Giàn thép đỗ xe: Đầu tư lớn, thu hồi vốn… nhỏ giọt

Một số giàn đỗ xe cao tầng bằng thép đã và sắp đi vào hoạt động tại Hà Nội đang trở thành lối thoát cho vấn đề giao thông tĩnh vốn loay hoay bấy lâu bởi mô hình này vừa tiết kiệm chi phí xây dựng, điều hành, vừa có khả năng chứa được số lượng xe lớn.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa mặn mà đầu tư các giàn thép đỗ xe ở thủ đô vì “rào cản” cơ chế thu hút đầu tư, gặp vướng mắc về giải phóng mặt bằng, thủ tục hành chính rườm rà và cách quản lý lòng đường vỉa hè lộn xộn…

Giàn thép đỗ xe cao tầng sẽ là bài toán cho giao thông tĩnh Hà Nội. (Ảnh: Việt Hùng/Vietnam+)

Lối thoát giao thông tĩnh
Trong khi phương tiện cá nhân ngày càng bùng nổ, Hà Nội đã cho phép sử dụng lòng đường, vỉa hè làm bãi đỗ xe như một giải pháp tình thế. Đến khi thấy bất hợp lý, thành phố lại thu hồi một loạt… các điểm trông giữ xe.
Trong bối cảnh đó, tháng 5/2011, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội đã giao cho Tổng Công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) nghiên cứu dự án thí điểm gara đỗ xe cao tầng bằng giàn thép lắp ghép tự động tại địa chỉ 32 Nguyễn Công Trứ, Công ty khai thác điểm đỗ xe Hà Nội thí điểm làm dự án giàn thép đỗ xe tại phố Trần Nhật Duật, Nguyễn Công Hoan và một số tuyến phố Nguyễn Đình Chiểu – Trần Nhân Tông, quận Hoàng Mai, nút giao Pháp Vân…
Các dự án giàn thép này được lắp ghép tự động theo công nghệ của Hàn Quốc, Nhật Bản gồm nhiều tầng, lượng xe chứa được dựa vào diện tích bãi đỗ. Gara đỗ xe này có thể liên kết, tháo lắp di dời một cách cơ động (có thể lắp đặt trên mặt bằng nhỏ hẹp tối thiểu là 30m2/1 blog) và tùy theo mặt bằng cho phép, blog có thể kéo dài, nâng chiều cao thuận tiện, phù hợp với đô thị Việt Nam.
Thời gian lấy mỗi chiếc xe chỉ mất từ 2 – 3 phút. Giá trông giữ xe vé lượt là 30.000đồng/xe/120 phút; trông giữ xe ngày, đêm từ 2– 2,5 triệu đồng/1xe/1 tháng.
Theo ông Tạ Đình Thắng, Giám đốc Trung tâm Hạ tầng vận tải công cộng (Tổng Công ty Vận tải Hà Nội), trong điều kiện hiện tại của Việt Nam, giàn đỗ xe cao tầng bằng thép là một giải pháp tương đối phù hợp. Quá trình thi công rất cơ động, xây dựng nhanh (khoảng 15 ngày), nếu cần điều chỉnh tháo dỡ cũng chỉ cần năm ngày là xong.
“Với bãi đỗ xe cao tầng có thể triển khai ở những khu đất kẹt, hệ thống tiếp cận khớp nối tổ chức giao thông khu vực, đặt vài năm rồi di chuyển. Đây là một mô hình hoàn toàn có thể nhân rộng,” ông Thắng cho biết.
Theo ông Phạm Văn Đức, Trưởng ban quản lý dự án Công ty khai thác điểm đỗ xe Hà Nội cho rằng, thi công một bãi đỗ xe bằng bê tông luôn đòi hỏi phải có một diện tích lớn. Nếu làm hầm ngầm thì cần có suất đầu tư lớn, ít nhất gấp 4-5 lần so với trên mặt đất. Ở Việt Nam dù có một số dự án nhưng vẫn chưa làm và không thể triển khai được do gặp nhiều khó khăn về vốn, công nghệ…
“Hiện nay, trong thiết kế xây dựng giàn thép đỗ xe công cộng ngoài trời vẫn thiếu quy chuẩn, quy phạm phòng cháy chưa cháy nên doanh nghiệp vừa làm, vừa hỏi. Dựa trên kinh nghiệm các nước đi trước, chủ đầu tư sẽ tự khắc phục để phù hợp với điều kiện nước ta,” ông Đức bộc bạch.
Ngoài ra, giàn thép đỗ xe cũng đã chủ đầu tư tính toán các phương án đối phó với các sự cố khách quan như điều kiện thời tiết, động đất, cháy nổ, va chạm do ôtô đâm vào khung cột giàn thép…
