Giáo viên khen đề học sinh giỏi văn lớp 12 TP.HCM

Giáo viên khen đề học sinh giỏi văn lớp 12 TP.HCM - Audio

00:00 / 00:00

An audio error has occurred, player will skip forward in 2 seconds.

1 Giáo viên khen đề học sinh giỏi văn lớp 12 TP.HCM Audio

Nhiều giáo viên đánh giá cao tính mới lạ, sáng tạo và đầy chất văn học của đề thi ngữ văn học sinh giỏi lớp 12 năm học 2024-2025 của TP.HCM – kỳ thi đầu tiên theo Chương trình GDPT 2018.

Học sinh tham gia kỳ thi học sinh giỏi lớp 12 TP.HCM

ThS. Trần Lê Duy – giảng viên Khoa Ngữ văn, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM ví đề thi học sinh giỏi lớp 12 môn ngữ văn của TP.HCM là “đỉnh nóc, kịch trần” vì sự mới lạ, sáng tạo song vẫn đáp ứng được những yêu cầu cần đạt của Chương trình GDPT 2018.

Theo giảng viên này, việc đề thi đáp ứng được yêu cầu cần đạt của Chương trình GDPT 2018 là thách thức lớn nhất với kỳ thi học sinh giỏi lần này vì đây là kỳ thi đầu tiên theo chương trình mới. Tuy nhiên, có thể thấy đề thi đã có sự đổi mới bám vào các yêu cầu cần đạt của chương trình mới, nâng mức độ tư duy để đánh giá học sinh giỏi, tránh được tình trạng “học một đằng, thi một nẻo” hay việc biến kỳ thi học sinh giỏi thành việc nhồi nhét các kiến thức hàn lâm trên đại học xuống cho học sinh. Câu nghị luận xã hội là kiểu bài nghị luận về một vấn đề xã hội; câu nghị luận văn học là kiểu bài phân tích, đánh giá tác phẩm văn học, thêm phần mở rộng nâng cao là suy nghĩ, liên hệ vấn đề văn học với cuộc sống của các em.

Phân tích thêm, ThS. Duy cho biết, tính thẩm mỹ của đề với chủ đề chung “bước khỏi lối mòn” hay, giàu sức gợi, giàu tính thẩm mỹ. Những học sinh giỏi văn sẽ thấy có cảm hứng để viết bài. Về hình thức, đề mới lạ, sáng tạo (dưới dạng một diễn đàn), gợi sự tranh biện. Quan trọng là định hướng đề thể hiện rất rõ ở câu lệnh. Người đọc lướt có thể nghĩ ngữ liệu nhiều, gây rối, nhưng thực ra định hướng đề trong câu lệnh đã quá rõ ràng, khoa học, học sinh có thể đọc lướt các ngữ liệu mà vẫn xác định được hướng làm và triển khai đúng yêu cầu đề. Các ngữ liệu trong đề có thể được sử dụng để làm chất liệu trong bài viết.

“Tổng thể, đây là một đề văn hay, thể hiện nỗ lực đổi mới giáo dục của TP.HCM trong nhiều năm qua đối với bộ môn ngữ văn. Đề gần gũi, giàu sức gợi nhưng vẫn đảm bảo độ phân hóa tốt của một kỳ thi học sinh giỏi thành phố” – ThS. Trần Lê Duy đánh giá.

Theo giảng viên này, với đề thi trên, việc phát hiện học sinh giỏi sẽ được thể hiện qua khả năng tư duy, nhìn nhận vấn đề đa chiều và sắc bén ở cả câu nghị luận xã hội, nghị luận văn học; Có năng lực viết và lập luận, khả năng sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt ở mức khá giỏi; Có kỹ năng đọc hiểu văn bản văn học và khai thác văn bản văn học ở mức sâu sắc, có trải nghiệm và kinh nghiệm thẩm mỹ dày dặn để hiểu một văn bản văn học mới và có những kiến giải chung về quy luật văn học từ văn bản đó.

