Những trang viết sáng tạo nhưng phải là những câu chuyện bắt nguồn từ thực tế cuộc sống đan xen vào đó là cảm xúc chân thật của một người yêu văn hóa đọc và mượn ngòi bút để thay lời muốn nói qua trang văn. Khoảng thời gian rong chơi cùng chữ nghĩa giúp tôi có thêm những trải nghiệm thú vị với chính những trang viết của mình.
Chất xúc tác bắt nguồn từ văn hóa đọc
Ngay từ nhỏ tôi đã mê mẩn với tủ sách của gia đình mình. Những quyển sách được gìn giữ một cách cẩn thận để mọi người trong nhà ai cũng có thể tiếp thu nền tảng tri thức của nhân loại. Ngoài ra, tìm sách để đọc đó là một thú vui khác của tôi với bạn bè cùng trang lứa. Nào là Hội hè Đình đám, Nếp cũ của Toan Ánh; Việt Nam phong tục của Phan Kế Bính; Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim; Việt Nam văn hóa sử cương của Đào Duy Anh hay Việt Nam văn học sử yếu của Dương Quảng Hàm – Những quyển sách với các tác giả nổi tiếng làm tôi thỏa mãn niềm đam mê tìm hiểu văn học, lịch sử cũng như giúp tôi thêm yêu quê hương đất nước mình hơn.
Những giờ học văn ngày xưa cũng là chất men xúc tác giúp tôi có được niềm cảm thụ văn học khi các thầy cô đã thổi hồn vào bài giảng bằng chính sự cảm nhận của mình với tác phẩm văn học và những minh họa sống động gần gũi với đời thường. Qua những câu chuyện kể về nhà văn Nguyễn Quang Sáng khi giảng bài Chiếc lược ngà, cô giáo đã đưa tôi đến với những tác phẩm khác của ông như Dòng sông thơ ấu, Mùa gió chướng, Đất lửa. Tôi yêu văn học Nga từ năm học lớp 9 khi được giáo viên giới thiệu đến Chuyện phiêu lưu của Mít Đặc và các bạn của Ni – Cô – Lai Nô – Xốp hay Timua và Đồng đội của nhà văn Arkady Gaydar. Giờ đây mỗi khi nghe ca khúc Đôi mắt người Sơn Tây của Phạm Đình Chương phổ thơ Quang Dũng, bất chợt tôi nhớ đến bài thơ Tây Tiến và người thầy dạy văn năm nào…
Văn học là cuộc sống. Đọc sách và trải nghiệm thực tế không những giúp tôi cảm nhận sâu sắc hơn về tác phẩm mà còn có thêm những kiến thức bên ngoài trang sách. Tôi đã đến tận vùng Thất Sơn (An Giang), đứng ngắm những cụm mây lững lờ trên đỉnh núi mà nhớ đến những truyện ngắn trong Hương rừng Cà Mau của Sơn Nam – Cây huê xà, Mùa len trâu… Tôi cũng đã có những ngày rong ruổi trên cung đường miền Trung gió cát cùng Tuấn, Chàng trai nước Việt của Nguyễn Vỹ. Một buổi chiều lộng gió tận hưởng không khí trong lành bên bờ biển Quy Nhơn, thưởng thức những món đặc sản địa phương và liên tưởng đến những câu chuyện về Tây Sơn tam kiệt, nữ tướng Bùi Thị Xuân hay để biết thêm một Văn Cao không những là nhạc sĩ mà còn là thi sĩ với những vần thơ tuyệt tác khi lần đầu tiên đến Bình Định và nhìn thấy tháp Chàm “Từ trời xanh/ Rơi/ Vài giọt tháp Chàm”…
Kỹ năng viết thẩm thấu dần qua văn hóa đọc
Tôi thường có thói quen đánh dấu và ghi chú vào sổ tay những lời thoại, những câu văn hay để ghi nhớ từ vựng và mẫu câu, rồi khi gặp lại tình huống tương tự phải gợi nhớ lại được để nói ra hay viết thành câu, nhiều lần như thế đương nhiên sẽ lưu giữ lâu dài trong đầu và giúp bản thân có thêm cơ hội rèn kỹ năng sử dụng ngôn ngữ. Những kỹ thuật đọc hiểu được vận dụng vào các tác phẩm văn học, sách tham khảo, sách giải trí giúp tôi làm giàu thêm vốn từ hay cấu trúc ngữ pháp qua những văn cảnh hấp dẫn trong nhiều câu chuyện khi thì ly kỳ, khi thì hài hước… Kỹ năng đọc hiểu được nâng chất dần dần khi tôi chọn lựa cho mình những thể loại khác nhau khi đọc. Việc thay đổi này giúp tôi học hỏi được nhiều cách trình bày của nhiều lĩnh vực cũng như mở rộng thêm nguồn thông tin để làm giàu thêm kiến thức. Bên cạnh đó, kỹ năng đọc cũng hỗ trợ rất nhiều cho kỹ năng viết khi tôi có thể lồng ghép vào bài viết những câu văn hay “học lóm” được từ các trang sách cũng như học hỏi cách hành văn mạch lạc hơn qua văn phong. Nói không quá lời, văn hóa đọc đã tạo nên chất xúc tác để ươm mầm và hình thành nên những trang viết của tôi.
