Gian nan đời sống công nhân: Kỳ 1: Đau đáu những giấc mơ

Chị Nguyễn Thị Muốt, ngụ KP.3, P.Tân Chánh Hiệp, quận 12 – TP.HCM, (CN Công ty Suất ăn công nghiệp Thiên Phát) sau một ngày tất bật với công việc ở công ty, tăng ca phải tranh thủ nhận việc về nhà làm thêm. Đôi tay thoăn thoắt kết từng hạt cườm lên áo, mắt không rời đường kim, mũi chỉ, chị tâm sự: “Vì cuộc sống khó khăn quá nên tôi phải làm gấp đôi, gấp ba để kiếm tiền, vừa lo cơm áo trong gia đình, chuyện ăn học cho con cái, rồi trả nợ 10 triệu đồng vay gần 10 năm nay. Trước đây cả vợ chồng đều đi làm nhưng do mắt kém, chồng tôi nghỉ việc ở nhà, thu nhập hàng tháng chỉ trông vào lương ở công ty và việc làm thêm của tôi”. 5 giờ sáng, chị Muốt đã thức dậy lo cho con gái đi học. 6 giờ, chị chạy xe đến chỗ làm cách nhà hơn 2km. Lau trên 500 chiếc khay, muỗng, nĩa và chia 140 suất ăn công nghiệp cho học sinh xong, đến 10 giờ 30 phút, chị theo xe tải của công ty đưa cơm đến một trường tiểu học cách đó 4km. Ngồi bên hành lang đợi các em ăn, chị tranh thủ lùa miếng cơm để 30 phút nữa trở vào dọn dẹp. Kết thúc công việc thứ nhất vào khoảng 12 giờ 30 phút, chị Muốt lại chạy xe đến một gia đình cách công ty vài trăm mét để giúp việc. Quét dọn, lau nhà, rửa chén, giặt ủi quần áo, đến 14 giờ 30 phút, chị mới xong việc. Không nghỉ ngơi, chị lại phóng xe đến một cơ sở suất ăn công nghiệp gần nhà để tiếp tục công việc thứ 3: Rửa chén. Chị cùng 3 người nữa đội nắng rửa 1.400 chiếc khay, muỗng, nĩa đến 17 giờ 30 phút. Ăn vội bữa cơm, chị quày quả về nhà để bắt đầu công việc thứ 4: Kết cườm.

Em gái chị Muốt, chị Nguyễn Thị Kim Hoa, cũng phải làm hai việc mới tạm trang trải cuộc sống. Công việc chính của chị Hoa là làm CN tại Công ty Dệt lưới Sài Gòn, việc phụ là kết cườm mỗi tối. Thu nhập của chị hơn 3 triệu đồng/tháng, cộng thêm lương của chồng 2 triệu đồng/tháng cũng chẳng thấm vào đâu.

Những căn phòng trọ chỉ 9-12m2, chen chúc 4-5 người, một góc dành làm bếp và nhà vệ sinh. Đồ đạc trong phòng phải chất đống hoặc treo lơ lửng trên tường. Đó là hình ảnh phần lớn những phòng trọ tự phát tại khu vực gần Khu công nghiệp (KCN) Sóng Thần, tỉnh Bình Dương; phường Tân Chánh Hiệp (quận 12), Bà Điểm (Hóc Môn), KCN Vĩnh Lộc (Bình Chánh), KCN Tân Bình (Bình Tân)… cho CN thuê ở mà chúng tôi chứng kiến. Chị Bùi Thị Yến – làm việc tại KCN Sóng Thần, tỉnh Bình Dương cùng bốn người bạn trọ tại dãy nhà lụp xụp, mái tôn đã han gỉ nằm sâu trong hẻm 545/17/13 gần cầu vượt Bình Phước, mệt mỏi cho biết: “Phòng trọ có diện tích 12m2 đang thuê này có giá 1,2 triệu đồng/tháng. Lương CN may cộng tiền thưởng chuyên cần, làm thêm giờ tổng cộng khoảng 3 triệu đồng/tháng. Nếu tính tiền phòng trọ và các khoản chi khác, coi như hết gần 70% tiền lương”. Vì vậy, theo Yến để tiết kiệm được chút tiền gửi về quê thì phải thuê phòng trọ rẻ tiền. Nguyễn Thị Út (quê Bến Tre) – làm việc tại Công ty Palasce Khu chế xuất (KCX) Tân Thuận, ở tại dãy phòng trọ gần rạch Bần Đôn, quận 7 than: “Để không thiếu trước, hụt sau và tiết kiệm tiền đi học may, chúng tôi đành phải thuê loại phòng trọ rẻ tiền, giá chỉ 900 ngàn đồng/tháng, chưa tính tiền điện, nước. Tiền nào của nấy, bốn đứa ở một căn phòng rộng 9m2, khi ngủ chỉ cần một đứa trở mình là cả phòng tỉnh dậy hết”. Theo Út, công ty cũng có nhà lưu trú cho CN nhưng thủ tục đăng ký phức tạp lại không được nấu ăn. Ra vào, đi lại phải theo giờ quy định và phải có thẻ rất bất tiện. Trong khi nói chuyện, chúng tôi phải liên tục cau mày do mùi hôi thối từ rác thải, bao nilon, xác chết động vật… ở dưới kênh Bần Đôn bốc lên!

Chị Nguyễn Thị Nhàn, CN Công ty Dệt lưới Sài Gòn, trọ tại KP.3, Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức, khi được chúng tôi hỏi về nhà lưu trú CN, trăn trở: “Ai cũng muốn có một chỗ ở đàng hoàng nhưng CN nghèo như vợ chồng tôi thì chỉ đủ tiền thuê những căn phòng trọ nhỏ, hẹp và rẻ tiền. Còn nhà lưu trú, chỉ là giấc mơ”. Chị Bích Hạnh – Chủ tịch Công đoàn các KCX – KCN tỉnh Bình Dương cho biết: “Bình Dương có 28 KCX – KCN với trên 300 ngàn lao động đang làm việc, trong đó 80% là người tỉnh khác. Nhu cầu nhà lưu trú cho CN là rất lớn. Tuy nhiên, mới có Công ty cổ phần Hưng Thịnh, Full In (KCN Đồng An); Tân Hiệp Phong (KCN Sóng Thần);  Her Kuang (KCN Việt Hương) và Hoàng Sơn (KCN Phú Gia) xây nhà lưu trú cho CN với số lượng chưa tới 1.000 phòng”. Theo ông Nguyễn Tấn Định, Phó trưởng ban quản lý các KCX – KCN TP.HCM thì: “TP.HCM có 15 KCX – KCN đã đi vào hoạt động với khoảng 270.000 người làm việc, 90% lao động đến từ các tỉnh. Để hỗ trợ kịp thời cho CN trong thời gian giá cả tăng cao, Ban quản lý đang phối hợp cùng Co.opMart thành lập điểm bán hàng trợ giá tại những nơi có nhiều nhà trọ CN thuê. Nhà lưu trú cho CN tại KCX Tân Thuận đã có 3 doanh nghiệp triển khai xây dựng là Sadeco, Đức Bổn và Palasce với gần 6.000 chỗ trọ; KCX Linh Trung có 2 doanh nghiệp là Thiên Phát, Trung Thịnh với 4.000 chỗ; KCN Tân Tạo 1.440 chỗ; Hiệp Phước 1.500 chỗ; Vĩnh Lộc 3.500 chỗ; Tân Bình 3.800 chỗ…. Tổng cộng gần 16.000 chỗ”.

Quang Huy – Phan Anh