Gãy xương vì thuốc trị… loãng xương

Bisphosphonates lần đầu tiên được phê duyệt ở Mỹ để điều trị và phòng ngừa loãng xương vào năm 1995. Những thuốc này phát huy tác dụng thông qua cơ chế hoạt động kết hợp vật lý và sinh hoá. Đáng chú ý là, Bisphophosnates gắn với hydroxyapatit trong xương, chúng được đưa vào nền xương. Cơ chế hoạt động chính của Bisphosphonates là làm giảm tiêu xương. Thời gian bán thải của Alendronat ở người được tính là hơn mười năm, phản ánh việc phóng thích Alendronat chậm từ bộ xương. Người ta ước tính rằng, sau khoảng mười năm điều trị bằng uống Natri Alendronat (10mg mỗi ngày), số lượng Alendronat được phóng thích từ bộ xương khoảng 25% lượng hấp thu từ đường tiêu hoá. Do đó, xương đóng vai trò như một hồ chứa đáng kể cho Bisphophosnates, và phải được cân nhắc khi đưa ra các khuyến nghị về việc sử dụng các thuốc này lâu dài.

Cảnh báo và các biện pháp phòng ngừa khi sử dụng Bisphosphonates bao gồm:

– Kích ứng niêm mạc tiêu hoá phần trên: sử dụng thận trọng trên bệnh nhân có bệnh bộ phận tiêu hoá phần trên. Ngừng sử dụng nếu có triệu chứng mới hoặc triệu chứng tồi tệ đi.

– Tình trạng canxi máu thấp nặng hơn: phải được điều chỉnh trước khi dùng.

– Đau cơ, đau khớp, đau xương nặng: ngưng sử dụng nếu phát triển các triệu chứng nghiêm trọng.

– Hoại tử xương hàm.

– Gãy xương đùi.

Theo khuyến cáo cập nhật của FDA, Bisphophonates được phê chuẩn điều trị, bao gồm: FOSAMAX, FOSAMAX PLUS D, ACTONEL, ACTONEL với canxi, BONIVA, ATELVIA, RECLAST (và các thuốc generic tương đương). Không có trong các khuyến cáo mới và trên nhãn các thuốc sau chỉ ghi là điều trị bệnh Paget hoặc tăng canxi máu ác tính: DIDRONEL, ZOMETA, SKELID và các sản phẩm generic của chúng.

Trong quá trình đánh giá khoảng thời gian tối ưu điều trị bằng Bisphosphonates, FDA tìm thấy rất ít lợi ích khi điều trị trên năm năm. Ngoài ra, các dữ liệu nghiên cứu về gãy xương trên bệnh nhân đã sử dụng Bisphosphonates ít nhất ba năm cho thấy mật độ khoáng xương ở cổ xương đùi và cột sống thắt lưng được duy trì nhưng tốc độ giảm gãy xương không phù hợp. Ngoài ra, tiếp tục sử dụng Bisphosphonates sau năm năm còn liên quan đến tăng nguy cơ bị chứng vỡ xương đùi hiếm gặp, hoại tử xương hàm và ung thư thực quản. Những phát hiện này đã khiến FDA đưa ra các khuyến cáo sửa đổi việc sử dụng những thuốc này sau ba đến năm năm và nhãn thuốc phải ghi rõ: “Thời hạn sử dụng tối ưu chưa được xác định. Sự cần thiết cho tiếp tục điều trị nên được đánh giá lại theo một chu kỳ”.

Theo đánh giá lại của FDA, các bác sĩ sẽ giới hạn sử dụng Bisphosphonates trên bệnh nhân không hơn năm năm và có thể là ba năm.