Vừa qua, tại Bệnh viện Chợ Rẫy, một ca bệnh hiếm gặp và đầy hiểm nguy đã diễn ra trong cuộc chạy đua nghẹt thở với thời gian, khi các bác sĩ phải cùng lúc đối diện hai sinh mạng đang ở ranh giới mong manh: người mẹ mang hội chứng Marfan và thai nhi đã 38 tuần tuổi.
Hành trình vượt qua “cửa tử”
Bệnh nhân là chị S.K. (sinh năm 1989, quốc tịch Campuchia), được chuyển đến trong tình trạng đau ngực dữ dội, nghi ngờ bóc tách động mạch chủ cấp tính – biến chứng tim mạch có thể khiến tử vong chỉ trong vài giờ nếu không được can thiệp kịp thời.
Tái khám hơn một tháng sau hành trình vượt qua “cửa tử”, chị S.K. vẫn không giấu được xúc động khi nhớ lại thời điểm nghe tin mình mắc bệnh hiểm nghèo ngay trong thai kỳ. Chị chia sẻ: “Khi nghe tin mình mắc bệnh nguy hiểm trong lúc mang thai, bản thân đã vô cùng hoang mang và gần như tuyệt vọng. May mắn thay, nhờ sự can thiệp kịp thời và chăm sóc tận tình của đội ngũ y bác sĩ, điều dưỡng Khoa Hồi sức Phẫu thuật tim, ca phẫu thuật đã diễn ra thành công tốt đẹp. Hiện tôi đã khỏe lại và niềm vui lớn nhất là con trai chào đời bình an”.
Trước khi đến Chợ Rẫy, các bác sĩ tuyến trước đã kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường và chuyển bệnh nhân đi trong “thời gian vàng”. Đây là yếu tố then chốt giúp tăng cơ hội sống cho mẹ và bé, vì bóc tách động mạch chủ Stanford A là tình trạng đòi hỏi xử trí khẩn cấp, mỗi giờ trôi qua nguy cơ tử vong có thể tăng 1-2%.
Tại Khoa Hồi sức Phẫu thuật tim Bệnh viện Chợ Rẫy, kết quả thăm khám cho thấy sản phụ mang hội chứng Marfan kèm bóc tách động mạch chủ cấp tính loại A và phình gốc động mạch chủ – biến chứng cực kỳ nguy kịch. Theo BS.CK2 Nguyễn Thái An, Trưởng khoa Hồi sức Phẫu thuật tim, nguyên nhân khiến tình trạng này diễn tiến nặng là do lưu lượng máu và áp lực huyết động gia tăng ở giai đoạn cuối thai kỳ. Điều này tạo áp lực lớn lên thành mạch, khiến đoạn động mạch chủ bị phình yếu dễ rách hoặc tách thành.
Trước tình huống đặc biệt hiểm nghèo, các bác sĩ buộc phải đối mặt với một “bài toán kép”: Nếu can thiệp quá sớm có nguy cơ khiến thai nhi bị suy, nhưng nếu trì hoãn phẫu thuật điều trị bệnh nền, người mẹ có thể tử vong do vỡ động mạch chủ bất cứ lúc nào.
Theo BS.CK2 Nguyễn Thái An, thách thức lớn nhất của đội ngũ y khoa chính là làm sao hạn chế tối đa nguy cơ chảy máu hậu sản – điều rất dễ xảy ra ở phụ nữ vừa sinh, đặc biệt khi bệnh nhân vừa phải trải qua phẫu thuật tim mạch phức tạp và cần sử dụng các thuốc hỗ trợ tuần hoàn.
Sau hội chẩn khẩn cấp giữa Bệnh viện Chợ Rẫy và các bác sĩ sản khoa Bệnh viện Hùng Vương, cả hai ê-kíp thống nhất phương án: mổ lấy thai trước để đảm bảo an toàn cho thai nhi, đồng thời chuẩn bị tối đa để kiểm soát băng huyết sau sinh. Ca phẫu thuật lấy thai diễn ra nhanh chóng và thành công, bé trai khỏe mạnh cất tiếng khóc đầu đời trong niềm xúc động của toàn ê-kíp. Các bác sĩ sản khoa ngay lập tức thực hiện các biện pháp nhằm giảm nguy cơ băng huyết, tạo điều kiện tối ưu cho ca phẫu thuật tim diễn ra sau đó.
