“Gói” tín dụng 120.000 tỷ đồng: Có giải được “cơn khát” nhà ở cho người lao động?

TP.HCM là địa phương có rất đông dân nhập cư. Theo đó, nhu cầu về nhà ở của người dân cũng tăng mạnh theo từng năm. Tuy nhiên với giá nhà cũng như lãi suất vay ngân hàng cao ngất ngưởng thì không phải người lao động nhập cư nào cũng có thể sở hữu được một căn nhà… Với việc triển khai chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng liệu người lao động có thu nhập thấp, thu nhập trung bình có thể mua được nhà?

Nhà ở thương mại không thuộc diện được vay ưu đãi “gói” 120.000 tỷ đồng

Người mua nhà được vay ưu đãi trong 5 năm

Mới đây, ông Phạm Thanh Hà – Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) – đã thông tin tới báo chí về chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ.

Theo ông Hà, tại Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11-3-2023 Chính phủ giao NHNN “Chủ trì triển khai chương trình tín dụng khoảng 120.000 tỷ đồng để chỉ đạo các ngân hàng thương mại (NHTM), trong đó chủ lực là 4 NHTM Nhà nước (Agribank, BIDV, Vietcombank, VietinBank) cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ vay với lãi suất trong thời gian ưu đãi thấp hơn 1,5 – 2% so với lãi suất cho vay trung dài hạn VND bình quân của các NHTM Nhà nước trên thị trường và các NHTM ngoài Nhà nước có đủ điều kiện với các gói tín dụng cụ thể trong từng thời kỳ”. Triển khai nghị quyết của Chính phủ, ngày 1-4-2023, NHNN đã có văn bản gửi các NHTM và NHNN chi nhánh 63 tỉnh, TP thông báo một số nội dung liên quan đến chương trình này.

Theo đó, về đối tượng vay vốn (khách hàng) là pháp nhân, cá nhân đầu tư dự án và mua nhà ở tại các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ thuộc danh mục dự án do Bộ Xây dựng công bố theo quy định, gồm: khách hàng là chủ đầu tư dự án và khách hàng là người mua nhà ở tại dự án.

Về lãi suất cho vay áp dụng đến hết ngày 30-6-2023 đối với chủ đầu tư là 8,7%/năm; đối với người mua nhà là 8,2%/năm. Kể từ ngày 1-7-2023, định kỳ 6 tháng, NHNN thông báo lãi suất cho vay trong thời gian ưu đãi cho các NHTM tham gia chương trình. Khi hết thời gian ưu đãi, NHTM và khách hàng tự thỏa thuận, thống nhất.

Về thời gian ưu đãi là 3 năm đối với chủ đầu tư và 5 năm đối với người mua nhà kể từ ngày giải ngân nhưng không quá thời hạn cho vay tại thỏa thuận cho vay ban đầu. Thời hạn giải ngân của chương trình bắt đầu từ 1-4-2023 đến khi doanh số giải ngân đạt 120.000 tỷ đồng nhưng không quá ngày 31-12-2030.

“Về nguyên tắc cho vay, khách hàng phải đáp ứng các điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ theo quy định của pháp luật và các văn bản hướng dẫn của Bộ Xây dựng; đáp ứng các điều kiện vay vốn theo quy định của pháp luật. Mỗi người mua nhà chỉ được tham gia vay vốn theo quy định tại chương trình này 1 lần để mua 1 căn hộ tại dự án thuộc danh mục dự án do Bộ Xây dựng công bố theo quy định; mỗi dự án của chủ đầu tư chỉ được tham gia vay vốn theo quy định tại chương trình này 1 lần”, Phó Thống đốc NHNN cho biết.

Về nguồn vốn, NHTM cho khách hàng vay vốn để thực hiện chương trình bằng nguồn vốn tự huy động của chính ngân hàng. NHTM có trách nhiệm xem xét, thẩm định, quyết định cho vay đối với khách hàng theo quy định của pháp luật về cho vay và tự chịu trách nhiệm về quyết định cho vay của mình. Vì vậy, “các đối tượng liên quan đến chương trình cho vay này có thể liên hệ với các NHTM để có thể triển khai thủ tục vay theo quy định của pháp luật”, ông Hà thông tin.

