Hơi thở nhiệt đới

Với lối viết tản văn, những ý tưởng về nghề nhiều khi hình thành qua những chuyến đi. Và dù cho đối diện với những không gian sống, các tác phẩm kiến trúc ở những thành phố Âu, Mỹ, ở những vùng quê tươi đẹp xứ Hà Lan, Kuwait… tác giả vẫn quy nỗi lòng và mối ưu tư của mình về các câu chuyện kiến trúc ở VN.

Bằng cách trình bày giản dị, cái nhìn lãng mạn của tác giả như trong những trang viết về Bóng nắng Sài Gòn, Biệt thự trong hẻm phố, Điệu Valse của thành Vienna, Đá vẫn mãi thanh xuân… có thể xem như một cách dẫn dắt người đọc cùng chia sẻ các vấn đề nổi cộm của kiến trúc. Với con mắt nhà nghề, tác giả xốc xới lên những vấn đề bấy lâu có thể nhiều người không cho là quan yếu, như chuyện tìm kiếm mẫu nhà cho nông thôn VN hiện nay.

Điều đáng quý là KTS Nguyễn Văn Tất đã dành “hơi thở nhân văn” cho những vấn đề như vậy. Cách tiếp cận từ góc độ nhân văn, kiểu như phải xác định chủ thể của nông thôn hiện nay: “Đừng nhìn công việc này với suy nghĩ sẽ thiết kế mẫu nhà với những bản vẽ khoa học, theo đúng hoài niệm ba gian hai chái như xưa. Hãy nhìn thẳng vào thực tế để trả lời các câu hỏi: Ai là đối tượng ở của ngôi nhà này, họ làm gì và họ cần gì?”.

Hóa ra, kiến trúc can dự vào phát triển và có giải pháp cho cả việc giữ gìn bản sắc trong quy hoạch không gian sống. Nhưng điều đó không đơn giản, cũng chính tác giả nêu ra nan đề của văn hóa đời sống nông thôn – một thực tế tưởng như vượt ngoài tầm kiến trúc: “Nông thôn đang bị nát ra một cách cực kỳ nhanh chóng bởi chính nhu cầu của con người nơi đây. Một trong những sai lầm rất lớn là xã hội vội vã bàn nhiều về mẫu nhà cho nông thôn, mẫu nhà miền núi, đồng bằng… trong khi chưa có một tổng kết đúng đắn về những gì đang diễn ra, sắp diễn ra với số phận của những con người nông thôn”.

Cứ như vậy, với những trang viết nhẹ nhàng mà đau đáu, các kiến thức chuyên môn được tác giả khéo léo chuyển tải đến người đọc, kể cả những kiến thức liên ngành về pháp luật, giáo dục… Tất cả được đề cập như một cách gửi gắm niềm hi vọng vào thế hệ kiến trúc sư tương lai, sẽ chung tay làm nên diện mạo mới cho quê hương đất nước.