Giữa “ma trận” phương thức tuyển sinh: Chọn sao cho đúng?

Việc các trường đại học ngày càng đa dạng phương thức tuyển sinh đã mở rộng cơ hội vào đại học cho học sinh. Tuy nhiên, chọn sao cho đúng để không bị hụt hơi, tăng thêm áp lực lại là điều học sinh phải hết sức cân nhắc.

Theo các chuyên gia, tư duy “nhìn tên trường, đoán ngành đào tạo” khi lựa chọn ngành học cần phải thay đổi

Đây là lời khuyên được các chuyên gia đưa ra trong chương trình tư vấn tuyển sinh “Đúng ngành nghề – Sáng tương lai” lần thứ 14 năm 2022 do Tạp chí Giáo dục TP.HCM phối hợp với Sở GD-ĐT TP.HCM, ĐHQG TP.HCM và Trung tâm Phát triển GD-ĐT phía Nam (Bộ GD-ĐT) tổ chức, cùng sự đồng hành của Trường ĐH Công nghệ TP.HCM, Trường ĐH Kinh tế – Tài chính TP.HCM và nhiều trường ĐH, CĐ trên địa bàn thành phố.

Phải có nguyên tắc lựa chọn

TS. Lê Thị Thanh Mai (Trưởng ban Công tác sinh viên, ĐHQG TP.HCM) cho hay, với xu thế tự chủ hiện nay, các trường đại học rất đa dạng về phương thức tuyển sinh. Thậm chí, trong cùng một phương thức tuyển sinh, ở cùng một ngành đào tạo cũng có nhiều tổ hợp xét tuyển để học sinh lựa chọn. Nhiều học sinh lo lắng về sức học có thể sẽ lựa chọn, tận dụng nhiều phương thức tuyển sinh. Điều này là đúng và phù hợp, vậy nhưng, để biến các phương thức thành cơ hội thì học sinh phải có sự cân nhắc, tìm hiểu thật kỹ phương thức của từng trường, kỹ lưỡng về thông tin trước khi làm hồ sơ. “Phương thức thi tốt nghiệp THPT hiện nay được xem là phương thức có tính cạnh tranh cao về cả điểm số và chỉ tiêu tuyển sinh ở nhiều trường đại học. Vì vậy, với riêng phương thức này, các em không nên đăng ký đại mà phải có nguyên tắc, các nguyện vọng trong sức học của mình và sở thích của bản thân”, TS. Lê Thị Thanh Mai khuyên.

Ngoài ra, TS. Lê Thị Thanh Mai cũng cho rằng ở các phương thức khác, khi sử dụng người học phải đánh giá mức độ phù hợp và tính hiệu quả, tránh chạy theo các phương thức sẽ khiến bản thân thêm áp lực.

ThS. Nguyễn Trần Ngọc Phương (Trường ĐH Công nghệ TP.HCM) đưa ra lưu ý, khi đặt nguyện vọng, học sinh phải đặt trường yêu thích, ngành yêu thích lên đầu tiên; các trường, ngành khác đặt sau theo thứ tự ưu tiên. Cùng một ngành hiện có rất nhiều trường đại học đào tạo, học sinh cần tìm hiểu kỹ về phương thức đào tạo, mức học phí để xếp nguyện vọng trường phù hợp.

Trong khi đó, ThS. Trần Minh Tuấn (Trường ĐH Kiến trúc TP.HCM) lại khuyên rằng, khi xét tuyển vào các trường đại học, học sinh nên tận dụng mọi thông tin, phương thức (trong điều kiện của bản thân) để có cơ hội tốt nhất cho mình tiếp cận được ngành học phù hợp, trường học phù hợp. Ông lưu ý, ngành kiến trúc tại Trường ĐH Kiến trúc TP.HCM chỉ tổ chức thi năng khiếu tại trường, không sử dụng kết quả thi năng khiếu của trường khác. Do đó, ngoài việc tận dụng cơ hội thì học sinh phải tìm hiểu kỹ về trường đại học mà mình muốn theo học để “không mất cơ hội”.

