Hiểu đúng về bệnh ung thư vú

Có nhiều tranh cãi xung quanh những yếu tố gây ung thư vú cũng như các biện pháp thực sự ngăn cản căn bệnh này. Để làm sáng tỏ vấn đề, trang Prevention đã liệt kê ra những sự thật không ngờ sau.

Ung thư vú phần lớn do di truyền. Thực tế chỉ có 5 -10% các trường hợp ung thư vú là bị lỗi gen BRCA1 và BRCA2. Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, ngay cả ở những phụ nữ có tiền sử gia đình, nhiều trường hợp ung thư vú không phải do đột biến gen mà đúng hơn là do sự kết hợp của các yếu tố lối sống và tính nhạy cảm di truyền.

Ngực nhỏ có nguy cơ thấp hơn. Quan niệm này hoàn toàn sai lầm bởi thực tế kích thước ngực không có liên quan đến việc bị ung thư hay không. Theo các chuyên gia, tất cả các bệnh ung thư vú đều phát triển trong các tế bào lót các ống dẫn sữa hay tiểu thùy (tuyến tạo sữa), và vú của tất cả phụ nữ đều giống nhau, bất kể kích thước to, nhỏ. Nguyên nhân làm cho ngực lớn hoặc nhỏ là lượng chất béo và chất nền (mô xơ), mà nhiều nghiên cứu cho thấy điều đó rất ít khi ảnh hưởng đến tỷ lệ ung thư.

Ung thư vú đi đôi với sự xuất hiện một khối u. Thực tế có khoảng 10% những người được chẩn đoán bị ung thư vú không có cục u gây đau hoặc các biểu hiện khác ở ngực. Và trong số các khối u phát hiện, có 80 – 85% là lành tính. Chúng thường là các u nang hoặc khối u không phải ung thư được gọi là bướu sợi tuyến vú.

Tuy nhiên, cũng cần để ý các dấu hiệu liên quan bao gồm khối u, bề mặt da lổn nhổn hoặc đóng vẩy, các biến đổi ở núm vú – ví dụ như thay đổi hình dạng, kết cấu, hoặc vết loét, tấy đỏ, hoặc một núm vú bị tụt dù trước đây nhô lên, các biến đổi ở da vùng vú, như xuất hiện nếp nhăn, tấy đỏ bất thường hoặc các biến đổi về màu sắc, thay đổi về hình dáng hoặc kích thước, dịch bất thường tiết từ núm vú dù không bóp, sưng hoặc khó chịu ở vùng nách, các cơn đau bất thường kéo dài – nếu hiện tượng này không liên quan đến kỳ kinh bình thường hằng tháng và chỉ xảy ra ở một bên vú. Mặc dù những biến đổi này không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với việc bạn mắc bệnh ung thư vú. Tuy nhiên, nếu có bất kỳ triệu chứng nào trong đó nên đến bác sĩ kiểm tra ngay.

Chụp quang tuyến vú ngăn chặn hoặc làm giảm nguy cơ ung thư vú. Theo các chuyên gia, việc làm này không có tác dụng ngăn chặn hoặc làm giảm nguy cơ ung thư vú. Chụp quang tuyến vú chỉ giúp phát hiện ung thư vú đã tồn tại và có thể giúp giảm tử vong ở những bệnh nhân ung thư vú khoảng 16%, bởi hầu hết các bệnh ung thư vú đã có mặt từ 6 – 8 năm trước khi xuất hiện trên nhũ ảnh. Đó là lý do tại sao tất cả phụ nữ cần chú ý đến cơ thể của mình để phát hiện những thay đổi càng sớm càng tốt. Chụp nhũ ảnh chất lượng cao và thực hiện khám vú thường xuyên là cách hiệu quả nhất để phát hiện ung thư vú ở giai đoạn sớm nhất.

Chụp tuyến vú gây bệnh ung thư vú. Nguy cơ gây tổn hại từ bức xạ rất nhỏ so với lợi ích to lớn của nó là giúp sớm phát hiện ra ung thư vú. Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyến cáo phụ nữ từ 40 tuổi trở lên nên chụp tuyến vú 1-2 năm/lần. Một phân tích đầy đủ cho thấy liều lượng bức xạ được quy định bởi FDA (Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ) trong máy chiếu khá thấp so với lượng bức xạ mà con người nhận được trong tự nhiên.

