Hiệu quả từ chương trình Methadone

Đến thăm H.T. (phường Thới Bình, quận Ninh Kiều) vào những ngày cuối tháng 3, chúng tôi rất bất ngờ trước sự đổi thay của gia đình anh. Căn nhà 2 tầng lầu cũng là tiệm bách hóa nằm ở mặt tiền đường trước đây hầu như luôn đóng cửa, giờ rộn ràng khách vào ra. Chị N.H., vợ anh vui vẻ báo tin: “Gia đình phất lên là nhờ chồng em từ bỏ ma túy và chí thú làm ăn”.

Cách đây hơn 10 năm, anh H.T. nghe bạn xấu rủ rê thử dùng ma túy để tìm cảm giác lạ, rồi trở thành con nghiện. Biết chuyện, cả nhà tuy rất đau khổ nhưng luôn tìm cách động viên, khuyên nhủ, giúp anh cai nghiện. Mọi biện pháp đều không đi tới đâu, anh chỉ bỏ được một thời gian rồi sử dụng lại. Từ đó, H.T. suốt ngày tụ tập với nhóm bạn chích khiến những vật dụng có giá trị trong nhà lần lượt “đội mũ ra đi”. May thay, lúc bấy giờ TP.Cần Thơ chọn quận Ninh Kiều và Cái Răng để triển khai chương trình “Điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone”. Dù vẫn chưa tin lắm vào hiệu quả mô hình này nhưng gia đình vẫn động viên anh tham gia.

Sau hơn một năm dùng Methadone, anh H.T. đã bỏ hẳn được ma túy. Sức khỏe ngày càng tốt, và trở thành người chồng, người cha tận tụy với gia đình, siêng năng với công việc như trước đây. Anh H.T. trải lòng: “Nói thiệt lòng, trước đây thấy cha mẹ vợ con đau khổ, bản thân mình bị mọi người khinh bỉ, tôi rất muốn từ bỏ ma túy nhưng cai thế nào cũng không xong. Chỉ khi uống Methadone mới “êm””.

Vượt qua những trở ngại bước đầu, đến nay, hai cơ sở tại hai quận nói trên đã nhanh chóng đi vào ổn định và hoạt động ngày càng hiệu quả. Theo quy định, mỗi ngày bệnh nhân đến cơ sở điều trị để uống thuốc dưới sự kiểm tra của nhân viên y tế. Sau thời gian dò liều, BS sẽ chuyển liều lượng thuốc sang giai đoạn duy trì. Cuối năm 2011, Cần Thơ mở thêm cơ sở điều trị tại quận Ô Môn, tạo điều kiện tham gia chương trình cho người nghiện chích ma túy ở các quận huyện thuộc khu vực xa trung tâm thành phố và vùng ngoại thành. “Cùng với điều trị Methadone, chúng tôi còn gửi bệnh nhân đến những dịch vụ chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ xã hội liên quan, 10 bệnh nhân được điều trị ARV, 6 người đến cơ sở điều trị lao, tâm thần và STIs, hơn 300 bệnh nhân được chuyển gửi đến các cơ sở tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện…”, BS. Trương Kim Hui, phụ trách tại cơ sở quận Ninh Kiều cho biết.

Nghiên cứu của ngành chủ quản cho thấy, sau thời gian tuân thủ điều trị, hầu hết các bệnh nhân đều hồi phục sức khỏe và tinh thần, tăng từ 3 đến 7kg, có nhiều cải thiện trong các mối quan hệ xã hội. Ở giai đoạn đầu, người nhà phải đưa con em đến uống thuốc. Sau một thời gian điều trị, bệnh nhân đã lấy lại niềm tin của gia đình, tự làm phần việc này.

Nếu thời gian qua, hầu hết các đề án về tạo việc làm cho người sử dụng ma túy, người nhiễm HIV thường không đạt hiệu quả bền vững thì với chương trình Methadone, tỷ lệ bệnh nhân có việc làm tăng rất cao, nhất là với những người chuyển sang giai đoạn duy trì. Anh Út Tường (phường Thường Thạnh, quận Cái Răng) trước đây có một mái ấm hạnh phúc với người vợ đảm và cô con gái xinh xắn. Gia đình khá giả nhờ vợ chồng biết cách vun vén. Thế rồi có tiền, anh nghe lời bè bạn vướng vào ma túy. Giận vì chồng ăn chơi sa đọa, phá tan nát nhà cửa, người vợ làm đơn xin ly dị rồi ôm con ra đi. Sau bao cay đắng, anh Út đã nhận ra sai lầm nhưng không thể nào cai nổi. Giờ đây, bước vào tuổi 39, với Methadone, anh đã bỏ được cái chết trắng, chí thú làm ăn. Với số vốn được vay, hàng ngày anh dậy sớm ra chợ nổi Cái Răng mua trái cây, rau cải về cho mẹ bán ở chợ Thường Thạnh. Mỗi ngày lãi khoảng 150 ngàn đồng, đủ để hai mẹ con sống.

Chương trình ý nghĩa này cũng góp phần đem lại trật tự an ninh cho xã hội. Đại tá Lê Việt Hùng, Phó giám đốc Công an TP.Cần Thơ phấn khởi nói: “Thành phố có 1.691 người sử dụng ma túy có hồ sơ quản lý, trong đó quận Ninh Kiều: 780 người, quận Cái Răng: 260 người. Trước đây, mỗi năm có trên 80% con nghiện tham gia các hành vi phạm tội. Thế nhưng, sau hơn một năm triển khai chương trình Methadone, quận Ninh Kiều đã giảm 15 vụ phạm tội liên quan đến ma túy (so với năm 2010), quận Cái Răng giảm 29 vụ. Số người nghiện ma túy mới giảm khá nhiều. Đặc biệt, rất ít người trong danh sách điều trị Methadone vi phạm pháp luật”.

Tuy mang lại hiệu quả điều trị cao nhưng Methadone không phải là thần dược toàn diện trong quá trình cai nghiện ma túy. Muốn thành công, bệnh nhân phải thật sự có quyết tâm từ bỏ “cái chết trắng” kết hợp với sự quan tâm, hỗ trợ từ phía gia đình và xã hội. Thực tế vẫn còn một số bệnh nhân sử dụng ma túy song song với Methadone. Đa số đối tượng này điều trị theo ý muốn của gia đình, hoặc theo “lệnh” của địa phương, trong đó khoảng 8% bệnh nhân ở cơ sở Cái Răng và 15% tại Ninh Kiều chuyển sang dùng hàng đá. Bên cạnh đó, việc uống thuốc tại một điểm quy định cũng khiến nhiều người gặp khó. Có trường hợp bệnh nhân bỏ điều trị hoặc tái nghiện do yêu cầu công việc phải rời địa phương, không thể đến cơ sở uống thuốc. Đại tá Lê Việt Hùng khẳng định: “Chúng tôi sẽ chỉ đạo công an các quận – huyện quản lý, động viên đối tượng tiêm chích ma túy tham gia tốt chương trình, góp phần đem lại cuộc sống tốt đẹp, tương lai cho đối tượng và góp phần phòng chống tội phạm, đem lại an ninh trật tự, bình yên cho xã hội”.

Bài, ảnh: Đan Phượng