Hành trình của một ngôi trường: Áo tím – Gia Long – Minh Khai

Trường Áo Tím – Gia Long – Nguyễn Thị Minh Khai là một trong những ngôi trường lâu đời nhất (xếp thứ hai) của không riêng Sài Gòn – TP.HCM mà cả vùng Nam bộ. Đây là ngôi trường có truyền thống. Từ ngôi trường này có biết bao người con ưu tú đã thành đạt và mang nhiều vinh dự về cho tổ quốc. Trong đó không ít người đã đổ xương máu, thậm chí cả sinh mạng vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Chúng tôi xin trích đăng bài giới thiệu nằm trong quyển kỷ yếu nhân kỷ niệm 95 năm thành lập trường.

Gần một thế kỷ đã đi qua với biết bao biến cố lịch sử và những đổi thay trong cuộc sống. 95 năm có thể chỉ là cái chớp mắt của vị thần thời gian nhưng là một hành trình dài để hình thành và phát triển của ngôi trường có bề dày lịch sử mang tên Áo Tím – Gia Long – Minh Khai.

Nằm ở khu vực trung tâm thành phố, giữa bốn giao lộ với những hàng cây xanh quanh năm tỏa bóng mát. Được khởi công xây dựng vào năm 1913, từ tâm huyết của những người trí thức yêu nước quan tâm đến vấn đề giáo dục nữ giới, đến nay đã gần trăm năm tuổi. Bên cạnh những kiến trúc kiểu gô-tích phổ biến ở đầu thế kỉ XX, ngôi trường vẫn ung dung khoác lên mình chiếc áo thanh tân được tô điểm bằng bao đổi thay, phát triển và vươn lên không ngừng qua từng năm tháng. Nó như diện mạo của một người con gái mang nét đẹp truyền thống, duyên dáng, kín đáo, luôn biết làm mới mình và chưa bao giờ bằng lòng dừng lại với những gì đang có.

Ban đầu trường chỉ có những lớp đồng ấu (Enfantin) và những lớp cao đẳng (Supérieur) của bậc sơ học. Năm 1922, trường khánh thành Ban nữ trung học học đường với cái tên Collège de Jeunes Filles Indigènes (Trường con gái bản xứ). Màu tím được chọn là màu áo đồng phục cho nữ sinh thời bấy giờ. Màu tím tượng trưng cho đức tính đoan trang, kín đáo và khiêm nhường của thiếu nữ Việt Nam; vì thế trường còn được gọi là Trường Áo Tím.

Áo Tím đã từng là niềm tự hào của một thế hệ nữ sinh không chỉ học giỏi, đức độ mà còn biết đặt mơ ước của mình vào những lý tưởng cao cả và thực hiện hành trình mơ ước ấy trên mọi nẻo đường đất nước. Năm 1940, trường được đổi tên là Lycée Gia Long, màu áo tím của nữ sinh được chuyển sang màu áo trắng tinh khôi cùng với huy hiệu bông mai vàng rực rỡ lại càng tô điểm thêm những trang sử truyền thống hào hùng cho ngôi trường. Và sẽ không ngạc nhiên khi trường được mang tên người nữ anh hùng bất khuất Nguyễn Thị Minh Khai sau ngày đất nướcthống nhất.

Mỗi chặng đường đi qua, ngôi trường cổ kính nhưng không xưa cũ lại ngày càng khẳng định hơn niềm tin yêu của người dân thành phố dành cho nó. Có thấy được niềm ước ao của bao bậc phụ huynh muốn con mình được đặt chân vào ngôi trường vang danh này, có thấy niềm bâng khuâng, yêu thương và gắn bó của những cựu học sinh Áo Tím – Gia Long – Minh Khai khi nhớ về trường xưa, thầy cô cũ, thì mới thấy hết được giá trị của ngôi trường sắp tròn một thế kỉ. Để làm nên điều kỳ diệu ấy, không chỉ đơn thuần vì ngôi trường có khuôn viên đẹp như một công viên, hay mái ngói rêu phong và những vòm ô cửa sổ như những lâu đài trong cổ tích mà còn vì phong cách, nền nếp mang một dấu ấn rất riêng của ngôi trường và những chủ nhân của nó – những con người đã, đang dạy và học ở nơi đây.

