Giải pháp nào vực dậy GDNN?

Cứ vào mùa tuyển sinh, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) như ngồi trên lửa bởi chỉ tiêu thì nhiều nhưng người học tuyển chẳng bao nhiêu.

Học sinh Trường TC Nguyễn Tất Thành trong giờ thực hành

Trước thực trạng èo uột trong tuyển sinh GDNN, mới đây Sở LĐ-TB&XH TP.HCM đã có buổi làm việc với các cơ sở GDNN để tháo gỡ khó khăn với hy vọng xã hội có cái nhìn tích cực hơn về lĩnh vực đào tạo nghề.

Tích hợp chuyên môn và kỹ năng

Theo Sở LĐ-TB&XH TP.HCM, đề án Đổi mới và nâng cao chất lượng GDNN giai đoạn 2016-2020 của Bộ LĐ-TB&XH đã “mở” hơn khi cho phép các trường được chủ động xây dựng chương trình đào tạo trên cơ sở chuẩn đầu ra, có sự tham gia của doanh nghiệp. Trong đó, khuyến khích tích hợp các nội dung đào tạo hợp lý về kỹ năng mềm, kỹ năng khởi nghiệp, đạo đức nghề nghiệp trong chương trình giảng dạy, mở rộng xây dựng chương trình đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo thường xuyên theo mô đun.

Đề án này cũng cho phép các trường xây dựng chương trình liên thông giữa các cấp trình độ đào tạo trong cùng ngành nghề hoặc với các ngành nghề khác hay liên thông lên trình độ cao hơn trong hệ thống giáo dục quốc dân (ưu tiên liên thông giữa sơ cấp lên các trình độ cao hơn). Thực hiện chuyển giao đồng bộ các chương trình cấp độ quốc tế trên cơ sở đánh giá thí điểm, nhân rộng đào tạo các nghề trọng điểm cấp độ quốc tế đã chuyển giao cho hệ thống GDNN dựa trên đánh giá kết quả thí điểm.

Tuy nhiên, một trong những nội dung đổi mới và nâng cao chất lượng GDNN được cho là then chốt là xây dựng các bộ chương trình tiếng Anh chuyên ngành cho nhóm nghề trọng điểm cấp độ quốc gia và quốc tế. Tổ chức đánh giá trình độ tiếng Anh, tin học cơ bản 3 năm liền cho học sinh – sinh viên theo học các nghề trọng điểm quốc tế, khu vực ASEAN tại các trường được quy hoạch là đơn vị chất lượng cao để đào tạo nhân lực chất lượng.

Bên cạnh đổi mới chương trình đào tạo thì cũng cần đổi mới công tác tổ chức, quản lý và phương pháp đào tạo. TS. Nguyễn Phan Hòa (Hiệu trưởng Trường TC Nhân Đạo, TP.HCM) cho rằng đổi mới công tác tuyển sinh là việc cần làm ngay, dù muộn, đặc biệt trong bối cảnh tuyển sinh GDNN khó như hiện nay. Theo đó, các cơ sở GDNN được quyền tự chủ xác định chỉ tiêu tuyển sinh hàng năm trên cơ sở số lượng, chất lượng đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo. “Đề án Đổi mới và nâng cao chất lượng GDNN giai đoạn 2016-2020 cũng đề cập giải pháp các cơ sở GDNN được tuyển sinh nhiều lần trong năm, được tổ chức xét tuyển, thi tuyển hoặc kết hợp giữa hai phương thức trên. Đây là cơ hội để các trường đột phá trong tuyển sinh”, TS. Nguyễn Phan Hòa nhìn nhận.

Về đổi mới tổ chức, quản lý và phương pháp đào tạo trong đề án này cũng được đại diện các trường nghề đánh giá cao, như tổ chức đào tạo được thực hiện theo niên chế, phương thức tích lũy mô đun hoặc tín chỉ, hướng tới đào tạo theo tín chỉ (có những quy định chuyển đổi giữa mô đun, mô học và tín chỉ), phù hợp với khung trình độ quốc gia đã được Chính phủ ban hành.

Triển khai mô hình khởi nghiệp ở trường nghề

Một trong những nội dung đổi mới và nâng cao chất lượng GDNN được cho là then chốt là xây dựng các bộ chương trình tiếng Anh chuyên ngành cho nhóm nghề trọng điểm cấp độ quốc gia và quốc tế.

Ông Trần Ngọc Cường (Hiệu trưởng Trường CĐ Kinh tế-Kỹ thuật Thủ Đức) đề xuất đổi mới việc xét công nhận tốt nghiệp và cấp bằng đối với chương trình đào tạo tích lũy mô đun, tín chỉ, người học không phải thi tốt nghiệp cuối khóa. Ông Cường cũng đánh giá cao giải pháp đổi mới quản lý GDNN là người tốt nghiệp trình độ CĐ được công nhận danh hiệu kỹ sư thực hành hoặc cử nhân thực hành. Người học các chương trình được chuyển giao từ nước ngoài được cấp hai bằng (bằng Việt Nam và bằng của nước chuyển giao chương trình).

Trong khi đó, bà Phạm Quang Trang Thủy (Hiệu trưởng Trường TC nghề Kỹ thuật Công nghệ Hùng Vương) ý kiến: “Trước hết cần nâng cao vai trò và trách nhiệm của doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động từ khâu xác định yêu cầu ra đề thi gắn với kỹ năng của ngành nghề, năng lực tự chủ chịu trách nhiệm đến kiến thức, thái độ nghề nghiệp… Tất cả cần đưa vào đề thi, đề kiểm tra”.

PGS.TS Cao Văn Sâm (Phó Chủ tịch Hiệp hội GDNN và nghề Công tác xã hội) khẳng định: “Để đổi mới công tác tổ chức quản lý GDNN, việc cần làm là đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý và giáo viên các cơ sở GDNN những nội dung kiến thức về quản lý, đảm bảo chất lượng theo xu hướng hội nhập quốc tế. Thí điểm một số mô hình quản lý hiện đại theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp tại một số trường TC-CĐ được ưu tiên đầu tư thành trường chất lượng cao và nhân rộng hệ thống. Đồng thời hình thành hệ thống hướng nghiệp, tư vấn về GDNN tại các trường THCS-THPT, cơ sở GDNN, nghiên cứu và triển khai các mô hình khởi nghiệp trong lĩnh vực GDNN…”.

T.Anh