ có một đáp án. Còn ý kiến ngược lại thì cho rằng, cách hướng dẫn chấm này không khoa học vì có nhiều giá trị đúng nhưng chưa có một giá trị chung. Một giáo viên THPT ở quận Tân Bình (TP.HCM) cho rằng, với 3 đáp án này chứng tỏ đề ra nhập nhằng không thật sự rõ ràng về mặt khoa học, đó là chưa nói đến giả thiết đã có sự thay đổi đáp án theo dư luận chứ không còn theo một đáp án như ban đầu.

Cũng trong câu hỏi này, nhiều giáo viên bộ môn bức xúc khi trong hướng dẫn chấm cụ thể, Bộ GD-ĐT lại đưa ra lưu ý: Nếu thí sinh xác định phong cách ngôn ngữ theo một trong 3 phương án trên, không có lý giải hoặc lý giải sai thì cho 0,25 điểm. Đáp án yêu cầu phải giải thích lý do nhưng trong khi đó câu hỏi lại không đưa ra yêu cầu, đây là một sự vô lý thứ hai mà ai cũng thấy rõ. Nếu chiếu theo đáp án thì thí sinh dù có làm đúng và đủ như yêu cầu câu hỏi cũng bị mất 0,25 điểm oan. Có nghĩa là các em sẽ không bao giờ đạt được số điểm tối đa, điều mà thi cử tối kỵ và không thể chấp nhận được. Đây là một thiệt thòi của thí sinh mà đáp án này đưa lại.

Ngược lại, đáp án phần Làm văn năm nay rất thoáng, không có những biểu điểm chi tiết không cần thiết như các năm trước. Đó chính là cái được và mất trong đề thi theo hướng đổi mới kiểm tra đánh giá.

Nguyễn Hoàng Anh