Hiểu biết văn hóa Việt qua… tiếng Anh

Qua một học kỳ sử dụng bộ sách Family and Friends Special Edition (NXB ĐH Oxford và NXB Giáo dục Việt Nam) từ lớp 1 đến lớp 3, nhiều giáo viên (GV) và chuyên viên tiếng Anh đánh giá cao về nội dung điều chỉnh cũng như tính phù hợp.

Tiết học tiếng Anh thông qua bộ sách Family and Friends Special Edition của cô trò Trường TH Him Lam (Q.6, TP.HCM)

Học sinh thích thú

“Vừa mở cuốn sách Family and Friends Special Edition 3 ra, các em học sinh (HS) không giấu được cảm xúc: “Ồ! Bạn này là người Việt Nam! Có cả tên Nga, Mai, tên Minh… giống tên tụi mình, cả tên các món ăn Việt Nam nữa nè…”. Khoảnh khắc này khiến tôi cảm thấy rất vui vì các em nhìn thấy cuộc sống của mình, văn hóa quê hương mình trong đó. Có được niềm yêu thích, các em sẽ hứng thú với việc học tiếng Anh hơn”, cô Đoàn Ngọc Thùy Dung, GV tiếng Anh của Trường TH Nguyễn Thanh Tuyền (Q.3, TP.HCM), cho biết.

Vai trò của GV rất quan trọng

Theo cô Lê Thị Ngọc Chi, chuyên viên tiếng Anh của Phòng GD-ĐT Q.3, sách Family and Friends Special Edition là một phương tiện hỗ trợ giảng dạy cho GV, nhưng để đạt kết quả cao, HS lĩnh hội kiến thức tốt, vai trò của GV rất quan trọng vì GV là người sử dụng tài liệu, khai thác để chuyển tải nội dung của sách đến người học. Việc đổi mới phương pháp dạy học, làm cho bài giảng của mình hay hơn, nhẹ nhàng nhưng vẫn đạt được mục tiêu của việc dạy và học tiếng Anh cũng không kém phần quan trọng. Nội dung điều chỉnh trong sách chú trọng vào văn hóa Việt Nam, song vẫn đáp ứng đầu ra của người học theo chuẩn quốc tế đúng với việc đổi mới toàn diện việc dạy, học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân của Đề án ngoại ngữ quốc gia 2020, trong đó yếu tố văn hóa không thể tách rời.

Theo cô Thùy Dung, bộ sách Family and Friends (cũ) chỉ có tên HS nước ngoài như Rosy, Billy…, còn tên các món ăn là salad, sandwich, chicken… Vì thế trong bộ sách mới Family and Friends Special Edition, nội dung đã được điều chỉnh sang hình ảnh Việt Nam, qua đó HS cảm thấy mọi thứ trở nên gần gũi với cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày của các em. Ví dụ như ở bài học về nghề nghiệp, thay vì trước đây là hình ảnh cô giáo mặc âu phục thì nay là hình ảnh cô giáo mặc áo dài Việt Nam thướt tha, dịu dàng giống như cô giáo của các em hàng ngày, rất đỗi thân quen. Sử dụng bộ sách mới, GV có thể giúp HS giới thiệu một số nét văn hóa Việt Nam bằng tiếng Anh một cách dễ dàng và tự tin.

Trong khi đó, cô Hồ Thị Lệ Hằng, GV tiếng Anh lớp 2 của Trường TH Him Lam (Q.6), cho rằng hình ảnh thân quen tác động rất lớn đến tâm lý học tập của trẻ nhỏ. Ví dụ nói đến những công việc học tập mà các bạn trong mẩu chuyện có tên Tuấn, Hằng hoàn thành tốt, các em dễ bị tác động tích cực bằng cách tự hỏi và động viên phấn đấu như: À, bạn Tuấn, Hằng làm được, sao mình lại không làm được? Ngược lại, hình ảnh đó là các bạn nhỏ nước ngoài như Harry, Anna thì vẫn tạo ra một khoảng cách, cảm giác xa lạ, giảm sự tác động đến các em.