95 năm – một chặng đường dài với nhiều thế hệ học trò xuất thân và trưởng thành từ ngôi trường này. Trong đó, không ít người đã vinh danh trên nhiều lĩnh vực, từ kinh tế, chính trị, đến văn hóa, khoa học, giáo dục như bà Nguyễn Ngọc Dung (nguyên Vụ trưởng Vụ Báo chí của Bộ Ngoại giao, Đại sứ đầu tiên của Việt Nam tại Liên hiệp quốc), bà Bùi Thị Mè (nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng), bà Trương Mĩ Lệ (nguyên Phó ban tổ chức Thành ủy), bà Võ Thị Thắng (nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch), bà Đoàn Lê Hương (nguyên Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ TW), bà Lê Tú Cẩm (nguyên Phó giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao – Du lịch), bà Vũ Thị Nhung (Tiến sĩ, nguyên Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương), bà Nguyễn Thị Ngọc Phượng (nguyên Giám đốc BV Phụ sản Từ Dũ, Anh hùng Lao động), Lê Thị Ngọc Nga (Dũng sĩ, nay là bác sĩ BV Nhi đồng), Lê Hải Liễu (Tổng giám đốc Công ty gỗ Đức Thành), Phạm Uyên Nguyên (Giám đốc Công ty Chứng khoán Bảo Việt, chi nhánh TP.HCM), Nguyễn Anh Nguyên (Phó tổng giám đốc Công ty Unilever, Việt Nam), Ngô Mỹ Uyên (người mẫu, Hoa hậu Quốc tế Ai Cập), Đàm Loan (diễn viên), Thiệu Ánh Dương (luật sư, diễn viên), Sĩ Luân (nhạc sĩ, ca sĩ), Minh Thư, Thanh Ngọc (ca sĩ)… và đặc biệt là những nhà giáo ưu tú như cô Trần Thị Tỵ, cô Phạm Thị Thiệt, thầy Trần Văn Khánh, cô Nguyễn Bạch Hồng… sẽ mãi mãi in đậm trong trí nhớ và tình cảm của các thế hệ học sinh. Nếu Áo Tím – Gia Long từng chắp cánh cho những ước mơ thì hôm nay Minh Khai đang là bệ phóng vào đời cho những nhân tài của đất nước.

Tháng năm đi qua, cùng với sự chuyển mình của ngành giáo dục, Trường Minh Khai đã không ngừng đổi mới để ngày càng xứng đáng với niềm tin yêu của mọi người. Cơ sở vật chất khang trang, khuôn viên trường sạch, xanh và đẹp đã tạo được môi trường sư phạm lý tưởng để dạy và học. Chính sự đổi mới trong công tác quản lí và phương pháp dạy học đã mang lại cho Minh Khai một diện mạo khác hẳn. Vận dụng những tiện ích của công nghệ thông tin vào giảng dạy và học tập đã trở nên quen thuộc với cả thầy và trò. Phương pháp dạy học theo dự án đã phát huy được tính tích cực và sáng tạo của học sinh. Mở rộng vòng tay thân ái, Minh Khai đã là điểm hẹn để giao lưu, học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm với nhiều bạn bè trong và ngoài nước.

Dẫu biết rằng “cây đời mãi mãi xanh tươi”, những gì đạt được hôm nay chưa phải là kết quả cuối cùng để hài lòng, nhưng thầy trò Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai hôm nay vẫn có quyền tự hào vì đã giữ vững và viết tiếp được trang sử truyền thống vẻ vang của ngôi trường mang tên ba thế hệ: Áo Tím – Gia Long – Minh Khai.