Giáo viên hướng nghiệp phải chuyên nghiệp

Theo quy định của Bộ GD-ĐT, các trường THPT phải có bộ phận tư vấn, chuyên trách hướng nghiệp nhằm đảm bảo định hướng tương lai tốt nhất có thể cho từng HS. Tuy nhiên, không phải trường nào cũng có bộ phận tư vấn hướng nghiệp, hay nếu có thì đội ngũ này cũng chỉ kiêm nhiệm hoặc làm cho có.

Không riêng gì HS, ngay cả GV cũng “đói” thông tin về ngành nghề đào tạo của các trường ĐH, CĐ. Trong khi đó, HS thường tìm hiểu ngành nghề, trường đào tạo thông qua kinh nghiệm của… GV. Song, những thông tin thế này đôi khi rất mơ hồ, thậm chí sai lệch khiến HS chọn sai ngành nghề là tất yếu…

Trong đề tài khoa học cấp Nhà nước KX-05-09 mang tên Giáo dục phổ thông và hướng nghiệp – nền tảng để phát triển nguồn nhân lực đi vào công nghiệp hóa – hiện đại hóa do Trường CĐ Sư phạm Trung ương TP.HCM thực hiện đã tiến hành khảo sát HS, GV, phụ huynh và cán bộ quản lý trên phạm vi 8 tỉnh/thành. Một kết quả “giật mình” là có tới 70% HS phổ thông chưa được tư vấn hướng nghiệp cụ thể. Theo đánh giá của những người nghiên cứu, kết quả này phản ánh công tác giáo dục nói chung và giáo dục hướng nghiệp nói riêng ở các trường phổ thông hiện nay chưa định hướng tốt cho HS. Theo PGS.TS Nguyễn Văn Lê, Hiệu trưởng Trường CĐ Sư phạm Trung ương TP.HCM (Chủ nhiệm đề tài nghiên cứu trên), nguyên nhân dẫn tới việc HS phổ thông chưa được hướng nghiệp bài bản là do nhà trường thiếu cơ sở vật chất để tiến hành hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Bên cạnh đó, việc hỗ trợ của địa phương và các tổ chức xã hội cho việc hướng nghiệp vẫn còn rất ít kèm theo nhu cầu của HS cần hướng nghiệp từ GV đứng lớp cũng không cao. Có 89% số GV được khảo sát cũng thừa nhận trong nhà trường phổ thông chưa quan tâm đến công tác hướng nghiệp, hoặc có hướng nghiệp nhưng chưa làm tới cùng.

“Hằng năm, nhà trường phải giải quyết nhiều trường hợp SV chuyển ngành, chuyển trường, nghỉ học, hoặc học rất lơ là vì không hứng thú với ngành học. Qua tìm hiểu, chúng tôi biết được số SV này không được hướng nghiệp đầy đủ ngay từ phổ thông nên khi chọn ngành học rồi lại thấy không phù hợp”, TS. Nguyễn Dũng, Hiệu trưởng Trường ĐH Văn Lang, băn khoăn.

Quý I năm 2014 được xem là giai đoạn mà ĐHQG TP.HCM đẩy mạnh việc hướng nghiệp cho GV như là một “đòn bẩy” giúp đội ngũ này trang bị kiến thức, kỹ năng phục vụ cho công tác hướng nghiệp tại cơ sở. Chương trình tư vấn tuyển sinh – hướng nghiệp năm 2014 (tổ chức từ Quảng Nam tới Cà Mau) và chương trình tập huấn kỹ năng hướng nghiệp cho GV và chuyên viên phụ trách công tác tư vấn hướng nghiệp cho 6 tỉnh/thành khu vực đồng bằng sông Cửu Long là hai chương trình được ĐHQG TP.HCM đầu tư kỹ cả về quy mô lẫn chất lượng. Cũng trong thời gian này, Sở GD-ĐT TP.HCM phối hợp với ĐH RMIT Việt Nam tập huấn công tác hướng nghiệp cho 250 GV THPT, trung tâm GDTX trên địa bàn thành phố…

Qua những buổi tập huấn này, các GV làm công tác hướng nghiệp có cơ hội tiếp cận, trao đổi kinh nghiệm và tìm kiếm sự đồng nhất trong cách truyền tải thông tin chính xác cho từng HS. Cô Nguyễn Thị Đông, GV môn ngữ văn Trường THPT chuyên Nguyễn Quang Diêu (Đồng Tháp), chia sẻ: “Thay vì hướng nghiệp đại trà nên kèm theo các hoạt động tham quan trường ĐH, CĐ. Việc này giúp HS có cơ hội làm quen ban đầu với cơ sở học tập tương lai, đồng thời các em sẽ được thầy cô hoặc SV trong khoa trực tiếp tư vấn về ngành học sẽ chọn thi”. Đồng tình với quan điểm này, cô Bùi Thị Minh Tâm, Hiệu trưởng Trường THPT Lương Thế Vinh (TP.HCM), cho biết: “Từ khi HS vào lớp 10, chúng tôi đã định hướng cho các em bằng cách liên kết với các trường ĐH, CĐ vào từng lớp để tư vấn, giải đáp thắc mắc. Nhà trường còn có những chuyến tham quan cơ sở thực tế, kết nghĩa với các trường ĐH, CĐ trên địa bàn thành phố như ĐH Nguyễn Tất Thành, ĐH Hoa Sen… Bản thân GV cũng phải đi thực tế, tham quan, tìm hiểu các trường ĐH, CĐ, sau khi có thông tin tổng hợp rồi thì việc làm cầu nối giúp HS chọn trường, chọn ngành được chuẩn xác hơn”.

Ông Trần Anh Tuấn, Phó giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động TP.HCM, cho rằng: “Thầy cô là người trực tiếp tiếp cận HS nên sẽ hiểu được năng lực của từng em. Ý kiến của thầy cô sẽ có ảnh hưởng lớn đến việc các em xác định hướng đi đúng cho mình. Vì thế, việc đào tạo bài bản một đội ngũ GV chuyên nghiệp để hướng nghiệp cho HS là rất cần thiết. Qua đào tạo, GV sẽ biết nghiên cứu sâu về nhu cầu xã hội, mọi vấn đề xung quanh cuộc sống nhằm giúp HS có cái nhìn đa chiều về việc định hướng tương lai”.

Bài, ảnh: Lộc Sâm