Khoảng 24-36 giờ sau sinh, bệnh nhân được đưa vào phòng mổ lần thứ hai để xử lý tình trạng bóc tách động mạch chủ – bước can thiệp quan trọng nhất quyết định cơ hội sống còn. Theo BS.CK2 Nguyễn Thái An, đây là một ca mổ “cực kỳ khó” khi thương tổn động mạch chủ lan rộng, gốc động mạch chủ phình lớn, kèm hở van nặng, trong khi bệnh nhân vừa trải qua sinh mổ, sức lực suy kiệt và nguy cơ biến chứng rất cao.
Sau nhiều phân tích, ê-kíp đã lựa chọn giải pháp thay toàn bộ gốc và đoạn động mạch chủ lên bằng mạch máu nhân tạo nhưng vẫn giữ lại van động mạch chủ tự nhiên. Kỹ thuật này đòi hỏi độ chính xác đặc biệt, giúp bệnh nhân không phải thay van cơ học và tránh được việc dùng thuốc kháng đông suốt đời. Ca phẫu thuật kéo dài khoảng 8 giờ và đã thành công, mở ra cơ hội hồi sinh cho người mẹ trẻ sau hành trình vượt cạn nhiều thử thách.
Hội chứng Marfan cần được theo dõi định kỳ
Theo các chuyên gia tim mạch, hội chứng Marfan là bệnh lý di truyền liên quan đến tổ chức liên kết, với tỷ lệ gặp khoảng 1/3.000 – 1/.5000 người. Người bệnh thường có các biểu hiện như thân hình cao gầy, tay chân dài bất thường, cận thị nặng, hoặc gặp các vấn đề ở van tim, động mạch chủ. Tuy tương đối phổ biến trong nhóm bệnh di truyền, không phải ai mắc Marfan cũng gặp biến chứng tim mạch nghiêm trọng. Tuy nhiên, khi phụ nữ mang thai, hệ tuần hoàn phải làm việc với áp lực lớn hơn, khiến nguy cơ phình, bóc tách động mạch chủ tăng cao, đặc biệt ở những trường hợp chưa được theo dõi tim mạch định kỳ.
Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết trong nhiều năm qua chỉ ghi nhận khoảng 5 trường hợp sản phụ bị tổn thương động mạch chủ trong thai kỳ và đều được cứu sống. Tuy nhiên, đây là trường hợp đầu tiên có tổn thương liên quan trực tiếp đến hội chứng Marfan, khiến quá trình điều trị càng trở nên phức tạp.
Từ ca bệnh đặc biệt này, các bác sĩ đưa ra khuyến cáo mạnh mẽ: người mắc hội chứng Marfan cần được theo dõi định kỳ bằng siêu âm tim và chụp mạch để phát hiện sớm tình trạng phình gốc động mạch chủ. Những phụ nữ mắc bệnh này nếu có dự định mang thai cần được đánh giá nguy cơ trước khi thụ thai, đồng thời được theo dõi sát sao trong suốt thai kỳ. Ngoài ra, người thân của bệnh nhân cũng cần được tầm soát vì bệnh có thể di truyền theo gen.
BS.CK2 Nguyễn Thái An nhấn mạnh: “Phụ nữ trước khi mang thai nên kiểm tra sức khỏe tim mạch, vì trong giai đoạn thai kỳ, hệ tuần hoàn hoạt động mạnh hơn rất nhiều, có thể khiến những bệnh lý tiềm ẩn trở nên nặng nề. Nếu được phát hiện sớm, y học hiện nay có đủ phương tiện can thiệp để bảo vệ cả mẹ và con”.
Giờ đây, chị S.K. đã trở về cuộc sống bình thường, sức khỏe ổn định và con trai phát triển tốt.
Thủy Phạm
Bình luận (0)