Những cảm xúc chân thật trên những trang văn
Cuộc sống như bản giao hưởng dài đủ cả buồn vui, hạnh phúc với những gam màu bất tận đã mang lại cho tôi nhiều câu chuyện hay. Các trang viết của tôi bắt nguồn từ các câu chuyện rất đời và những cảm xúc chân thật để từ đó sáng tạo nên những trang văn. Những cảm xúc rất đời thường chính là những chi tiết đắt giá trong bài viết. Khi chấp bút, tôi đã để cho những cảm nhận chân thật tự do bay bổng cùng với nhân vật, chi tiết, sự việc trong bài viết của mình. Qua từng bài viết, những giá trị nhân văn được minh họa bằng những hình ảnh và chi tiết cụ thể giữa cuộc sống đời thường không bay bướm hay hoa mỹ. Quê hương và những câu chuyện thời thơ ấu chợt lung linh miền ký ức bởi một đứa trẻ nhiều tuổi như tôi hiện giờ và là niềm cảm hứng bất tận để có nên đề tài cho bài viết.
Ở góc độ sư phạm, tôi cho rằng: Những giờ học văn nên được kết nối rộng mở hơn với thế giới bên ngoài thay vì gói gọn trong chương trình mà việc giới thiệu những tác phẩm hay của một tác giả, một giai đoạn để học sinh tìm đọc và có được cảm nhận của riêng mình đó chính là những sự liên hệ thực tế sinh động và hiệu quả. Những hạt giống của văn hóa đọc được gieo trồng từ những giờ học văn. Học sinh sẽ đọc và cảm nhận, và có thể “mượn” những ý tưởng, câu văn trong tác phẩm để minh họa cho bài viết của mình. Ở một góc độ khác, thông qua những mẩu đối thoại, những tình huống và cách cư xử giữa các nhân vật trong tác phẩm, học sinh sẽ có được những thông điệp hữu ích về tình bạn, về mối quan hệ giữa những người thân trong gia đình và cộng đồng. Tác phẩm Tôi là Bêtô của Nguyễn Nhật Ánh có thể được giới thiệu đến học sinh tham khảo để phục vụ cho đề tài miêu tả về con vật mà mình yêu thích trong chương trình Ngữ văn 6. Sẽ là một sự kết nối hay giữa những âm điệu hào hùng, sảng khoái lẫm liệt, tràn đầy sức sống của những trang nam nhi – chiến binh quả cảm đang xả thân vì nước thể hiện hào khí Đông A ngút trời của quân đội nhà Trần qua áng văn Hịch tướng sĩ của danh tướng Trần Quốc Tuấn trong chương trình Ngữ văn 10 với những tác phẩm văn học khác liên quan đến cuộc kháng chiến chống Nguyên – Mông như Lá cờ thêu sáu chữ vàng của Nguyễn Huy Tưởng, Trăng nước Chương Dương của Hà Ân. Việc truyền cảm hứng đọc sách qua những tiết học văn có thể là một trong những phương thức để học sinh dần dần tiếp cận với cái hay, cái đẹp từ những quyển sách và giúp các em hình thành được thói quen đọc sách ngay từ những năm tháng trên ghế nhà trường.
Đọc, trải nghiệm, suy ngẫm và viết đó là những gì giúp tôi hình thành nên những trang viết theo cách của mình. Hay nói một cách khác là học văn rồi cảm văn là khởi nguồn sáng tạo cho những bài viết của tôi.
Lê Tấn Thời
Bình luận (0)