Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) đã mang lại cơ hội lớn cho doanh nghiệp (DN) Việt Nam. Tuy nhiên vấn đề quan trọng là DN phải tuân thủ đúng các quy định và tiêu chuẩn của thị trường nhập khẩu. Việc này giúp DN tận dụng ưu đãi, tối ưu chi phí, giảm rủi ro, tăng cường khả năng đàm phán và mở rộng thị phần tại EU.
Đừng để sai sót nhỏ làm mất ưu đãi lớn
Bà Nguyễn Thị Phượng – Giám đốc điều hành Công ty TradeComply – chia sẻ, EVFTA mang lại cơ hội lớn cho DN Việt Nam. Cam kết của EVFTA về việc xóa bỏ gần 99% dòng thuế trong vòng 7 năm tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các ngành hàng chủ lực trong nước như dệt may, da giày, gỗ nội thất, nông sản chế biến và thủy sản, đặc biệt khi EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Việt Nam. Đơn cử, thuế suất đối với áo sơ mi xuất khẩu sang Đức giảm từ 12% xuống 0%, giúp tiết kiệm gần 1 triệu USD cho một lô hàng 1 triệu chiếc áo; thuế suất cà phê rang xay giảm từ 7-11% xuống 0%, mang lại lợi thế cạnh tranh lớn cho các nhà xuất khẩu Việt Nam so với đối tác từ Brazil hay Indonesia.
EVFTA được xem là “đòn bẩy vàng” cho các DN vừa và nhỏ (SMEs) của Việt Nam nhưng điều này chỉ đúng khi DN tuân thủ theo quy định. Bởi EVFTA có quy định rất nghiêm ngặt, chỉ cần sai sót nhỏ cũng có thể khiến DN mất toàn bộ ưu đãi thuế quan.
Ngoài thuế quan, một làn sóng quy định mới và khắt khe của EU sắp tác động trực tiếp đến các nhà xuất khẩu Việt Nam. Bắt đầu từ năm 2026, cơ chế Điều chỉnh Carbon Biên giới sẽ áp thuế carbon đối với các mặt hàng nhập khẩu như sắt thép, xi măng, nhôm và phân bón, yêu cầu các nhà xuất khẩu Việt Nam trong những lĩnh vực này phải báo cáo lượng phát thải CO2. Thêm vào đó, quy định Chống phá rừng của EU có hiệu lực đối với các DN SMEs từ giữa năm 2025 bắt buộc các sản phẩm cà phê, gỗ và cao su phải chứng minh được nguồn gốc không gây mất rừng, đòi hỏi phải có hệ thống truy xuất nguồn gốc hiệu quả. Các nhà nhập khẩu EU ngày càng yêu cầu sự minh bạch trong chuỗi cung ứng về lao động và môi trường theo các quy định về trách nhiệm giải trình và tiêu chuẩn ESG; do đó, các DN SMEs Việt Nam nếu không đáp ứng có thể bị loại khỏi chuỗi cung ứng.
“Để vượt qua môi trường phức tạp này, các DN Việt Nam cần thay đổi tư duy. Thương mại quốc tế giờ đây không chỉ đơn thuần là vấn đề logistics và giá cả, mà cốt lõi là việc tuân thủ đúng các quy định và tiêu chuẩn của thị trường nhập khẩu. Việc chủ động tuân thủ là điều cần thiết để tiết kiệm chi phí, tăng cường khả năng đàm phán và mở rộng thị phần tại EU”, bà Phương chia sẻ.
