Học nghề để cộng điểm!?

Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4

Chương trình sách giáo khoa mới (phân ban) ở bậc THPT được triển khai đã hơn 3 năm. Theo nhiều giáo viên, chương trình mới hoàn chỉnh hơn về nội dung nhất là trong việc giáo dục toàn diện cho học sinh. Trong đó, nội dung chương trình nghề được đưa vào chương trình chính thức… Thế nhưng, khi được đưa vào nội dung chính thức, việc thực hiện cũng gặp không ít khó khăn…

Giúp học sinh hiểu về các nghề

So với nội dung chương trình trước đây thì chương trình giáo dục nghề ở chương trình THPT phân ban có những nét mới. Chương trình tập trung vào các nghề: Điện dân dụng, may thêu, nấu ăn, nuôi trồng thủy sản, tin học… và chỉ thực hiện dạy nghề ở lớp 11. Nội dung chương trình phải được đưa vào chính khóa với 105 tiết dạy chính thức và 75 tiết ôn tập trong hè. Chương trình cũng qui định, nếu học sinh không tham gia đủ 180 tiết sẽ không được thi chứng chỉ nghề. Trong danh mục nghề hiện nay, không có nghề trồng lúa và chăn nuôi thú y.

Đây là năm thứ hai, Trường THPT Lưu Hữu Phước (TP. Cần Thơ) tổ chức dạy nghề, nhưng chỉ tập trung vào dạy nghề nuôi trồng thủy sản và tin học. Năm học 2008-2009, có 512 học sinh lớp 11 đăng ký học nghề nuôi trồng thủy sản và 52 học sinh đăng ký học nghề tin học. Chương trình dạy nghề được trường tổ chức trái buổi, 2 tiết/tuần. Em Phạm Thị Phương Thảo, học sinh lớp 11A1, Trường THPT Lưu Hữu Phước, nói: “Vì trường chỉ tổ chức dạy 2 nghề mà nhà em không có máy vi tính nên em chọn học nghề nuôi trồng thủy sản dù nhà em không có nuôi các loại thủy sản”. Cũng phân vân giữa 2 nghề này nhưng không thể đăng ký học tin học vì trường không đủ máy để dạy cho học sinh nên Bùi Thị Mai Thi, học sinh lớp 12A6 đã chọn nghề nuôi trồng thủy sản. Thi nói: “Học nghề nuôi trồng thủy sản lại có lợi vì nhà em cũng tổ chức nuôi cá trê với ao nuôi khá lớn. Nhờ vậy, em có điều kiện thực hành tốt hơn. Giờ đây, em cũng học được cách cho cá ăn, cách xác định một số loại bệnh của cá…”.

Còn tại Trường THPT Bán công Phan Ngọc Hiển tổ chức dạy 3 nghề: tin học, điện dân dụng và nấu ăn. Thầy Nguyễn Văn Nhỏ, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Do điều kiện cơ sở vật chất của trường nên lớp điện dân dụng chiếm đa số. Chỉ khoảng 10% học sinh học tin học và nấu ăn”. Trường THPT Bán công Phan Ngọc Hiển có 100% (trên 800 học sinh) học sinh lớp 11 đều tham gia học nghề, trường lại không đủ phòng học để tổ chức học trái buổi vì vậy các lớp học nghề phải được tổ chức vào ngày chủ nhật. Thầy Nguyễn Văn Nhỏ nói thêm: “Sau mỗi khóa học dù không học được nhiều thì học sinh cũng biết được cách mắc một bóng đèn, nấu một bữa ăn hay thực hiện một văn bản, đó cũng là những hiệu quả nhất định của dạy nghề”.

Cố dạy đủ tiết để được cộng điểm!

Do Trường THPT Lưu Hữu Phước không có ao nuôi cá nên mỗi khi thực hành, giáo viên dạy nghề phải dẫn học sinh lên tận Viện lúa ĐBSCL (cách trường 4-5km). Do đây là ao nuôi của viện nên học sinh ít có cơ hội thực hành mà chỉ được xem là chính. Khuôn viên Trường THPT Bán công Phan Ngọc Hiển rất chật hẹp nên môn nấu ăn cũng khó thực hành. Nấu trong phòng học thì sợ dơ phòng nên đến giờ thực hành, cô trò lại phải mang nồi niêu ra ngoài mái hiên để nấu nướng, rất bất tiện.

