Giúp trẻ khắc phục tính nhút nhát

Chị Nguyễn Thị Mai (quận 10 – TP.HCM) cho biết: “Bé Nam con trai tôi lên 7 tuổi nhưng quá nhút nhát, đi đâu cũng rón rén, ngại tiếp xúc với mọi người, cháu rất ít nói chuyện với ai ngoài những người thân, đồng thời luôn mang tâm trạng lo sợ việc phải đến lớp, tôi rất lo về điều này…”. Còn trường hợp của bé Nguyễn Ngọc Nhi (4 tuổi) – con gái chị Nguyệt Anh nhà ở quận Gò Vấp lại rất sợ các con côn trùng, từ chuột, gián, thạch sùng, cả con… chuồn chuồn hay bươm bướm bay lạc vào nhà bé nhìn thấy từ xa đã sợ tái mặt, đứng nép vào góc nhà, rối rít bắt mẹ phải đuổi đi. Nhiều lần bé còn co rúm người lại và khóc thét lên khi anh trai lấy những con côn trùng bằng đồ chơi ra hù dọa. Mặc dù là con trai nhưng bé Minh Huy (4 tuổi, quận Bình Thạnh) lại rất sợ bóng tối và… sợ ma. Bé không dám ngủ phòng riêng một mình, buổi tối hễ đi đâu ra khỏi phòng là bám lấy ba mẹ. Thời gian gần đây, mẹ tập cho Huy ngủ một mình, cậu bé bắt phải để đèn sáng trưng nhưng rồi lại sinh tật đái dầm vì đêm buồn “tè” không dám dậy đi, dù toilet ở ngay trong phòng ngủ. Còn bé Bin (5 tuổi, huyện Thủ Đức) cứ ra đường là ngó trước ngó sau, hễ thấy người nào có râu quai nón hoặc bà lão già là mặt mày xanh tái vì bé nghĩ đó là “ông kẹ” hoặc những người chuyên đi bắt trẻ con về bán; còn thấy cảnh sát, công an thì khóc òa lên bởi bé cho rằng họ đến bắt giam không cho về gặp bố mẹ nữa?!?

Theo TS. tâm lý Huỳnh Văn Sơn thì: “Đối với những trường hợp như thế, thay vì quở trách con nhút nhát, các bậc cha mẹ hãy dùng các từ ngữ trung dung, tránh những từ xúc phạm. Chẳng hạn, cần giải thích cho bé là “ông kẹ”, ma… không có thật. Với những vật có thật, nên nói cho trẻ hiểu chúng không đáng sợ, và giải tỏa bằng cách cho tiếp xúc dần với vật gây sợ hãi. Còn trẻ sợ một người nào đó thì phụ huynh cũng cần cho trẻ tiếp xúc dần dần với họ để trẻ biết họ không độc ác như bé nghĩ, tốt nhất là nói với họ để có sự hợp tác… Với trẻ sợ bóng tối, nên thuyết phục con vào phòng tối lấy đồ, mẹ đi cùng. Khi đến cửa, mẹ bật đèn lên rồi đứng ngoài, cho con vào lấy, và thường xuyên lên tiếng để trẻ biết mình có người bảo vệ. Sau nhiều lần như vậy, trẻ sẽ hiểu trong bóng tối không có gì đe dọa mình. Các bậc phụ huynh cũng nên kích thích trẻ giao tiếp, để cho trẻ mời bạn cùng lớp về nhà hoặc không cấm con đến chơi nhà bạn. Khi tích lũy được nhiều kinh nghiệm giao tiếp, trẻ sẽ đỡ ngại hơn…”. Bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn (Phòng khám Minh Tuấn – TP.HCM) cũng khuyến cáo: “Trẻ nhút nhát thường sợ chốn đông người. Phụ huynh không thể đơn giản đưa con đến nơi nhiều người tụ tập và thả nó một mình giữa đám đông. Nên cầm tay khi trẻ chưa nhìn khắp xung quanh. Đừng vội đi mà hãy tiến lại đứa trẻ khác hoặc nhóm trẻ và nói chuyện với chúng, chờ đến lúc con tham gia câu chuyện. Con trẻ rất cần sự hỗ trợ và biết rằng ba mẹ ở ngay bên cạnh khi mình cần đến. Nên cho con chia sẻ những thành tích của mình. Sau bữa tối hoặc trước khi đi ngủ, nên để con kể về tất cả những gì dễ chịu xảy ra trong ngày với nó. Việc nghe hết những gì con kể và hỏi han một cách trân trọng giúp trẻ tự tin hơn…”. Theo TS. Sơn, một tình huống mới nào đó sẽ là chuyện khủng khiếp với những trẻ nhút nhát. Nếu bé đi chơi nhà người lạ, lần đầu tiên đến lớp mới hay chuyển trường, bạn nên nói chuyện với con để bé hình dung trước mình sẽ thấy gì hay phải làm gì ở đó. Nếu có thể, nên đến trường trước cùng trẻ, nói chuyện với các thầy giáo mới, liên kết con với nhiều đứa trẻ khác. Càng làm cho trẻ quen với tình huống mới, nỗi sợ của nó sẽ càng ít đi. Cha mẹ hãy bình tĩnh, ngay cả khi tình huống mới có làm lo ngại thì cũng đừng để điều đó thể hiện trước mặt con, vì sự lo ngại đó có thể truyền sang bé.