Là quốc gia có chất lượng giáo dục cao và 8 năm liên tiếp đứng đầu Báo cáo Hạnh phúc thế giới (theo Liên hiệp quốc), Phần Lan – quốc gia nguồn cội của những chú chim “Angry Birds” có nhiều điểm nhấn thú vị trong khía cạnh giáo dục…
Tiếng Anh được sử dụng khắp nơi, giáo viên có phòng nghỉ riêng
Theo bài viết “10 lý do giáo dục Phần Lan luôn dẫn đầu thế giới” trên trang Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEForum) thì giáo viên Phần Lan là những chuyên gia được đào tạo bài bản và hầu hết đều có bằng thạc sĩ giáo dục, được cả xã hội tôn trọng.
Hệ thống giáo dục Phần Lan nhấn mạnh sự công bằng hơn là sự xuất sắc, mang đến cơ hội bình đẳng cho tất cả học sinh. Quốc gia này không có bài kiểm tra chuẩn hóa mà học sinh được giáo viên chấm điểm riêng và tiến độ phát triển được đánh giá dựa trên các nhóm trường riêng biệt.
Cũng theo WEForum, học sinh Phần Lan thường đến trường từ 9 giờ đến 14 giờ và chỉ học vài tiết mỗi ngày. Học sinh có nhiều thời gian để ăn uống, tham gia các hoạt động ngoại khóa, giải trí, giao lưu… chứ không thuần ngồi nghe giảng trong lớp. Mỗi ngày lịch học cũng được sắp xếp có nhiều khoảng thời gian trống (mỗi lần từ 15 đến 20 phút) để các em có thể đứng dậy ra ngoài, vươn vai, hít thở không khí trong lành và giải tỏa căng thẳng, từ đó nâng cao khả năng tiếp thu cho những môn học sau…
Không chỉ người học mà ngay cả sức khỏe thể chất, tinh thần của giáo viên cũng được đặc biệt chú trọng. Phòng giáo viên được bố trí khắp các trường học ở Phần Lan, nơi giáo viên có thể thư giãn, nghỉ ngơi để chuẩn bị cho tiết học kế tiếp hoặc đơn giản là giao lưu cùng nhau. Giáo viên cần phải nghỉ ngơi để có thể phát huy tối đa khả năng của mình.
Nghề giáo là một trong những nghề cao cấp tại Phần Lan, đơn cử để có bằng hay vị trí là giáo viên tiểu học thông thường giáo viên sẽ cần có bằng thạc sĩ và có trình độ tiếng Anh lưu loát.
Tại Phần Lan, trẻ phải học tiếng Anh chính thức từ lớp một nên khả năng dùng tiếng Anh của người Phần Lan luôn ở mức thông thạo. Cộng đồng những người châu Âu khác đến Phần Lan sinh sống, học tập và sử dụng tiếng Anh cũng tạo ra môi trường nói tiếng Anh khắp nơi cho trẻ từ sớm.
Phần Lan có nhiều chương trình đào tạo song ngữ tiếng Anh từ cấp tiểu học đến đại học, trong khi đó chi phí du học lại thường chỉ bằng 40-50% so với các quốc gia nói tiếng Anh khác.
Ít bài tập về nhà, trẻ có thêm thời gian cho gia đình, sở thích
“Sự cân bằng” là một từ khóa khá phổ biến ở con người tại quốc gia đêm thường dài hơn ngày này. Tại Phần Lan, trường học thường bắt đầu từ 9 giờ sáng đến 2 giờ chiều. Còn theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), học sinh Phần Lan có ít bài tập về nhà nhất trên thế giới. Học sinh chỉ cần dành trung bình nửa tiếng mỗi tối để làm bài tập ở trường. Học sinh Phần Lan cũng không có thói quen học gia sư. Chính vì các lý do trên người trẻ tại đây có rất nhiều thời gian cho gia đình, bạn bè, thể thao, thư viện, âm nhạc… Song song đó, giờ giấc làm việc của người lớn cũng khá tương thích với lịch học của trẻ. Đơn cử nhiều cha mẹ kết thúc ca làm việc lúc 14 giờ nếu làm theo ca, hoặc 16 giờ nếu làm hành chính. Ít có hoàn cảnh cha mẹ phải đi sớm về khuya hay lo kiếm tiền đến kiệt sức và không còn năng lượng để vui đùa, trò chuyện cùng con như nhiều quốc gia khác.
Một điểm chung phổ biến của nhiều gia đình Phần Lan là vào mùa hè sẽ í ới nhau vào rừng, đến những căn nhà gỗ bên hồ “summer cottage” (tạm dịch “Căn nhà mùa hè”) và nói “không” với công việc, với điện thoại thông minh hay internet… mà chỉ có rừng, bờ sông, phòng xông hơi (một nét văn hóa đặc trưng của người Phần Lan).
Người Phần Lan cũng rất tôn trọng không gian riêng và sự độc lập, cụ thể trẻ luôn có phòng riêng. Ở các ký túc xá, khu thuê trọ đại học… sẽ ít khi nào thấy mô hình một phòng nhiều giường ở Phần Lan. Giới trẻ Phần Lan từ sớm đã được phụ huynh tin tưởng, khuyến khích tự ra quyết định cho hầu hết mọi việc.
Cũng như nhiều quốc gia khác, Phần Lan cũng đang “đau đầu” với câu chuyện giới trẻ mê đắm mạng xã hội hơn đời thực.
“Người Phần Lan sở hữu hãng Nokia, là quốc gia của “Cha đẻ tin nhắn SMS” và nổi tiếng về phát triển trò chơi điện tử… nhưng vào tháng 8-2025, Quốc hội Phần Lan chính thức thông qua luật hạn chế sử dụng điện thoại trong giờ học cho trẻ trong độ tuổi tiểu học và giáo dục cơ bản (7-16 tuổi) kèm những hướng dẫn và phân công trách nhiệm thực thi cụ thể”, thạc sĩ Trần Xuân Diệu, người có thời gian học đại học tại Phần Lan và hiện là CEO Công ty RAB Consulting, cho biết.
Theo bà Xuân Diệu, về cơ bản, học sinh vẫn được phép mang theo điện thoại trong khi đi học, nhưng không được sử dụng, trừ khi có sự cho phép của giáo viên. Luật trên hiện nhận được sự ủng hộ lớn từ phụ huynh bởi mọi người nhận thức được rằng việc trẻ dùng internet có trách nhiệm, an toàn là vô cùng quan trọng. Và khi trẻ dành ít thời gian hơn cho mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo, internet thì sẽ có nhiều thời gian hơn cho gia đình, cho việc trau dồi trí tuệ cảm xúc…
V.SAN
Bình luận (0)