Cuối tuần qua, Bảo tàng TP.HCM đã tổ chức chương trình trải nghiệm và khai mạc Triển lãm “Nam diện – Y phục người Việt qua ba thế kỷ” giới thiệu trang phục truyền thống của dân tộc Việt Nam từ cuối thế kỷ 18 đến đầu thế kỷ 20 đến các em học sinh, sinh viên.
Đây là một trong những hoạt động nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 20 năm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23-11-2005 – 23-11-2025) nhằm tôn vinh, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa Việt.
Tại chương trình, các em học sinh, sinh viên đã được trải nghiệm, khám phá không gian trưng bày giới thiệu hệ thống y phục truyền thống Việt Nam từ cuối thế kỷ 18 đến đầu thế kỷ 20. Không chỉ được nhìn, “chạm”, các em còn được mặc thử trang phục miễn phí một cách thích thú.
Hoạt động này giúp các em có những thông tin và cái nhìn sâu sắc về sự biến đổi, tinh tế và đa dạng của y phục Việt Nam trong suốt ba thế kỷ qua như: Áo trực lĩnh, áo Nhật bình đoàn hoa, áo Chẽn hoàng thái tử hay áo Nhật bình song phụng…
Em Nguyễn Ngọc Ngân (sinh viên) chia sẻ: “Em thấy có nhiều trang phục truyền thống từ thế kỷ 18 đến đầu thế kỷ 20 thật thú vị. Qua đó giúp em biết thêm nhiều thông tin bổ ích, đồng thời thêm yêu và trân trọng trang phục Việt từ thời xa xưa”.
Bên cạnh trải nghiệm, các em còn được tìm hiểu và thưởng thức các loại hình nhạc cụ dân tộc.
Đặc biệt, các em còn được lắng nghe nhiều thông tin bổ ích tại tọa đàm về trang phục truyền thống của Việt Nam.
Không gian tọa đàm đi sâu vào ba nhóm nội dung: bối cảnh lịch sử – văn hóa, vấn đề tái hiện – ứng dụng, và hướng bảo tồn – phát huy trong tương lai.
Chia sẻ tại tọa đàm, PGS.TS Lê Thị Ngọc Điệp – Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia TP.HCM) – cho rằng bối cảnh cuối thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20 là giai đoạn Việt Nam chuyển động mạnh mẽ về lịch sử và xã hội.
Ở lĩnh vực trang phục, thời trang luôn phản ứng nhạy với chuyển biến xã hội. Áo dài và nhiều dạng Việt phục bắt đầu chịu tác động từ phong cách phương Tây; nam giới thị dân và tầng lớp quý tộc dần tiếp nhận mũ phớt, giày Tây…
Sự kết hợp giữa áo dài truyền thống với phụ kiện phương Tây từng bị xem như biểu hiện lúng túng của thời đại giao thời.
Tuy vậy, PGS. Ngọc Điệp nhìn nhận đó là sự tiếp nhận có chọn lọc – một nguyên tắc văn hóa biết mở cửa đón nhận luồng gió mới nhưng không để bị cuốn trôi. Việt Nam tiếp thu yếu tố mới nhưng vẫn giữ cốt lõi giá trị truyền thống.
Khi đánh giá Việt phục, PGS. Ngọc Điệp phân tách hai nhóm giá trị. Giá trị vật chất thể hiện qua chất liệu, kỹ thuật may, phụ kiện, hoa văn – những yếu tố cho phép nhận diện trình độ kỹ nghệ và bối cảnh lịch sử của trang phục.
Trong khi đó, giá trị tinh thần nằm ở ý nghĩa lễ nghi, đạo lý và chức năng nhận diện văn hóa. Trang phục truyền thống không chỉ để mặc mà còn chứa đựng ký ức cộng đồng, là biểu tượng bản sắc của dân tộc.
Theo diễn giả Ngô Lê Duy – đồng sáng lập và phụ trách chính về mỹ thuật của đơn vị Hoa Niên, câu chuyện trang phục Việt là một hành trình vừa nghiên cứu vừa thay đổi nhận thức xã hội.
Ạnh Duy nhấn mạnh, muốn hiểu đúng về trang phục truyền thống, phải xem đó là một lĩnh vực phức hợp: ánh sáng, màu sắc, chất liệu xưa – nay, bối cảnh lịch sử, cách thể hiện… tất cả đều ảnh hưởng đến việc phục dựng và truyền thông.
Qua chương trình, Ban tổ chức kỳ vọng học sinh, sinh viên cũng như các bạn trẻ sẽ hiểu thêm về trang phục truyền thống cũng như góp phần giữ gìn và phát triển di sản của dân tộc.
Hồ Trinh
Bình luận (0)