Bối cảnh giáo dục hiện đại đòi hỏi người hiệu trưởng phải bản lĩnh hơn, dám làm và dám chịu trách nhiệm để định hình chất lượng giáo dục cho ngôi trường.
Vai trò “đầu tàu” của hiệu trưởng trong xây dựng chiến lược phát triển nhà trường
Mới đây, việc điểm chuẩn tuyển sinh lớp 10 năm học 2025-2026 của một trường THPT tốp đầu tại TP.HCM giảm mạnh, kéo trường từ tốp 5 hàng năm xuống tốp 30 đã khiến không ít người làm trong ngành giáo dục tiếc nuối.
Theo hiệu trưởng một trường THPT, việc giảm điểm chuẩn này chỉ là hệ quả tất yếu của một quá trình phát triển của nhà trường. Khi những vấn đề của trường liên tục phát sinh, môi trường giáo dục của trường bị ảnh hưởng nghiêm trọng tác động không nhỏ đến tâm lý của giáo viên, phụ huynh, học sinh nhà trường, từ đó là rào cản để phụ huynh học sinh cân nhắc trong đăng ký nguyện vọng tuyển sinh vào trường.
Câu chuyện giảm mạnh điểm chuẩn tuyển sinh đầu cấp chỉ là một trong rất nhiều ví dụ để khẳng định về vai trò dẫn dắt, đầu tàu của người hiệu trưởng trong xây dựng chiến lược phát triển nhà trường. Thực tế cho thấy, những trường có môi trường giáo dục thiếu lành mạnh, thiếu dân chủ thì chất lượng giáo dục sẽ ngày càng đi xuống, niềm tin của phụ huynh học sinh sẽ sụt giảm mạnh thể hiện qua chính kết quả tuyển sinh của nhà trường qua từng năm.
Hơn 20 năm gắn bó tại một trường THPT, qua nhiều “đời” hiệu trưởng, cô giáo Q. nhận định, mỗi người quản lý sẽ có một chiến lược riêng để xây dựng và phát triển nhà trường và thời gian gắn bó dù ít dù nhiều tại trường cũng sẽ đều để lại dấu ấn đối với sự phát triển của trường.
“Nếu hiệu trưởng có tư duy sáng tạo, đổi mới thì cũng sẽ tạo ra những mô hình giáo dục sáng tạo, đột phá. Nếu hiệu trưởng thích thể thao, văn hóa văn nghệ thì phong trào thể thao văn hóa văn nghệ của trường sẽ phát triển mạnh; hiệu trưởng thích hoạt động phong trào thì các hoạt động phong trào sẽ rực rỡ…” – cô Q. nêu ví dụ.
Đặc biệt, cô Q. cho rằng, dấu ấn của người quản lý nhà trường còn thể hiện rõ trong môi trường giáo dục của trường. Khi môi trường giáo dục được xây nên từ sự cầu thị, dân chủ, lắng nghe, cùng xây dựng thì sẽ là yếu tố thúc đẩy để mỗi thành viên trong trường cùng phát triển, mỗi giáo viên cùng thi nhau phát triển, sáng tạo, đổi mới, từ đó sẽ thúc đẩy nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Ngược lại, nếu người hiệu trưởng có tư duy chuyên quyền, thiếu cầu thị, lắng nghe sẽ tạo ra môi trường giáo dục thiếu dân chủ, thiếu đoàn kết, chất lượng giáo dục sẽ từng chút một bị bào mòn…
“Dù không phải là ngôi trường nằm trung tâm thành phố song chất lượng giáo dục ngôi trường tôi công tác đang ngày một nâng cao, sự tín nhiệm tin tưởng của phụ huynh học sinh ngày càng tăng minh chứng qua điểm chuẩn của trường trong suốt nhiều năm qua thì năm sau đều cao hơn năm trước. Cán bộ quản lý nhà trường qua nhiều nhiệm kỳ đã cùng kế thừa, xây dựng được môi trường giáo dục mà ở đó, đội ngũ cùng đoàn kết, chung tay xây dựng nhà trường, thầy cô được tạo mọi điều kiện để phát triển năng lực bản thân. Mỗi người đều có những dấu ấn riêng song đều vì mục tiêu phát triển nhà trường” – cô Q. nêu.
