Học sinh Xê Đăng có trường mới

Vượt quãng đường ngót 200 cây số từ Đà Nẵng, chúng tôi tìm đến thôn 5, xã Trà Nam (huyện Nam Trà My, Quảng Nam) giữa cái nắng chói chang bỏng rát. Đón chúng tôi tận ngoài cổng, thầy giáo Bùi Dũng, Hiệu trưởng Trường THCS Trà Nam hồ hởi: “Suốt mấy chục năm rồi, bây giờ con em đồng bào thiểu số Xê Đăng cùng thầy cô giáo ở bốn bề núi dựng chênh vênh này mới được học hành, giảng dạy trong ngôi trường khang trang như thế này”. Nói rồi thầy Dũng dẫn chúng tôi đi một vòng tham quan cơ sở mới.

Còn nhớ chuyến đi đến Trà Nam cách đây tầm một năm về trước, suốt chặng đường về chúng tôi mang theo nỗi lòng nặng trĩu. Việc dạy học giữa bốn bề gian khó khiến ai một lần đặt chân đến đều trăn trở. Thuở đó, điểm trường ấy chỉ vỏn vẹn có 5 phòng học dựng tạm bằng gỗ mục cũ nát đầy mối mọt, cả những tấm tôn lợp cũng rỉ sét, thủng lỗ chỗ đếm được cả sao trời, nền phòng học bong tróc, vách ván mục nát, trống huơ, trống hoác… Hoàn cảnh nhất đó là những thầy cô giáo cắm bản. Những căn bếp được dựng lên bằng vài thân tre mục che bên này gió lùa bên kia. Nấu được một bữa cơm, đôi mắt cô giáo đỏ hoe vì khói bếp. Mọi sinh hoạt tắm, giặt cũng đều diễn ra trong mái che tạm bợ ấy. Cuộc sống khó khăn, thiếu thốn, tỷ lệ học sinh bỏ học giữa chừng cũng rơi rụng dần theo thời gian mỗi mùa rẫy trên nương. Sự nỗ lực vận động của các thầy cô giáo cùng chính quyền cũng chỉ mang tính chất “tạm” vì suy cho cùng, “có thực mới vực được đạo”, một khi bà con thiếu ăn, việc tới lớp mùa đông học giữa trời rét càng làm các em chán ngán. Nhà nội trú cho các em không có, nhiều em mỗi ngày phải vượt cả chục cây số tới trường rồi quay về. Thuở đó quả thật gian nan không kể hết.

Toàn xã Trà Nam có hơn 750 hộ dân, với gần 3.000 nhân khẩu. Cuộc sống bà con nơi đây còn bộn bề khó khăn. Chủ yếu là làm cây lúa rẫy. Để duy trì sĩ số lớp học cũng như hạn chế tối đa tỉ lệ học sinh bỏ học do hoàn cảnh khó khăn, nhà trường phải huy động cán bộ nhân viên trong ngày nghỉ dựng 4 căn phòng bằng gỗ ván làm chỗ ăn ở, sinh hoạt bán trú cho 80 học sinh có nhà ở xa xôi cách trở đến trú để học tập. Ám ảnh nhất với thầy trò miền sâm Ngọc Linh này là mỗi mùa lũ đến. Lũ ào ào gạt phăng tất cả những chướng ngại vật mà dòng nước gặp trên đường đổ từ núi xuống. Nỗi lo lũ cuốn mất trường cứ nơm nớp quanh năm.

Mặc dù thời gian khánh thành ngôi trường mới cận kề những ngày nghỉ hè, nhưng hễ có dịp đi ngang là các bậc phụ huynh và cả học sinh đều ghé lại ngắm nghía ngôi trường mới. Cụ Đinh Nhân (80 tuổi) đưa tay hất ngược mái tóc bạc trắng, phấn khởi nói: “Già sống gần cả đời người rồi, gần đất xa trời rồi chừ mới được mắt thấy tay sờ một ngôi trường khang trang như thế này. Già yên lòng rồi, lũ trẻ Xê Đăng bây giờ và mai sau không còn cực khổ khi tới trường nữa”. Còn thầy giáo Nguyễn Hiếu tâm tư: “Phần nhiều giáo viên tụi em quê ở xa nên nhiều khi một tuần thậm chí cả tháng mới về thăm nhà một lần. Ở chỗ này gian khổ cũng phải chịu khó để đồng hành cùng các em. Bây giờ cả học trò lẫn giáo viên đều đã có phòng nội trú kiên cố để chuyên tâm vào dạy và học”. Còn nhớ khi trường chưa được xây, chỉ tính riêng thôn 5 của xã Trà Nam đã có 4 điểm trường nằm rải rác trên các bản chênh vênh vách núi. Muốn đến trường, các em mẫu giáo và tiểu học phải băng rừng cả tiếng đồng hồ mới tới được lớp học. Riêng học sinh cấp 2 phải vượt rừng ngót cả ngày đường mới xuống được trung tâm xã để học chữ.

Để chung tay giảm bớt phần nào khó khăn cho mảnh đất từng một thời chung lưng đấu cật, năm 2012, UBND TP.Đà Nẵng đã quyết định tài trợ xây dựng Trường THCS Trà Nam với tổng kinh phí 10 tỷ đồng. Trường có quy mô 2 tầng, tổng diện tích 1.600m2, gồm: 10 phòng học, 10 phòng ở học sinh, 6 phòng ở giáo viên, khu hiệu bộ, nhà bếp, tường rào, cổng ngõ, nhà vệ sinh… được xây dựng kiên cố, khang trang, đảm bảo cơ sở hạ tầng phục vụ cho hơn 400 học sinh cả 3 bậc học gồm mẫu giáo, tiểu học và THCS trên địa bàn xã. “Đây là công trình nghĩa tình của cán bộ và nhân dân TP.Đà Nẵng, khẳng định nghĩa tình gắn bó keo sơn một thuở của nhân dân tỉnh Quảng Đà khi chưa chia tách thành Quảng Nam và Đà Nẵng”, ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Phó chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng nói.

Bài, ảnh: Phan Vĩnh Yên