Hãy dạy trẻ tự bước vào đời

Là giáo viên với mấy mươi năm dạy học, tôi nhận thấy học sinh ngày nay còn thiếu nhiều thứ cần thiết cho cuộc đời của các em sau này. Tất cả những cái thiếu ấy chính là do lỗi của người lớn đã giáo dục trẻ không đúng hướng.

Ở gia đình, ông bà, cha mẹ cưng chiều và mong mỏi duy nhất là con cháu học giỏi, có bằng cấp cao. Ở trường, thầy cô thì cố gắng truyền đạt kiến thức thật nhiều để các em đạt kết quả tốt trong các kì thi như phụ huynh và nhà trường mong muốn.

Chính vì thế, theo tôi, điều cần thiết nhất hiện nay là dạy cho trẻ tự tin, tự trọng, tự lập và tự học hỏi.

Sống trong sự bao bọc quá nhiều, trẻ gần như thiếu sự tự tin ở bản thân mình. Tất cả mọi việc phải có người lớn giải quyết thay. Nhiều học sinh tiếp thu tốt, có kiến thức, năng khiếu… nhưng thiếu tự tin, luôn trong tâm trạng lo lắng sợ sai, sợ bị cười nhạo. Do đó các em không dám mạnh dạn trình bày, tranh luận một vấn đề trước tập thể, không dám đi đâu, làm gì một mình. Khi xử lý bất kỳ tình huống nào của bản thân cũng phải hỏi, phải nhờ người lớn dù khả năng các em có thể làm tốt. Vì vậy, chúng ta cần khuyến khích trẻ tự giải quyết các công việc của bản thân trong khả năng của mình. Thành công sẽ giúp trẻ tự tin hơn, còn thất bại thì giúp trẻ rút kinh nghiệm, “thất bại là mẹ thành công”.

Người lớn luôn muốn trẻ phải đạt kết quả trong mọi việc nên vô tình đã dạy các em thiếu lòng tự trọng như chuyện “văn mẫu”, người lớn đã dạy trẻ “ăn cắp” văn chương của người khác… Do đó, người lớn hãy nhìn lại việc mình làm và giáo dục trẻ hình thành lòng tự trọng khi còn bé. Có lòng tự trọng, khi trưởng thành, các em biết đâu là vinh đâu là nhục. Các em sẽ không trở thành kẻ “ăn bám” gia đình và xã hội.

Đa số các gia đình ngày nay đều ít con nên rất cưng chiều, không cho các em làm gì cả. Gia đình có người giúp việc lại càng tệ hại hơn. Từ việc nhỏ đến việc lớn đều do người lớn làm thay, dần dần các em không biết làm gì hết dù là việc nhỏ. Các em sẽ ra sao khi vào hoàn cảnh phải ở một mình? Ngay từ khi con còn nhỏ, phụ huynh nên tập các em làm những công việc tự phục vụ bản thân tùy theo lứa tuổi, rồi làm các công việc trong nhà…

Cuộc sống có biết bao điều để học ngoài sách vở nhà trường. Thế nhưng, ngày nay rất hiếm trẻ tự tìm tòi, học hỏi. Phải chăng ngay từ nhỏ người lớn đã không tập cho trẻ tự học, tự khám phá. Các em đã quen học với sự hướng dẫn của thầy cô, cha mẹ. Tôi đã từng gặp học sinh THPT nhưng không biết tra từ điển tiếng Việt cho nhanh theo thứ tự chữ cái, bởi đơn giản là em đã quen hỏi người lớn cho nhanh. Không biết tự học các em sẽ ra sao khi trưởng thành?

Tự tin-tự trọng-tự lập-tự học hỏi là những đức tính cần có ở mỗi người. Vì thế, người lớn hãy dạy cho trẻ để bản thân các em có thể bước đi vững vàng trong cuộc sống tương lai của mình.

Lê Phương Trí

(Giáo viên Trường TH Đống Đa, Q.4, TP.HCM)