Đánh giá rất cao nội dung đề thi học sinh giỏi môn ngữ văn lớp 12 của TP.HM năm nay, ThS. Phan Thế Hoài – giáo viên ngữ văn, Trường THPT Bình Hưng Hòa (quận Bình Tân) cho rằng đề thi vừa phù hợp với Chương trình GDPT 2018, vừa có tính phân hóa rất cao khi kiểm tra một số năng lực của học sinh về khả năng cảm nhận thơ, khả năng phản biện một quan điểm.

Thầy Hoài nêu rõ, về hình thức, cấu trúc đề thi không mới song cả 2 câu hỏi trong đề đều xuyên suốt một chủ đề với từ khóa “bước khỏi lối mòn”, điều này giúp học sinh giữ mạch tư duy, mạch cảm xúc trong suốt quá trình làm bài.

Thay đổi cách dạy, học và kiểm tra đánh giá trong môn học

Theo ThS. Trần Lê Duy, trước đây, khi dạy học sinh giỏi có tình trạng giáo viên “gò” học sinh học thuộc sẵn các đoạn lý luận văn học, các đoạn phân tích tác phẩm. Học sinh sau đó ráp lại một cách máy móc, vụng về trong bài văn. Song, có thể thấy, với Chương trình GDPT 2018, bằng cách ra đề theo hướng của TP.HCM thì tình trạng đó sẽ không thể còn đất sống.

“Không chỉ dừng lại ở một đề thi học sinh giỏi, với cách ra đề sáng tạo, mới lạ song vẫn đảm bảo bám đúng mục tiêu, yêu cầu cần đạt của Chương trình GDPT 2018 của TP.HCM còn tác động mạnh đến việc dạy và học, kiểm tra đánh giá đối với môn ngữ văn, bao gồm cả dạy đại trà và học sinh giỏi. Đề thi có thể được xem là một gợi ý tốt cho việc định hướng dạy học sinh giỏi chuyển dần từ các lý thuyết hàn lâm sang kỹ năng tư duy, lập luận, phát triển năng lực. Kiến thức lý luận văn học cũng không còn khô khan, hàn lâm như trước đây mà đã được lồng ghép vào trải nghiệm đọc, phân tích tác phẩm của học sinh. Việc dạy học sinh giỏi sẽ chuyển từ thiên về học thuộc sang thiên về kỹ năng, thực sự hiểu và vận dụng giải quyết vấn đề” – giảng viên này nhấn mạnh.

Về nội dung, câu nghị luận xã hội, học sinh được phép chọn một trong 3 ngữ liệu để bàn về: bước khỏi lối mòn trong cách đánh giá về sự tiến bộ; bước khỏi lối mòn trong cách tìm hiểu thiên nhiên; bước khỏi lối mòn trong suy nghĩ về trí tuệ nhân tạo. Như thế, đề thi tạo cơ hội cho thí sinh nhiều chọn lựa phù hợp với năng lực để làm bài.

Về câu nghị luận văn học, nội dung, lệnh đề vừa phù hợp với Chương GDPT 2018, vừa có tính phân hóa cao đối với kỳ thi chọn học sinh giỏi. Cụ thể, đề yêu cầu viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá những nét đặc sắc về nội dung và hình thức của đoạn đầu bài thơ “Nguồn gốc từ ngữ” (Xuân Quỳnh). Từ đó trả lời câu hỏi: Phải chăng một trong những giá trị của tác phẩm văn học đặc sắc là giúp người đọc bước khỏi lối mòn?

“Chỉ những học sinh nắm vững kỹ năng về đặc trưng thể loại, có khả năng cảm thụ thơ, vững lý luận văn học và biết phản biện đa chiều thì mới có thể làm tốt câu hỏi này. Đề thi góp phần giúp chấm dứt kiểu giáo viên dạy tủ, “luyện gà”, thay vào đó thầy cô phải thay đổi cách dạy để thích ứng với các dạng đề. Đây là điểm mới của đề thi năm nay và cũng là dấu ấn của TP.HCM ở môn ngữ văn so với các tỉnh, thành khác” – ThS. Phan Thế Hoài nêu.

Yến Hoa