Việc trang bị cho học sinh hiểu biết về tác hại của thuốc lá đã không còn dừng lại ở các buổi ngoại khóa, hội thi hay chuyên đề tuyên truyền. Nhiều trường học tại TP.Đà Nẵng đang đưa nội dung này vào những môn học có liên quan, giúp việc giáo dục trở nên tự nhiên, gắn với nền tảng khoa học và tạo chuyển biến bền bỉ trong nhận thức lẫn hành vi của học sinh.
Để học sinh hiểu và chủ động
Hằng năm, các trường phổ thông tại TP.Đà Nẵng đều duy trì sinh hoạt chuyên đề về phòng chống tác hại thuốc lá, thuốc lá điện tử, có sự phối hợp của lực lượng y tế, công an địa phương và chuyên môn nhà trường. Ông Lê Mạnh Tấn, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Văn Thoại (phường Hòa Xuân) cho rằng, điều cốt lõi vẫn là hình thành năng lực tự bảo vệ cho học sinh. Khi học sinh hiểu rõ cơ chế gây hại, quá trình gây nghiện và những hậu quả dài hạn, các em sẽ có khả năng nhận diện, từ chối rủ rê hoặc dùng thử theo xu hướng bốc đồng.
Ở Trường THPT Phan Châu Trinh, nhóm giáo viên gồm thầy Phạm Kim Phúc, cô Đinh Hà Thương và cô Võ Nguyễn Quỳnh Trang đã xây dựng bài học “Thách thức thuốc lá – cuộc chiến của thế hệ trẻ” dành cho học sinh khối lớp 11 như một hoạt động tích hợp giữa kiến thức hóa học, sinh học và kỹ năng phản biện. Mục tiêu nhằm giúp học sinh chủ động chiếm lĩnh kiến thức mà không phải tiếp nhận theo lối truyền đạt một chiều. Lớp học được tổ chức theo kỹ thuật “mảnh ghép” gồm hai vòng. Ở vòng thứ nhất, học sinh từ các nhóm khác nhau được chia thành bốn tổ theo vai trò: nhóm phân loại các hình thức thuốc lá hiện nay; nhóm chuyên gia về thành phần; nhóm phân tích tác hại; và nhóm tìm hiểu thực trạng – giải pháp. Mỗi nhóm tự nghiên cứu tài liệu, trao đổi và hệ thống thông tin. Vòng hai, học sinh quay trở lại nhóm ban đầu, chia sẻ kết quả thu thập được để cùng hoàn thiện bức tranh tổng thể. Tiếp đó, giáo viên đặt các câu hỏi trọng tâm để từng nhóm thảo luận, đưa ra câu trả lời và cùng thống nhất nội dung cốt lõi. Cách làm này vừa khuyến khích tinh thần học nhóm, vừa giúp học sinh hiểu sâu hơn cơ chế gây nghiện hoặc tác động hóa học, sinh học của các sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá điện tử. Bên cạnh đó, lớp học được tổ chức hoạt động tranh biện về chủ đề “Dùng thử thuốc lá điện tử: trải nghiệm một lần hay mở đường cho nghiện ngập?”. Hai đội giữ hai quan điểm trái chiều, sử dụng bằng chứng khoa học và lập luận logic để bảo vệ ý kiến của mình. Nhờ vậy, học sinh không chỉ nắm kiến thức mà còn biết cách bảo vệ quan điểm đúng đắn trước những lập luận sai lệch thường gặp trong đời sống.
Em Trầm Nam Tùng, học sinh lớp 11 cho biết, việc tự tìm tài liệu và đối chiếu với kiến thức đã học ở các môn tự nhiên giúp em hiểu rõ hơn vì sao thuốc lá điện tử cũng có cơ chế gây nghiện mạnh không kém thuốc lá truyền thống. “Khi mình tự đọc và tìm hiểu, thông tin ghi vào đầu rất lâu. Các hoạt động trong lớp giúp tụi em nhớ bài và biết cách bảo vệ bản thân trước lời rủ rê”.
Triển khai linh hoạt trong từng tiết học
Tại Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng (phường Thanh Khê), nội dung phòng chống tác hại thuốc lá được triển khai theo hướng mềm mại, phù hợp với đặc thù các môn học. Hiệu trưởng Nguyễn Thị Ngọc Anh cho biết, nhà trường ưu tiên tích hợp vào môn khoa học tự nhiên, đặc biệt là các phần kiến thức về sinh học và hóa học, đây là môn học có cơ sở lý thuyết rõ ràng để học sinh hiểu tác động của chất độc trong thuốc lá lên cơ thể và môi trường. Ngoài ra, những bài học về an ninh học đường, vấn đề xã hội hoặc chủ đề môi trường cũng được chọn lọc để lồng ghép những tình huống thực tiễn vì sao nhiều bạn trẻ dễ bị dụ dỗ? Tác hại của trend “thử một lần cho biết”? Những hệ lụy mà gia đình, cộng đồng phải chịu? Sự lồng ghép đều được cân nhắc kỹ để tránh gượng ép, giữ tính tự nhiên trong dòng chảy bài học.
Việc đưa nội dung phòng chống thuốc lá vào các môn học tự nhiên hay hoạt động giáo dục kỹ năng không chỉ để học sinh biết tác hại mà còn là bước quan trọng định hình hành vi theo hướng tích cực. Khi học sinh đủ thông tin và kỹ năng, các em sẽ hình thành năng lực nhận diện tình huống nguy cơ, hiểu cách từ chối phù hợp, đồng thời có khả năng lan tỏa thông điệp đến bạn bè. Nhiều giáo viên cho rằng, sự thay đổi nhận thức của học sinh thể hiện rõ qua giờ thảo luận. Các em chủ động nêu quan điểm, biết phản biện lại lời dụ dỗ “dùng thử không sao”, hoặc khiến bạn bè cân nhắc trước khi mua một thiết bị thuốc lá điện tử trên mạng. Từ những câu chuyện nhỏ tạo thành thói quen lớn, góp phần xây dựng môi trường học đường lành mạnh.
Hiền Lương
Bình luận (0)