Giúp học sinh ứng dụng môn địa lý vào thực tế cuộc sống

Giúp học sinh ứng dụng môn địa lý vào thực tế cuộc sống - Audio

00:00 / 00:00

An audio error has occurred, player will skip forward in 2 seconds.

1 Giúp học sinh ứng dụng môn địa lý vào thực tế cuộc sống Audio

Địa lý là một trong những môn học quan trọng giúp học sinh hiểu rõ về thế giới xung quanh, từ những hiện tượng tự nhiên đến các vấn đề xã hội, kinh tế, văn hóa. Tuy nhiên, không phải học sinh nào cũng nhận thấy sự liên quan giữa kiến thức môn địa lý và cuộc sống hằng ngày của mình; nhiều học sinh vẫn coi đây là môn phụ, học cốt để đủ các cột điểm hoặc qua phần thi tổ hợp các môn xã hội…

Môn địa lý không phải là một bộ môn lý thuyết mà nó có rất nhiều ứng dụng thực tế trong cuộc sống (ảnh minh họa)

Vì vậy, việc giúp học sinh nhận thức được tầm quan trọng và ứng dụng của môn địa lý trong thực tế sẽ giúp các em học tốt hơn, phát huy được khả năng tư duy sáng tạo.

Hiểu rõ về môi trường sống, phát triển cộng đồng

Môn địa lý giúp học sinh hiểu được đặc điểm tự nhiên của đất đai, khí hậu, sinh vật, tài nguyên thiên nhiên, các vùng miền, các khu vực trên thế giới và mối quan hệ giữa con người với môi trường. Điều này có thể giúp học sinh nhận thức rõ hơn về những vấn đề môi trường mà chúng ta đang đối mặt như ô nhiễm không khí, biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên thiên nhiên… Ví dụ, học sinh có thể áp dụng kiến thức về các khu vực có khí hậu đặc biệt để tìm hiểu về sự thay đổi nhiệt độ và tác động của nó đến cuộc sống. Qua đó, các em có thể suy nghĩ về những biện pháp bảo vệ môi trường tại địa phương của mình như giảm thiểu rác thải nhựa, trồng nhiều cây xanh, tiết kiệm năng lượng và sử dụng năng lượng tái tạo. Hay việc học sinh tìm hiểu về điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng các khu vực trong nước sẽ hiểu thêm về đất nước mình, từ đó có thể hình thành những ý thức, nhận thức, ý tưởng về tham gia đóng góp xây dựng đất nước theo điều kiện các vùng miền đó, nhất là gắn với địa phương mình đang sinh sống.

Môn địa lý không chỉ nghiên cứu các yếu tố tự nhiên mà còn liên quan đến việc phân tích các yếu tố xã hội, kinh tế. Học sinh có thể sử dụng kiến thức này để áp dụng vào việc phát triển cộng đồng nơi mình sinh sống. Chẳng hạn, khi học về địa lý các khu vực đô thị, học sinh có thể tìm hiểu các vấn đề liên quan đến giao thông, cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực và kinh tế để đưa ra giải pháp cải thiện điều kiện sống tại địa phương. Việc ứng dụng này không chỉ giúp các em phát triển kỹ năng tư duy phản biện mà còn nâng cao ý thức trách nhiệm xã hội.

Tương tự như vậy, học môn địa lý tốt sẽ giúp học sinh quan sát thực tế cuộc sống đúng đắn hơn, lý giải được các hiện tượng trong đời sống xã hội hợp lý hơn. Như vấn đề tai nạn giao thông hiện nay rất nhức nhối ở nước ta, bởi mỗi năm có trên 10.000 người chết và hàng chục ngàn người bị thương, để lại thiệt hại rất lớn cho xã hội. Vậy cần tạo điều kiện cho học sinh hiểu rằng vấn đề tai nạn giao thông ở nước ta hay các nước là hệ quả gần như tất cả của các nền kinh tế trong tiến trình phát triển, bởi luôn gắn với việc đi lại, vận chuyển hàng hóa với mật độ và tần suất cao; điều cốt yếu là phải hạn chế đến mức thấp nhất tai nạn bằng nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó có việc nâng cao ý thức, nhận thức của người dân mà bắt đầu từ lứa tuổi học sinh.