Thuốc tránh thai gây ra ung thư vú. Không có bằng chứng nào đủ mạnh cho thấy phụ nữ ngừng uống thuốc tránh thai có thể tránh được ung thư vú. Một số nghiên cứu từ những năm 1990 phát hiện phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai có thể làm tăng nhẹ nguy cơ ung thư vú, nhưng các nhà nghiên cứu gần đây cho biết các công thức thuốc đã thay đổi kể từ đó (hầu hết chứa liều thấp hơn các kích thích tố liên quan đến nguy cơ ung thư vú). Nhiều nghiên cứu khác còn cho biết không tìm thấy mối liên quan giữa thuốc tránh thai và bệnh ung thư vú. Vì thế, có thể rút ra kết luận nguy cơ ung thư vú không giống nhau cho tất cả phụ nữ và cũng không liên quan đến thuốc tránh thai.

Kiểm tra thường xuyên giúp phụ nữ sớm phát hiện ung thư vú

Ảnh: Shutterstock

Phụ nữ trẻ không mắc bệnh ung thư vú. Mặc dù sự thật căn bệnh này phổ biến hơn ở những phụ nữ sau mãn kinh, nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi. Trong thực tế, phụ nữ dưới 50 tuổi chiếm 25% tất cả các trường hợp ung thư vú, và họ có xu hướng tử vong cao hơn. Điều này có thể được giải thích một phần bởi, những phụ nữ trẻ có bộ ngực dày đặc hơn nên gây khó khăn hơn khi phát hiện khối u trong quá trình chụp quang tuyến vú. Những phụ nữ trẻ bị ung thư vú có nhiều khả năng có một đột biến trong BRCA 1 hoặc 2 hơn so với phụ nữ lớn tuổi, và một nghiên cứu tìm thấy việc chụp MRI có thể phát hiện 77% tình trạng ung thư ở những phụ nữ so với 36% của việc chụp nhũ ảnh.

Chất khử mùi và chất chống mồ hôi gây ung thư vú. Tin đồn cho rằng chất chống mồ hôi có tác dụng ngăn không cho mồ hôi tiết các độc tố ra ngoài và các độc tố này sau đó tích tụ trong các hạch bạch huyết, gây ra bệnh ung thư vú là điều hoàn toàn ngớ ngẩn. Năm 2002, các nhà khoa học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson ở Seattle (Mỹ) tiến hành một nghiên cứu để giải quyết tin đồn này và họ không tìm thấy mối liên hệ giữa chất khử mùi hoặc chất chống mồ hôi với ung thư vú. Một tin đồn khác suy đoán một số hóa chất trong chất chống mồ hôi, chẳng hạn như nhôm và paraben, có thể gây bệnh ung thư vú cũng không có cơ sở, bởi độc tố này thường không được phát hành thông qua mồ hôi.

Mặc áo ngực làm tăng nguy cơ ung thư vú. Theo Prevention, không có cơ sở khoa học chứng minh cho tuyên bố áo ngực có gọng gây ung thư vú. Tin đồn này dường như bắt đầu sau khi một cuốn sách phát hành tại Mỹ cho biết mặc áo lót gây cản trở dòng chảy bạch huyết để giúp loại bỏ độc tố ra ngoài. Tuy nhiên, đây là suy đoán không có bằng chứng khoa học.

Uống nước từ chai nhựa có thể gây ung thư. Nhiều người tin rằng dioxin – hóa chất độc hại có liên quan đến một loạt vấn đề sức khỏe, bao gồm cả ung thư vú ngấm từ nhựa nóng vào trong nước là thủ phạm. Thực tế, nhựa không chứa dioxin. Tiến sĩ, Phó giám đốc Trung tâm Johns Hopkins (Mỹ) Michael Trush cho biết hầu hết các chai nước giải khát được làm từ polyethylene terephthalate (PET), một chất được thử nghiệm rộng rãi với kết quả an toàn. Chỉ có những sản phẩm nhựa chứa bisphenol A (BPA) – một hợp chất được chứng minh gây ra hiệu ứng estrogen trong các nghiên cứu ở động vật mới có thể là tác nhân gây ung thư (“hiệu ứng estrogen” được cho là ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư).

Ung thư vú ngăn ngừa được. Mặc dù bạn có thể giải quyết các yếu tố nguy cơ nhất định gây ung thư vú như bệnh béo phì hay ít vận động, nhưng không có đủ thông tin để hoàn toàn ngăn chặn căn bệnh này.

Ngọc Khuê (TNO)