Đừng nhìn tên trường… đoán ngành đào tạo

TS. Trần Thanh Thưởng (Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM) đánh giá, khi lựa chọn ngành học, nhiều học sinh còn có quan niệm nhìn tên trường để chọn mà chưa thực sự nghiên cứu, tìm hiểu kỹ về mô hình đào tạo của trường. Nêu dẫn chứng, ông cho hay, nhiều học sinh quan điểm rằng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM chỉ đào tạo các khối ngành về sư phạm. Tuy nhiên, trên thực tế trường đa phần đào tạo các khối ngành kỹ thuật, không chuyên sâu về sư phạm. Các ngành đào tạo đa dạng từ kiến trúc, nội thất, thiết kế đồ họa, thời trang, công nghệ kỹ thuật ô tô, tự động hóa… Năm nay trường còn tuyển sinh ngành mới là công nghệ kỹ thuật ô tô điện – ngành học xu hướng trong tương lai. “Năm 2022, trường có nhiều phương thức tuyển sinh và đa dạng chính sách học bổng hỗ trợ sinh viên học tập, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh còn phức tạp. Đặc biệt, với người học là nữ học các ngành kỹ thuật, trường giảm 50% học phí và nhiều học bổng. Khi lựa chọn đăng ký ngành học, trường học, học sinh nên có sự đầu tư tìm hiểu kỹ càng”, TS. Trần Thanh Thưởng thông tin.

Trước băn khoăn của học sinh về ngành marketing, ông Nguyễn Quốc Huy (Trường ĐH Kinh tế – Tài chính TP.HCM) cho biết, đây là ngành học được nhiều học sinh quan tâm. Tại Trường ĐH Kinh tế – Tài chính TP.HCM, ngành này được đào tạo song ngữ tiếng Việt và tiếng Anh. Người học có thể chủ động chương trình học với chương trình đào tạo tín chỉ. “Trường ĐH Kinh tế – Tài chính TP.HCM dành nhiều chính sách học bổng cho từng phương thức xét tuyển vào trường, bao gồm kết quả thi tốt nghiệp THPT, điểm thi đánh giá năng lực, tổ hợp môn xét tuyển, học bạ. Mỗi phương thức, học sinh có thể nhận học bổng từ 25 đến 100%. Các chính sách học bổng cũng là một trong những lý do các em cần cân nhắc khi đăng ký xét tuyển”, ông Nguyễn Quốc Huy nói.

Giữa “ma trận” phương thức tuyển sinh, người học phải có nguyên tắc khi lựa chọn để gia tăng cơ hội vào trương đại học, tránh gây áp lực cho bản thân

Ông Trần Anh Tuấn (chuyên gia dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động) nhận định, suy nghĩ lựa chọn ngành nghề trong bối cảnh hiện nay của người học cần phải thay đổi theo hướng thực tế hơn dựa trên các yếu tố về thị trường lao động tự do di chuyển, xu hướng công nghệ trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhiều công việc đã không còn theo lối mòn.

Phân tích sâu hơn, chuyên gia này cho hay, các ngành nghề phát triển đa dạng theo xu hướng hội nhập, học một ngành làm được nhiều nghề, nhưng phải có các yếu tố về nghề nghiệp, ngoại ngữ, công nghệ, kỹ năng. Các nhóm ngành nghề có nhu cầu lao động cao hiện nay có thể kể đến như ngành nghề theo hướng kỷ nguyên số; công nghệ nông lâm; nhóm ngành nghề về du lịch lữ hành – quản trị nhà hàng, khách sạn, ăn uống; quản trị kinh doanh, kinh tế thương mại gắn liền với công nghệ; quản lý công nghệ và đổi mới sáng tạo; kiến trúc, thiết kế môi trường; công nghệ thông tin xu hướng kỹ thuật phần mềm, an toàn thông tin, trí tuệ nhân tạo; luật; ngôn ngữ; y dược; sư phạm… “Ngành nghề phát triển nhưng mỗi ngành nghề có một tiềm lực, đòi hỏi người học phải có chuyên môn, kỹ năng thì mới có thể cạnh tranh. Trong đó, nghề nghiệp phải tiến tới xu hướng cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Ngành nghề là một quá trình đòi hỏi người học phải luôn rèn luyện, học tập trau dồi chứ không phải học có bằng cấp xong đã thành thục về nghề. Vì vậy, khi các em bước chân vào ngưỡng cửa đại học thì cũng chỉ là mới bắt đầu một hành trình”, ông Trần Anh Tuấn nhắn nhủ.

Bài, ảnh: Yến Hoa