Giáo viên cũng là vấn đề lớn của các trường khi tổ chức dạy nghề. Thực tế, ở hầu hết các trường, giáo viên nghề đều là giáo viên dạy các bộ môn văn hóa linh động sang dạy nghề. Chẳng hạn, tại Trường THPT Lưu Hữu Phước, giáo viên dạy nghề nuôi trồng thủy sản là giáo viên dạy nghề trồng lúa được tập huấn lại. Còn giáo viên dạy nấu ăn của Trường THPT Bán công Phan Ngọc Hiển là giáo viên dạy toán, giáo dục công dân.

Thầy Dương Văn Nghiêm, Phó hiệu trưởng Trường THPT Lưu Hữu Phước nhận xét: “Giáo viên không đúng chuyên ngành, không thực sự đam mê nên khó lòng truyền đạt tốt cho học sinh”. Thực tế này đã và đang xảy ra ở hầu khắp các trường THPT có tổ chức dạy nghề hiện nay. Tâm lý dạy để thi nghề lấy điểm là chủ yếu vẫn đang hiện hữu trong cả người dạy và người học.

Thầy Nguyễn Văn Nhỏ băn khoăn: “Theo đánh giá của nhiều giáo viên chương trình phân ban hiện nay khá nặng, đòi hỏi các trường tổ chức dạy 2 buổi/ngày nhưng do điều kiện của các trường không thực hiện được. Bên cạnh chương trình chính thức, các trường còn phải tổ chức dạy các môn: hướng nghiệp, nghề, giáo dục quốc phòng nên rất nặng nề với học sinh”. Rất nhiều trường ở TP Cần Thơ, điều kiện cơ sở vật chất rất thiếu thốn, thậm chí phải học nhờ học gửi ở trường tiểu học như Trường THPT Thạnh An, huyện Vĩnh Thạnh thì việc tổ chức thêm một môn học gây ra nhiều khó khăn cho trường. Thầy Nhỏ nói thêm: “Thời lượng 105 tiết/năm học tương đương với một môn học văn hóa là một áp lực không nhỏ”.

Năm học 2008-2009, Bộ GD-ĐT đã triển khai công văn mới với nội dung không bắt buộc các trường tổ chức dạy nghề nếu không có giáo viên và điều kiện cơ sở vật chất tốt. Thế nhưng không mấy trường THPT thực hiện điều này vì không dạy đủ 105 tiết trong năm học và 75 tiết trong thời gian hè thì không được tham gia thi nghề phổ thông. Điều này cũng đồng nghĩa là học sinh sẽ mất đi cơ hội cộng từ 1 đến 2 điểm khuyến khích vào điểm thi tốt nghiệp THPT. Vì vậy, biết rằng gặp nhiều khó khăn về cơ sở vật chất và giáo viên, học sinh nặng nề nhưng các trường vẫn phải gồng mình vì điểm cộng của học sinh. Riêng Trường THPT Chuyên Lý Tự Trọng, năm học 2008-2009 đã mạnh dạn bỏ hẳn chương trình nghề. Nguyên nhân là vì học sinh của trường đăng ký học rất ít và không có giáo viên dạy nghề.

Trước đây khi còn được phép thi nghề trồng lúa, chăn nuôi hầu như học sinh chọn 2 nghề này dù ở nông thôn hay các quận trung tâm thành phố với mục tiêu duy nhất là dễ học dễ đậu. Giờ đây, học sinh và các trường lại tập trung vào nghề nuôi trồng thủy sản và điện dân dụng cũng vì mục đích dễ thi dễ đậu. Tất cả điều này cho thấy mục tiêu chính vẫn là có điểm cộng vào kỳ thi tốt nghệp THPT. Phải chăng ngành giáo dục nên nhìn nhận lại hiệu quả thực sự của việc học nghề. Nếu chỉ với mục tiêu có điểm khuyến khích thì phải chăng việc học nghề lại rơi vào vòng xoáy của căn bệnh thành tích?

Ngọc Bách