Vốn lớn, thu hồi nhỏ giọt
Để triển khai nhanh chóng dự án này, nhiều doanh nghiệp đã được thành phố tạo điều kiện về mặt bằng sạch, không phải đầu tư giải phóng; nguồn vốn được vay từ Quỹ đầu tư phát triển thành phố với lãi suất 0% trong 15 năm…
Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn “e ngại” đầu tư vì trình tự thủ tục quá lâu, bỏ vốn lớn nhưng khả năng thu hồi nhỏ giọt.
Ông Đức cho rằng, mỗi dự án bãi đỗ xe phải mất 1-2 năm để thực hiện đầy đủ thủ tục đầu tư như các dự án kinh doanh khác, sau đó là khâu giải phóng mặt bằng trong vài năm tiếp theo. 3 năm mới có thể ra một dự án nếu phải giải phóng mặt bằng. Mối e ngại lớn nhất là thiếu đất sạch và thủ tục đầu tư, nguồn vốn. Mặt bằng sạch thì tổng mức đầu tư sẽ giảm.
“Dự án giàn thép đỗ xe không thể coi như dự án kinh doanh nhà ở nên cần phải đưa dự án vào danh mục khuyến khích,” ông Đức kiến nghị.
Ngoài ra, rào cản lớn khiến doanh nghiệp chưa mặn mà đầu tư chính là cơ chế mức thu không phải theo phí mà là giá, doanh nghiệp cần được quyền tự quyết giá trông xe.
Theo các chủ đầu tư dự án, với mức thu phí trông giữ xe sẽ được áp dụng theo đúng Quyết định của Thành phố, giàn thép đỗ xe phải mất 15 – 50 năm mới có thể hoàn vốn.
Tính toán của công ty Khai thác Điểm đỗ xe Hà Nội cho rằng, nếu một doanh nghiệp ngoài quốc doanh phải giải phóng mặt bằng, vay theo lãi suất ngân hàng để đầu tư thì mất 60 năm mới có thể hoàn vốn. Trong khi đó, tuổi thọ của một giàn thép cao tầng đạt được ít nhất là 20 năm về máy móc, 40 năm về khung thép và cần thường xuyên duy tu, bảo dưỡng.
“Chúng tôi bỏ tiền ra đầu tư, hiệu quả xã hội thì đã rõ nhưng cũng cần phải có hiệu quả về kinh tế. Đầu tư lớn mà thu lại nhỏ giọt thì khó thu hút các thành phần kinh tế tham gia,” ông Đức băn khoăn.
Theo ông Thạch Như Sỹ, Phó Chánh Thanh tra Bộ Giao thông Vận tải, nhà đầu tư kinh doanh thì phải trả về giá chứ không phải phí. Tuy nhiên, giá vé cần có sự quản lý của Vụ chính sách gía (Bộ Tài chính) nhằm khống chế giá trần, giá khung để đảm bảo cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp.
Để khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia vào lĩnh vực này, các chủ đầu tư đề nghị các cấp, các ngành xem xét xây dựng ban hành giá trông giữ xe với các công trình có đầu tư (không phải chăng dây trên vỉa hè, dưới lòng đường thu tiền) nhằm đảm bảo cho nhà đầu tư chủ quản thu hồi vốn theo quy định của nhà nước.
“Thời gian tới cúng tôi sẽ làm việc với Sở Tài chính và các ban ngành để trình thành phố phương án thu hợp lý, đặc thù khoảng trên 3 triệu đồng/xe,” ông Thắng bày tỏ quan điểm.

Dự án giàn thép đỗ xe Nguyễn Công Trứ được đưa vào khai thác từ 16/7 với sức chứa 30 xe ôtô. Tổng mức đầu tư trên 13 tỷ đồng.
Theo báo cáo của Công ty Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội, giàn thép đỗ xe tại phố Trần Nhật Duật có diện tích lắp dựng là 422m2, sức chứa 91 xe. Dự án giàn thép đỗ xe tại phố Nguyễn Công Hoan có tổng diện tích xây dựng là 1.000m2, sức chứa tới 221 xe. Tổng mức đầu tư hai dự án là 104 tỷ đồng, bảo đảm hoàn thành đưa vào sử dụng khai thác trong quý IV năm 2012.

Theo Việt Hùng (Vietnam+)