Hiệu trưởng phải là điểm tựa nâng đỡ đội ngũ
Cô D. – nguyên hiệu trưởng một trường tiểu học tại TP.HCM từng qua nhiều vị trí công tác khác nhau ở nhiều ngôi trường khác nhau, đi từ giáo viên đến cán bộ quản lý. Cô nhìn nhận, chất lượng giáo dục của một ngôi trường không hẳn phụ thuộc hoàn toàn vào năng lực đội ngũ giáo viên mà trước hết sẽ phụ thuộc vào chính năng lực, tư duy, tầm nhìn của chính người cán bộ quản lý của ngôi trường đó.
“Chính cách quản lý, tư duy và năng lực của hiệu trưởng sẽ từng bước định hình nên môi trường giáo dục của ngôi trường đó. Chất lượng giáo dục cũng theo đó mà đi lên hoặc sụt dốc. Cách thức quản lý giáo dục lại không phải là khuôn thước để rập khuôn ngôi trường nào cũng giống ngôi trường nào mà cần phải được đánh giá để phù hợp với đặc thù của trường, đội ngũ giáo viên, đối tượng phụ huynh học sinh và chiến lược phát triển mà ngôi trường đặt ra. Vì thế, có khi cũng với mô hình đó nhưng ở trường này thì áp dụng thành công, chất lượng giáo dục đi lên nhưng với ngôi trường khác thì lại gặp rào cản từ đội ngũ, phụ huynh, học sinh” – cô D. phân tích.
Hiệu trưởng một trường THCS tại TP.HCM chia sẻ, khi bắt đầu đảm nhiệm vai trò hiệu trưởng của một ngôi trường, cô phải vừa làm vừa “dò” đội ngũ. Các quyết định, kế hoạch được đưa ra phải dựa trên sự thảo luận, góp ý một cách dân chủ với đội ngũ chứ không thể tự mình quyết định. “Để các quyết định, ý tưởng, chiến lược áp dụng vào trường thành công thì đội ngũ phải đồng hành, chia sẻ, thấu hiểu. Và không gì khác, chính cán bộ quản lý phải giúp đội ngũ chia sẻ, thấu hiểu, minh bạch trong mọi vấn đề. Đặc biệt, cán bộ quản lý phải gương mẫu trong thực hiện nhiệm vụ thì mới tạo được sự tin tưởng của đội ngũ” – bà nói.
Bà nêu ví dụ, trong những năm đầu thực hiện Chương trình GDPT 2018 ở bậc THCS với rất nhiều đổi mới, giáo viên phải “gồng mình” để vừa bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn theo yêu cầu của chương trình, vừa thay đổi phương pháp giảng dạy, vừa nghiên cứu chương trình, SGK mới… thì chính cán bộ quản lý phải trở thành điểm tựa để chia sẻ, đồng hành cùng đội ngũ, có như thế đội ngũ mới vững tin triển khai, đổi mới.
“Cán bộ quản lý nếu chuyên quyền, thiếu dân chủ, thiếu công khai, minh bạch thì trước sau ngôi trường cũng sẽ đi xuống; giáo viên giỏi, có tâm rồi sẽ rời trường… Trong bối cảnh giáo dục hiện nay, hơn bao giờ hết cán bộ quản lý phải nâng đỡ đội ngũ cả về chuyên môn lẫn môi trường giáo dục, để thầy cô an tâm công tác, cống hiến… Người hiệu trưởng phải dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, bản lĩnh” – bà nhấn mạnh.
Khương Yến
Bình luận (0)