Chúng ta đang sống trong thời đại mà tri thức phát triển không ngừng, vượt qua các khoảng cách về không gian, thời gian. Nhiều điều được dạy trong trường hôm nay có thể nhanh chóng trở nên lạc hậu trong tương lai gần. Không trường nào có thể dạy mọi thứ, không người học nào có thể học được mọi thứ chỉ trong khoảng thời gian ngồi trên ghế nhà trường. Vì vậy, xu hướng giáo dục hiện đại phải khuyến khích sinh viên phát triển thái độ học tập suốt đời…
Ông Nguyễn Văn Bình (thứ 2 từ phải sang) gặp gỡ cán bộ, giảng viên, sinh viên ĐH Quốc gia TP.HCM tại lễ khai khóa 10-10
Ông Nguyễn Văn Bình (Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương) đã nhắn gửi thầy và trò ĐH Quốc gia TP.HCM điều này tại lễ khai khóa năm nay, diễn ra ngày 10-10.
Cơ hội đưa khởi nghiệp vào chương trình đào tạo
Ông Bình dành thời gian chia sẻ, trao đổi với các thầy cô, cán bộ quản lý, nhà khoa học và các sinh viên một số thông điệp về sứ mệnh, vai trò của ĐH với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Theo ông, giáo dục trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 (gọi giáo dục 4.0) được thiết lập để đáp ứng nhu cầu thị trường cho nền công nghiệp 4.0; được hiểu là một hệ sinh thái mà ở đó mọi người có thể cùng dạy học ở mọi nơi, mọi lúc với các thiết bị kết nối để tạo ra việc học tập được cá thể hóa, kích thích sự khai phá, đổi mới, sáng tạo. Nhiều nghiên cứu chỉ ra 6 tính năng cơ bản của giáo dục 4.0 như: Đa dạng thời gian và địa điểm học tập; học tập mang tính cá nhân; người học được học theo tín chỉ riêng; học tập dựa vào dự án; thay đổi kiểm tra đánh giá theo hướng đánh giá quá trình và qua các dự án cụ thể; giáo viên trở thành người tư vấn giúp người học sử dụng hiệu quả thông tin cần thiết, có sẵn.
Ông Bình nhận định, cách mạng công nghiệp lần thứ tư tác động toàn diện đến giáo dục ĐH, trước hết là đến việc đổi mới nội dung, chương trình học; giúp các cơ sở đào tạo thay đổi theo hướng tích cực, chuyển từ chỗ dạy những gì mà giới học thuật sẵn có sang những gì mà thị trường và doanh nghiệp cần hoặc sẽ cần. Đặc biệt, tạo thuận lợi cho các cơ hội khởi nghiệp, khởi nghiệp có thể triển khai với mọi người, mọi nơi, mọi lĩnh vực, mọi quốc gia với số vốn đầu tư ban đầu có thể không lớn và không cần nhiều tư liệu sản xuất, lực lượng lao động nhưng thu về lợi nhuận cao.
Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình ký sổ lưu niệm tại ĐH Quốc gia TP.HCM
“Đây cũng là cơ hội rất lớn để đưa tinh thần khởi nghiệp vào chương trình đào tạo, đến với các giảng viên và sinh viên. Tinh thần khởi nghiệp, sáng tạo phải được thể hiện trong đặc điểm ngành nghề và cấu trúc của chương trình đào tạo, trong các chuẩn đầu ra với các kỹ năng và chuẩn năng lực đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0”- ông Bình nhấn mạnh.
Chuyển từ truyền thụ kiến thức sang điều phối, hướng dẫn
Về môi trường và phương thức học tập, ông Bình tiếp tục nhấn mạnh, ngoài hình thức học tập truyền thống, tập trung thì cùng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, xuất hiện nhiều hình thức học tập đa dạng, đóng vai trò quan trọng trong giáo dục đào tạo như đào tạo mở và từ xa. Phương thức đào tạo sẽ thay đổi theo hướng lấy việc học thay vì việc dạy làm trung tâm, cá nhân hóa quá trình học, đa dạng hóa phương thức học với việc tăng cường học trực tuyến, học qua trải nghiệm với môi trường và thiết bị ảo, học liên tục và suốt đời.