Cần bổ sung nguồn nhà ở xã hội

Chị Lê Ngọc Hân là giáo viên tiểu học tại quận 7, chồng chị là công chức. Hai người kết hôn đã 10 năm và có 2 đứa con nhưng với đồng lương khiêm tốn của công chức, viên chức nên chỉ đủ tiền sinh hoạt hàng tháng, tiền học của các con và tiền thuê phòng trọ. Hai vợ chồng chị đều quê ở miền Trung, trước khi kết hôn thì ở trọ với bạn, sau khi kết hôn thì dọn về ở trọ cùng nhau.

“Vợ là viên chức, chồng là công chức, đều có hộ khẩu ở TP.HCM; chúng tôi chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình; thu nhập thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập thường xuyên nên theo Luật Nhà ở 2014, chúng tôi thuộc diện được mua nhà ở xã hội. Nhà ở xã hội rẻ hơn nhà ở thương mại thấp nhất cũng vài triệu đồng/m2, bây giờ lại có thêm “gói” tín dụng 120.000 tỷ đồng nên cơ hội sở hữu một căn hộ đối với vợ chồng tôi đang gần lại. Song, đó chỉ là lý thuyết. Còn thực tế thì xa lắm. Theo quy định của NHNN, vợ chồng tôi chỉ được vay ưu đãi khi mua nhà ở tại các dự án nhà ở xã hội thuộc danh mục dự án do Bộ Xây dựng công bố. Mà những dự án như thế này ở TP.HCM rất hiếm, cả năm có khi chẳng có dự án nào trong khi những người thuộc diện như vợ chồng tôi không phải là ít”, chị Hân tâm tư.

Hy vọng rồi thất vọng như chị Hân không phải là vô lý. Bởi các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân không chỉ ở TP.HCM mà cả nước đều rất ít, thuộc loại “hàng hiếm”.

Thống kê của Bộ Xây dựng cho thấy, năm 2022, đối với nhà ở thương mại cả nước có 126 dự án với 55.732 căn hộ được cấp phép; 466 dự án với 228.029 căn hộ đang được triển khai xây dựng và 91 dự án/18.206 căn hộ đã hoàn thành xây dựng. Trong khi đó đối với nhà ở xã hội chỉ có 9 dự án được cấp phép mới với quy mô 5.526 căn hộ; 114 dự án/6.196 căn hộ đã hoàn thành xây dựng; 27 dự án/8.245 căn hộ đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai. Èo uột hơn là nhà ở công nhân, cả nước chỉ có 2 dự án được cấp phép mới với quy mô 1.729 căn hộ; 1 dự án/32 căn hộ đã hoàn thành xây dựng; 4 dự án/2.328 căn hộ đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai.

Riêng tại TP.HCM, nếu năm 2020, toàn TP có 193 căn nhà ở giá rẻ thì năm 2021 và 2022, không có căn nào. Trong khi đó nhà ở thương mại thì năm nào cũng có hàng chục ngàn căn. Cụ thể, năm 2020, toàn TP có 16.895 căn hộ; năm 2021 – 13.849 căn; năm 2022 – 12.147 căn hộ được đưa ra thị trường…

Anh Lê Văn Đông (công nhân Khu công nghiệp Tân Bình) – có thâm niên 20 năm ở trọ – cho biết: “Hai vợ chồng tôi đều là công nhân, nếu tăng ca thì mỗi tháng chi tiêu tiết kiệm cũng còn dư 3 triệu đồng. Cũng như những người làm công ăn lương, chúng tôi rất muốn được vay ưu đãi để mua nhà ở xã hội. Bây giờ có “gói” 120.000 tỷ đồng cho vay nhưng lại thiếu nhà ở xã hội, nhà ở công nhân để mua nên chúng tôi rất mong chính quyền TP quan tâm hơn đến vấn đề xây nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Có chỗ ở cố định rồi, không chỉ chúng tôi mà con cháu chúng tôi sẽ an tâm hơn để cống hiến cho sự phát triển của TP…”.

Hòa Triều