“Nghiên cứu khoa học (NCKH) không phải là những gì cao xa, bác học, gắn với phòng thí nghiệm mà còn đề cập đến các vấn đề gần gũi trong đời sống…”, cô Lê Thị Hồng Quế (giáo viên môn địa lý, Trường THPT Thủ Đức, TP.HCM), Chủ nhiệm Câu lạc bộ (CLB) NCKH EURÉKA của trường chia sẻ.
 |
| Các thành viên trong CLB thực hiện thí nghiệm đơn giản về hóa học |
Theo cô Quế, hiện nay học sinh vẫn có cái nhìn một chiều về NCKH là nghiên cứu KHTN phải giỏi các môn toán, lý, hóa…, EURÉKA sẽ mang đến cái nhìn trọn vẹn cho học sinh về NCKH, cho các em thử sức không chỉ ở các vấn đề KHTN mà còn nghiên cứu về xã hội, sức ảnh hưởng của xã hội trong lứa tuổi của các em.
Khoa học đơn giản chỉ là “hơi thở cuộc sống”
Cô Quế cho biết khoa học không phải là điều gì đó cao siêu mà thật ra lại rất gần gũi với cuộc sống. “Cách đây 3 năm, khi CLB NCKH EURÉKA mới thành lập, tôi thường nhận được những băn khoăn của học sinh rằng nếu không giỏi hóa, lý thì có tham gia vào CLB được không? Phải mất một khoảng thời gian sau khi tham gia vào CLB, các em mới nhận ra rằng NCKH là nghiên cứu cả về KHTN, KHXH, chỉ cần có đam mê tìm hiểu là đều thực hiện được”, cô Quế nói.
Bước đầu tiên, CLB mời giảng viên ĐH về trường để hướng dẫn học sinh phương pháp nghiên cứu, sử dụng công cụ nghiên cứu, kỹ năng hình thành ý tưởng, “để trước mỗi vấn đề đơn giản của cuộc sống như rác thải, môi trường, hướng nghiệp…, các em luôn phải tự đặt câu hỏi, tìm ra cách giải quyết”, cô Quế chia sẻ. Để học sinh có thể nhận ra khoa học chỉ là “hơi thở của cuộc sống”, CLB đã tổ chức “Chuyến xe tri thức” bằng những lần trải nghiệm thực tế tham quan mô hình nghiên cứu tại Trường ĐH Nông Lâm TP.HCM, Khu Công nghệ cao Q.9…, qua đó tạo điều kiện cho các em phát triển ý tưởng nghiên cứu từ chính trong thực tiễn. “Sau khi tham quan mô hình nuôi cấy mô, trồng dưa lưới, trồng nấm linh chi, nuôi cá trồng rau thủy canh, xử lý nước thải tại Trường ĐH Nông Lâm và Khu Công nghệ cao, các em đã thu thập được nhiều tư liệu quý và có cảm hứng, động lực để thực hiện các đề tài nghiên cứu của mình”, cô Quế cho biết.
Đặc biệt, hoạt động sinh hoạt chủ điểm tháng của CLB luôn nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của học sinh toàn trường. “Mỗi tháng sẽ mang một chủ đề khác nhau nhưng đều xoay quanh các vấn đề nóng của xã hội và gần gũi với lứa tuổi học sinh như tận dụng đồ tái chế để tạo ra sản phẩm dùng trong gia đình, đồ chơi, dụng cụ học tập; vẽ tranh, thiết kế thời trang từ đồ phế thải”, cô Quế cho hay.
Những nghiên cứu khiến chuyên gia phải “gật gù”
Từ những nghiên cứu trong CLB, một số đề tài khi “bước ra ngoài” đã được giới chuyên môn đánh giá cao và ghi nhận bằng những giải thưởng. Trong đó phải kể đến đề tài “Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng mảng xanh trường học” đoạt giải nhất quốc gia do Nguyễn Hồng Phi và Huỳnh Lê Uyên Phương thực hiện; đề tài “Chung tay bảo vệ môi trường trường học xanh – sạch – đẹp, an toàn tại trường” do Nguyễn Thị Quỳnh Giang và Huỳnh Văn Quốc Việt thực hiện đoạt giải khuyến khích quốc gia trong cuộc thi “Vận dụng kiến thức liên môn giải quyết các tình huống thực tiễn”. Đơn giản và gần gũi như vấn đề hát Quốc ca trong các trường THPT, nhóm nghiên cứu thuộc CLB đã thực hiện đề tài “Nhận thức thực trạng hát Quốc ca ở các trường THPT trên địa bàn Thủ Đức” do Huỳnh Thị Thanh Nhi và Nguyễn Hà Anh Huy thực hiện đoạt giải nhì cuộc thi “Vận dụng kiến thức liên môn giải quyết các tình huống thực tiễn”. Thanh Nhi chia sẻ: “Rất nhiều bạn chưa thật sự coi hát Quốc ca là một nghi lễ. Các bạn thường không hát hoặc hát nhỏ, không thể hiện hết được sự hào hùng, uy nghiêm trong lời ca. Đề tài trước tiên đưa ra những nhận thức về việc hát Quốc ca, giúp các bạn hiểu được rằng hát Quốc ca có ý nghĩa rất thiêng liêng, không chỉ là sự tri ân với công lao của những người đã khuất vì độc lập tự do mà còn thể hiện sự tự tôn của một dân tộc độc lập, chủ quyền”. Theo cô Trịnh Thị Lan Anh (giáo viên hướng dẫn đề tài), sức lan tỏa của đề tài đã giúp học sinh toàn trường có ý thức hơn, trách nhiệm hơn khi thực hiện nghi lễ hát Quốc ca, tạo ra những buổi chào cờ mang âm vang của sự thiêng liêng, thành kính.
Hay dự án “Tự hướng nghiệp, chuyển động vì tương lai” trong môn địa lý do chính cô Quế triển khai cho học sinh khối 10 và khối 12, mang đến cho các em những kiến thức và cách tiếp cận thông tin thiết thực khi lựa chọn nghề nghiệp thông qua việc tiếp cận với công cụ khám phá năng lực, tính cách phù hợp với các nhóm ngành nghề. Chính quá trình trải nghiệm, tham quan và tư vấn trực tiếp tại các trường ĐH, học sinh đã rèn luyện được nhiều kỹ năng trong xử lý tình huống, làm việc nhóm, phỏng vấn sâu. “Nhiều em đã đưa ra được quyết định và thuyết phục gia đình đồng ý cho mình tự lựa chọn ngành nghề phù hợp với năng lực, đam mê và điều kiện gia đình, nhu cầu của xã hội”, cô Quế cho biết.
Về vấn đề nóng của xã hội, CLB đã thực hiện đề tài “Tìm hiểu về thực trạng của vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm” bằng nghiên cứu sử dụng giấy bọc có ngâm tinh bột nghệ và cồn đã được phơi khô để kiểm tra nồng độ hàn the có trong giò chả. Nếu giấy chuyển sang màu đỏ là có hàn the, giấy càng đỏ nồng độ hàn the càng cao. Còn giấy không đổi màu là không có chứa hàn the. “Đề tài giúp học sinh đưa ra những nhận thức về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm để có thể bảo vệ bản thân và gia đình. Quan trọng hơn là cho các em hiểu được rằng, khoa học thật ra rất đơn giản chứ không hề cao siêu, xa vời”, thầy Hồ Văn Kiên (giáo viên môn hóa) cho hay.
Đỗ Yến
Bình luận (0)