Giúp trẻ cao lớn cần những gì?

Giúp trẻ cao lớn cần những gì? - Audio

00:00 / 00:00

An audio error has occurred, player will skip forward in 2 seconds.

1 Giúp trẻ cao lớn cần những gì? Audio

Trong các cuộc trò chuyện giữa những bậc phụ huynh, chủ đề về chiều cao của con cái luôn là một mối quan tâm lớn. Ai cũng mong con mình có vóc dáng cao ráo, nhưng lại không biết chính xác làm thế nào để giúp con phát triển tối ưu. Liệu có phải chỉ cần uống sữa nhiều là sẽ cao? Tập luyện có thực sự quan trọng? Và nếu trẻ thấp hơn bạn bè cùng trang lứa, có phải do di truyền nên không thể thay đổi?

xr:d:DAFTr9ErJkU:7,j:42957348635,t:22120308

Trẻ em trong độ tuổi phát triển cần được khuyến khích tham gia các hoạt động thể chất để hỗ trợ tăng trưởng chiều cao

Theo ThS.BS Ngô Thị Mai Phương (Phòng khám Nhi – Tiêm ngừa, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM), chiều cao không phải là yếu tố ngẫu nhiên mà là kết quả của nhiều yếu tố kết hợp, từ di truyền, dinh dưỡng, vận động đến nội tiết và giấc ngủ.

Ba giai đoạn vàng quyết định chiều cao

Chiều cao của trẻ có thể được dự đoán phần nào dựa vào ba giai đoạn phát triển quan trọng. Ngay từ khi chào đời, trẻ chịu ảnh hưởng từ chế độ dinh dưỡng của mẹ trong thai kỳ, các bệnh lý trong tử cung hay nhau thai. Tuy nhiên, theo bác sĩ Mai Phương, chiều cao lúc sơ sinh không quyết định chiều cao trưởng thành. Cái chúng ta cần quan sát là những cột mốc phát triển sau này.

Giai đoạn đầu tiên là hai năm đầu đời, thời điểm trẻ có tốc độ phát triển nhanh nhất. Trong giai đoạn này, trẻ có thể tăng từ 30 đến 35cm, đây là bước đệm quan trọng để hình thành nền tảng chiều cao sau này. Nếu trẻ sinh non hoặc chậm lớn trong năm đầu, phụ huynh không nên quá lo lắng, vì hầu hết trẻ sẽ bắt kịp tốc độ tăng trưởng vào khoảng 2 tuổi. Lúc này, chiều cao của trẻ có thể phản ánh khoảng 80% chiều cao khi trưởng thành.

Sau 2 tuổi, tốc độ phát triển bắt đầu ổn định hơn. Từ 2 đến 4 tuổi, trẻ tăng khoảng 5,5-9cm mỗi năm. Từ 4 đến 6 tuổi, mức tăng trưởng dao động 5-8,5cm/năm. Sau đó, tốc độ tăng trưởng có sự khác biệt giữa bé trai và bé gái. Bé trai có thể tăng 4-6cm/năm, trong khi bé gái tăng 4,5-6,5cm/năm.

Nhưng điều quan trọng nhất chính là giai đoạn dậy thì – lúc trẻ có thể cao thêm 10-14cm mỗi năm. Đây là “cơ hội vàng” để đạt được chiều cao lý tưởng. Tuy nhiên, không phải trẻ nào cũng tận dụng tốt giai đoạn này. Một số trẻ dậy thì sớm, làm rút ngắn thời gian phát triển, trong khi một số trẻ khác lại chậm phát triển do chế độ dinh dưỡng, thiếu vận động hoặc gặp vấn đề về nội tiết.

Không ít phụ huynh thắc mắc tại sao con mình lại thấp hơn so với bạn bè dù vẫn ăn uống đầy đủ. Liệu có phải do di truyền mà không thể thay đổi?

Bác sĩ Mai Phương cho biết di truyền ảnh hưởng khoảng 60-80% đến chiều cao, nhưng vẫn còn 20-40% là do các yếu tố có thể tác động được, bao gồm dinh dưỡng, vận động, giấc ngủ và môi trường sống. Vì vậy, ngay cả khi cha mẹ không quá cao, trẻ vẫn có thể đạt chiều cao lý tưởng nếu được chăm sóc đúng cách.