“Không ít HS thể hiện sự thích thú khi học tiếng Anh thông qua nét đẹp văn hóa Việt Nam. Điều này giúp các em dễ ghi nhớ câu chuyện, tình huống, từ mới, cấu trúc ngữ pháp hơn”, cô Lệ Hằng nói.

Trên thực tế, lồng ghép văn hóa Việt vào việc học tiếng Anh không hoàn toàn mới lạ. Vài năm trước, TP.HCM đã đưa sách I’m Proud To Be A Vietnamese (tác giả Nguyễn Hồ Thụy Anh) vào giảng dạy. Sách ra đời dựa trên ý kiến của nhiều GV với mong muốn đưa văn hóa Việt Nam vào các tiết dạy tiếng Anh để HS nắm bắt, nâng cao ý thức về văn hóa quê hương nhưng vẫn học tốt tiếng Anh.

Cô Phan Thị Bích Nguyên, chuyên viên tiếng Anh của Phòng GD-ĐT Q.11, nhận định: “Sự điều chỉnh lần này thể hiện tính nhân văn cao. Ngay từ nhỏ được giáo dục về văn hóa quê hương là nền tảng hình thành ý thức tự tôn dân tộc cho HS. Thành công hơn là các em sử dụng được tiếng Anh để nói về văn hóa Việt Nam”.

Phù hợp với xu thế đổi mới phương pháp dạy học

Những ngày đầu đưa sách vào sử dụng, một số GV và phụ huynh cho rằng nội dung điều chỉnh chỉ khoảng 20%, tập trung vào yếu tố văn hóa thì không nên thay vì gây lãng phí. Nhưng qua một học kỳ giảng dạy, ngoài những yếu tố trên, các GV đứng lớp còn cho rằng sự điều chỉnh lần này phù hợp với xu thế đổi mới phương pháp dạy học, GV linh động trong tổ chức để phát triển 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết cho HS.

Theo cô Thùy Dung, GV có thể dạy theo chủ đề, sau đó lựa chọn bài dạy có từ vựng, mẫu câu phù hợp với chủ đề đưa ra để tập trung khai thác nội dung giảng dạy. Đặc biệt đối với GV trẻ chưa nhiều kinh nghiệm, dựa vào phân phối chương trình để xác định được kiến thức và chọn lọc phương pháp dạy phù hợp, phát triển các kỹ năng của HS. Chưa kể, những hỗ trợ thêm về tranh ảnh, âm thanh… đi kèm bộ sách cũng đa dạng, GV dễ khai thác thông qua ứng dụng CNTT.

“Family and Friends Special Edition có thể dùng cho tất cả các chương trình tiếng Anh, thay vì trước đây mỗi chương trình học một giáo trình. Điều này tạo sự thuận tiện cho GV, nhà trường, tránh sự so sánh trong HS, còn phụ huynh thì dễ nắm bắt”, thầy Trần Sĩ Thy, Hiệu trưởng Trường TH Him Lam, cho biết.

Cô Lệ Hằng chia sẻ thêm, sách mới có nhiều mẫu câu, bài đọc để HS luyện nghe, viết. Và nhiều câu chuyện, ngữ cảnh đòi hỏi các em phải thực hành từng đôi, từng nhóm để rèn nghe, nói. Đây là cơ hội tạo ra nhiều môi trường giao tiếp để HS phát triển kỹ năng nghe, nói. Mặt khác, các bài tập dưới dạng bài thi quốc tế như TOEFL, Cambridge Young Learners cũng được đưa vào cho HS làm quen. Qua đó, các em không phải tìm mua thêm các dạng bài thi này, còn GV cũng không phải tìm bổ sung như trước đây.

“Chỉ cần học vững kiến thức ở bộ sách này, HS dễ dàng tham gia các bài thi của Viện Khảo thí giáo dục Hoa Kỳ, ĐH Cambridge. Bất kỳ HS nào học xong cũng muốn được đánh giá năng lực bản thân theo chuẩn quốc tế”, cô Lệ Hằng cho biết.

Bài, ảnh: N.Trinh