Bà Nguyễn Thị Hồng Thúy – Giám đốc điều hành Công ty Cà phê quốc tế Minh Phát – cho biết, từ khi EVFTA có hiệu lực, DN đã tận dụng lợi thế của hiệp định để gia tăng sản lượng và doanh số xuất khẩu vào thị trường châu Âu. Tuy nhiên, bên cạnh thuận lợi, DN cũng gặp không ít khó khăn. Cụ thể, muốn xin chứng nhận xuất xứ của sản phẩm để xuất khẩu vào thị trường châu Âu và được ưu đãi về thuế quan, DN phải truy xuất nguồn gốc của sản phẩm và đảm bảo các nguyên vật liệu có xuất xứ từ Việt Nam. Về mặt kỹ thuật, sản phẩm phải đạt tiêu chuẩn nhất định về chuyên ngành…
Theo bà Thúy, khi thực hiện đơn hàng xuất khẩu, DN phải hiểu rõ về thị trường nhập khẩu để xây dựng bộ chứng từ phù hợp với yêu cầu của thị trường và tận dụng ưu đãi tốt nhất về thuế quan. Việc này đòi hỏi bộ phận nghiệp vụ của DN phải cập nhật, tìm hiểu và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, chứng từ, chứng nhận nguồn gốc xuất xứ sản phẩm tương ứng vào từng thị trường. Về tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, từ bao bì, nhãn mác cho đến chất lượng sản phẩm phải đảm bảo phù hợp nhất để được xuất khẩu.
Nâng cao vị thế hàng Việt trên trường quốc tế
Bà Phan Thụy My – Trưởng Văn phòng Đại diện Thương mại bang Rheinland-Pfalz, CHLB Đức tại Việt Nam – cho biết, khối EU đã cập nhật các quy tắc xuất xứ, mang lại sự linh hoạt hơn cho hàng hóa, đặc biệt là với các sản phẩm có chứng nhận nguồn gốc và lĩnh vực ưu tiên từ đầu năm 2025. Các quy tắc sửa đổi này phải được thể hiện trên giấy chứng nhận vận chuyển và tờ khai của nhà cung cấp. Ủy ban Châu Âu cũng đang phát triển các hệ thống số hóa mới như hệ thống ELAN cho nông sản, nhằm đơn giản hóa thủ tục hải quan. Một quy định mới nữa là yêu cầu hàng nhập khẩu vào EU từ các quốc gia ngoài EU phải có tuyên bố an toàn và do người vận chuyển nộp.
“DN khi thực hiện các hoạt động kinh doanh tại châu Âu nói chung và Đức nói riêng nên tìm hiểu đầy đủ thông tin và đề nghị sự hỗ trợ từ Phòng Công nghiệp và Thương mại Đức (IHK)”, bà My cho biết.
Theo ông Trần Phú Lữ – Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP.HCM, với vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước, TP.HCM luôn tích cực, chủ động tham gia vào quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho DN, nhà đầu tư qua đó giúp DN sớm phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh, đặc biệt là các chính sách hỗ trợ DN kết nối và tham gia sâu vào chuỗi cung ứng quốc tế. Hiện TP đang tích cực ban hành nhiều cơ chế chính sách hỗ trợ DN chuyển đổi số, tăng cường ứng dụng công nghệ sản xuất hiện đại gắn với mô hình sản xuất xanh, tuần hoàn, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế của hàng hóa xuất khẩu…
Bà Phan Thị Thắng – Thứ trưởng Bộ Công thương – cho biết, năm 2024 và những tháng đầu năm 2025 là khoảng thời gian đầy khó khăn, thách thức đối với nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh bảo hộ thương mại toàn cầu gia tăng cả về thuế quan lẫn phi thuế quan. Mặc dù vậy, xuất nhập khẩu Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng tốt và trở thành động lực quan trọng cho tăng trưởng của cả nền kinh tế. Đáng chú ý, xuất khẩu sang thị trường có hiệp định thương mại (FTA) đều có sự phục hồi tích cực. Các FTA thế hệ mới như CPTPP, UKVFTA và EVFTA cùng hàng loạt FTA song phương và đa phương mà Việt Nam đã ký kết, thực thi trước đó đã tạo ra mạng lưới thị trường rộng lớn, trở thành động lực cho các DN, ngành hàng của Việt Nam mạnh dạn bước ra thế giới.
Bộ Công thương đang triển khai đề án “Thúc đẩy DN Việt Nam tham gia trực tiếp các mạng phân phối nước ngoài đến năm 2030”. Thông qua đề án sẽ hình thành một lực lượng DN sản xuất xuất khẩu mạnh, có năng lực đáp ứng chuẩn quốc tế, tham gia sâu hơn vào mạng lưới phân phối toàn cầu, góp phần nâng cao giá trị gia tăng, xây dựng thương hiệu quốc gia và khẳng định vị thế hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Hậu Giang
Bình luận (0)