Tài liệu, học liệu, phương tiện và thiết bị dạy học sẽ không còn dừng lại ở các nội dung tĩnh như trong các giáo trình, sách hay tài liệu tham khảo truyền thống mà còn có thể là các nội dung động, là các nội dung có thể tương tác với người học, được thể hiện và minh họa một cách sinh động, trực quan nhất giúp người học tiếp thu nhanh các nội dung kiến thức.
Người dạy phải chuyển từ vai trò truyền thụ kiến thức theo cách truyền thống sang vai trò xúc tác và điều phối, hướng dẫn người học; phải quan tâm đến từng học sinh, đến đặc điểm tâm sinh lý, nhu cầu, năng lực, sở trường, hoàn cảnh riêng; phải cung cấp cách hiểu mới cho người học.
|
Theo ông Nguyễn Văn Bình, các nghiên cứu về tăng trưởng kinh tế từ lâu đã nhận thấy nguồn lực con người đóng vai trò quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế và giáo dục chính là cách thức cơ bản để tích lũy vốn cho con người. Đối với Việt Nam, yêu cầu này là hết sức cấp thiết trong bối cảnh nước ta đang thực hiện đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế. Giáo dục ĐH phải có sứ mệnh góp phần quan trọng trong xây dựng nền kinh tế Việt Nam sáng tạo, bền vững, thúc đẩy nhanh và mạnh mẽ sự chuyển dịch nền kinh tế từ vị thế gia công, lắp ráp là chủ yếu sang đủ năng lực chế tạo sản phẩm; từ một nền kinh tế tăng trưởng dựa chủ yếu vào lao động giá rẻ, tài nguyên không tái tạo, gia tăng vốn đầu tư sang nền kinh tế dẫn dắt bởi đổi mới sáng tạo; từ nền sản xuất phục thuộc vào bên ngoài sang củng cố nền kinh tế trong nước xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ; từ trọng tâm sản xuất hàng hóa thông thường sang sản xuất các sản phẩm sáng tạo, thông minh; từ quốc gia khởi nghiệp sang quốc gia sáng tạo. Như vậy, mô hình ĐH phải thực sự phát triển theo tinh thần khai sáng và lý tưởng tự do học thuật. ĐH không chỉ là trung tâm đào tạo nhân tài, mà còn là một trung tâm khoa học và văn hóa với tự do học thuật được xem là đặc điểm quan trọng nhất. |
Để chuẩn bị cho sinh viên bước vào thế giới toàn cầu hóa và thay đổi nhanh chóng, sinh viên cần được trang bị ngoại ngữ, kỹ năng, công nghệ thông tin như những công cụ không thể thiếu cả trong việc học và khi bước vào thị trường lao động. Ngoài sách giáo khoa, giáo trình, sinh viên còn cần được dạy các chủ đề phức tạp, dựa trên các vấn đề thực tế, phải được dạy cách sử dụng nhiều nguồn thông tin, dữ liệu, phải được khuyến khích đọc nhiều hơn, tiếp xúc với nhiều nguồn thông tin hơn để thu nhận nhiều hơn những tri thức mới. Việc học không chỉ còn hạn chế trong không gian lớp học, tài liệu dạy học truyền thống. Học trực tuyến phát triển sẽ tạo điều kiện cho các cá nhân hóa quá trình và nhu cầu học tập, điều kiện học tập. Ý thức tự giác, tự quản lý, kỹ năng công nghệ thông tin sẽ đóng vai trò lớn quyết định thành công khi học với trường lớp, giáo viên ảo.
Ông Bình cũng đề nghị các trường thành viên và ĐH quốc gia TP.HCM cần sớm quan tâm xây dựng cơ chế tự chủ hướng tới đổi mới quản lý, quản trị theo mô hình các trường ĐH tiên tiến của khu vực và thế giới. Chính phủ đã ban hành quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó tự chủ với các trường ĐH là điều kiện cần thiết để thực hiện các phương thức quản trị ĐH tiên tiến nhằm cải tiến nâng cao chất lượng đào tạo…
Mê Tâm
Bình luận (0)