Bữa ăn giàu dinh dưỡng với đầy đủ canxi, protein và vitamin giúp trẻ phát triển xương chắc khỏe, tăng chiều cao của trẻ

Có những trường hợp trẻ chậm lớn do sinh lý, chẳng hạn như dậy thì muộn hoặc tăng trưởng chậm bẩm sinh. Những trẻ này tuy có vẻ thấp hơn bạn bè ở một số giai đoạn, nhưng nếu không có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, trẻ vẫn có thể phát triển tốt về sau.

Tuy nhiên, có một số nguyên nhân bệnh lý làm ảnh hưởng đến chiều cao. Một trong những nguyên nhân phổ biến là suy dinh dưỡng – trẻ không hấp thu đủ dưỡng chất do biếng ăn hoặc chế độ ăn uống chưa hợp lý. Một số trẻ mắc bệnh mãn tính như tim bẩm sinh, bệnh phổi, thận hoặc suy giảm miễn dịch cũng có thể gặp tình trạng chậm phát triển thể chất. Ngoài ra, thiếu hormone tăng trưởng hoặc bệnh lý tuyến giáp cũng là yếu tố quan trọng.

Chị Lan Phương (quận Tân Bình) phụ huynh bé 9 tuổi kể rằng con gái chị, dù không biếng ăn, vẫn thấp hơn so với bạn cùng lớp. Lo lắng, chị đưa con đi kiểm tra và phát hiện bé bị thiếu hụt hormone tăng trưởng. Nhờ phát hiện sớm và có phương pháp can thiệp kịp thời, sau 6 tháng điều trị, tốc độ tăng trưởng của con chị đã được cải thiện rõ rệt.

Còn chị Thanh Huyền (quận 7), một phụ huynh có con trai 10 tuổi, từng chủ quan nghĩ rằng “cao hay thấp là do trời định”. Nhưng khi thấy con thấp hơn bạn bè và có xu hướng tăng cân do ít vận động, chị bắt đầu tìm hiểu và thay đổi thói quen sinh hoạt của con. Từ việc khuyến khích con tập thể thao, ngủ sớm đến chế độ dinh dưỡng hợp lý, con chị đã cao thêm 8cm chỉ trong một năm.

Làm sao để con phát triển chiều cao tối ưu?

Để giúp trẻ phát triển chiều cao tốt nhất, bác sĩ nhấn mạnh bốn yếu tố quan trọng:

1.Dinh dưỡng đầy đủ: Trẻ cần được cung cấp đủ canxi, vitamin D, protein và khoáng chất từ thực phẩm tự nhiên như sữa, cá, trứng, rau xanh và các loại hạt. Lượng canxi khuyến nghị thay đổi theo độ tuổi: dưới 1 tuổi cần khoảng 100-300mg/ngày, từ 1-3 tuổi cần 700mg/ngày, 4-6 tuổi cần 1.000mg/ngày, và ở tuổi dậy thì có thể lên đến 1.300mg/ngày.

2.Vận động hợp lý: Các môn thể thao như bơi lội, bóng rổ, đạp xe, nhảy dây không chỉ giúp xương phát triển mà còn kích thích sản sinh hormone tăng trưởng. Trẻ càng vận động nhiều, khả năng phát triển chiều cao càng cao.

3.Ngủ đủ giấc: Hormone tăng trưởng tiết ra nhiều nhất trong giấc ngủ sâu từ 10 giờ tối đến 2 giờ sáng, vì vậy trẻ cần ngủ sớm và đủ giấc.

4.Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Nếu thấy con có dấu hiệu chậm tăng trưởng, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám sớm để kiểm tra tình trạng dinh dưỡng, nội tiết và phát hiện các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Chiều cao không hoàn toàn do di truyền quyết định mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố mà cha mẹ có thể tác động. Việc theo dõi sát sao sự tăng trưởng của trẻ, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và có chế độ dinh dưỡng, vận động, sinh hoạt hợp lý sẽ giúp trẻ đạt được chiều cao tối ưu. Quan trọng hơn hết, mỗi trẻ có tốc độ phát triển khác nhau, vì vậy phụ huynh không nên quá lo lắng hay so sánh con mình với những đứa trẻ khác, mà hãy kiên trì đồng hành cùng con trong hành trình phát triển.

Thương Nguyên