Ứng dụng trong phát triển nghề nghiệp, hoạt động tham quan du lịch

Trong môn địa lý, học sinh sẽ được học về các ngành nghề khác nhau dựa trên đặc điểm tự nhiên và kinh tế của các khu vực. Điều này giúp học sinh hiểu rõ về các cơ hội nghề nghiệp trong tương lai. Ví dụ, học sinh có thể tìm hiểu về nghề nông nghiệp và thủy sản ở các vùng đồng bằng, nghiên cứu ngành du lịch ở các khu vực có cảnh quan thiên nhiên đẹp như biển, núi, hay các khu di tích lịch sử… Hay học sinh ở vùng nông thôn nếu muốn về lại địa phương để làm việc thì nên chọn những ngành nghề phù hợp với điều kiện ở địa phương đó, nhất là liên quan đến nông nghiệp, lâm nghiệp, một số ngành công nghiệp chế biến…, và sẽ ít phù hợp với những ngành thiên về khoa học xã hội. Điều này giúp học sinh phần nào hình dung được các ngành nghề có thể phát triển tại địa phương và đưa ra những lựa chọn nghề nghiệp hợp lý cho bản thân trong tương lai.

Môn địa lý cũng có thể áp dụng trong các hoạt động tham quan du lịch. Việc tìm hiểu về các địa danh, di tích lịch sử, văn hóa sẽ giúp học sinh phát triển nhận thức về lịch sử và văn hóa của các vùng miền. Các chuyến tham quan thực tế, chẳng hạn như thăm các khu di tích, công viên quốc gia… có thể giúp học sinh ứng dụng trực tiếp những kiến thức môn địa lý vào cuộc sống. Như khi có vốn kiến thức nhất định về vùng miền, học sinh sẽ hiểu rõ hơn về điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, sản xuất, dân cư ở vùng miền đó khi có điều kiện đặt chân đến. Không chỉ vậy, vốn hiểu biết đó sẽ giúp các em lý giải được phần nào về các điều kiện kinh tế, xã hội, đặc điểm dân cư… ở nơi đó. Điều này không chỉ giúp các em hiểu sâu hơn về kiến thức mà còn nâng cao tình yêu quê hương, đất nước.

Giải quyết vấn đề giao thông và quy hoạch đô thị

Một ứng dụng khác của môn địa lý là việc giải quyết các vấn đề giao thông, quy hoạch đô thị. Học sinh có thể sử dụng kiến thức về mật độ dân số, phân bố dân cư, đặc điểm dân cư, điều kiện kinh tế và các yếu tố tự nhiên để đưa ra những giải pháp cho việc tổ chức giao thông hiệu quả hơn, tạo ra môi trường sống tiện nghi cho mọi người. Ví dụ, học sinh có thể nghiên cứu mô hình quy hoạch đô thị của các thành phố lớn (thông qua nghiên cứu, tìm hiểu từ tài liệu, sách báo…) và áp dụng vào việc đưa ra ý tưởng xây dựng một khu dân cư mới tại địa phương mình. Điều này không chỉ làm tăng khả năng giải quyết vấn đề mà còn giúp học sinh phát triển kỹ năng làm việc nhóm và sáng tạo. Đương nhiên, thực hiện được việc này phải gắn với kiến thức nhiều lĩnh vực khác, không chỉ trong chương trình học mà còn từ thực tế, từ sách báo, và cũng chính vì vậy đòi hỏi học sinh phải tích cực tìm hiểu, tham khảo từ nhiều nguồn.

Cuối cùng, môn địa lý giúp học sinh hiểu rõ hơn về các vấn đề xã hội như phân phối tài nguyên, tình trạng nghèo đói, sự phát triển không đồng đều giữa các khu vực. Thông qua đó, các em có thể nhận thức được những bất bình đẳng trong xã hội và có cái nhìn khách quan hơn về các vấn đề toàn cầu, cũng như ngay tại địa phương mình sinh sống. Việc hiểu và phân tích được những vấn đề này sẽ giúp học sinh có thể đóng góp vào các hoạt động cộng đồng và giải quyết những vấn đề của xã hội. Đồng thời, nó cũng giúp các em phát triển tư duy phản biện và khả năng đưa ra các giải pháp dựa trên cơ sở khoa học.

Trên thực tế, địa lý không phải là một bộ môn lý thuyết mà nó có rất nhiều ứng dụng thực tế trong cuộc sống. Việc áp dụng kiến thức địa lý vào thực tế sẽ giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề và trở thành những công dân có trách nhiệm với cộng đồng và môi trường. Vì vậy, giáo viên cần gợi ý, hướng dẫn để học sinh quan tâm kết hợp kiến thức môn địa lý với các tình huống thực tế để môn học trở nên gần gũi và có ý nghĩa hơn trong đời sống.

Trịnh Minh Giang