Hướng nghiệp và giới thiệu việc làm: Thay đổi để không đơn điệu, nhàm chán

Trước thay đổi của thị trường lao động, của ngành nghề mới đáp ứng yêu cầu cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, các chuyên gia cho rằng cần có tư duy mới trong tư vấn hướng nghiệp và giới thiệu việc làm.

Ông Trần Anh Tuấn (Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP.HCM, chuyên gia hướng nghiệp) nêu giải pháp hướng nghiệp và giới thiệu việc làm trong thời gian tới

Thay đổi nội dung cũng như cách thức trong hướng nghiệp và giới thiệu việc làm không chỉ giải quyết thách thức xu hướng của thị trường lao động hội nhập mà còn thỏa mãn khát khao, mong muốn của người trẻ.

Cần tiệm cận công nghệ mới

Ông Nguyễn Quang Cường (Giám đốc Trung tâm Giới thiệu việc làm Thanh niên – Yes Center) chia sẻ, với xu thế phát triển nhanh, đa dạng và đòi hỏi ngày càng cao của thị trường lao động, công tác hướng nghiệp và giới thiệu việc làm cho thanh niên trên địa bàn thành phố đang đứng trước những khó khăn, thử thách nhất định. Khó khăn trong công tác hướng nghiệp và giới thiệu việc làm hiện nay, theo ông Cường là chưa có sự kết nối thông tin qua lại giữa các đơn vị về nhu cầu tìm việc của người lao động. Kết nối hỗ trợ việc làm còn mang tính phong trào, chưa có chiều sâu và chưa nắm bắt nhu cầu của người lao động muốn tìm việc. Thị trường lao động hiện nay đa dạng, nhu cầu tuyển dụng cao nhưng vẫn có tình trạng người lao động chưa tìm được việc làm. Để làm tốt hơn nữa công tác hướng nghiệp và giới thiệu việc làm, ông Cường mong muốn được chia sẻ nguồn dữ liệu doanh nghiệp đang có nhu cầu lao động cũng như lao động có nhu cầu việc làm trên địa bàn. Đối với công tác hướng nghiệp, thành phố cần có chủ trương khuyến khích doanh nghiệp tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên tiếp cận để trải nghiệm công việc thực tế, tiếp nhận sinh viên sau tốt nghiệp.

Bàn về giải pháp hướng nghiệp và giới thiệu việc làm trong thời gian tới, ông Trần Anh Tuấn (Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP.HCM, chuyên gia hướng nghiệp) cho rằng cần thay đổi phù hợp với xu hướng công nghệ. Nếu cứ làm theo cách truyền thống sẽ đơn điệu, không đáp ứng khát khao của người trẻ. Nếu Việt Nam không thay đổi, không làm thì sẽ có các tổ chức nước ngoài họ làm, đó là điều đáng buồn. Theo ông Tuấn, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và xu hướng hội nhập toàn cầu kéo theo nhiều sự thay đổi, đòi hỏi phải nâng cấp hoạt động hướng nghiệp, xây dựng nội dung phù hợp với cơ chế thị trường lao động mới, thị trường lao động mở. Những hoạt động hướng nghiệp và giới thiệu việc làm truyền thống không đủ sức hấp dẫn học sinh, sinh viên và người lao động. Theo xu thế mới, cốt lõi của hướng nghiệp và giới thiệu việc làm là “đánh” vào nguồn nhân lực chất lượng cao. Hiện không còn thời kỳ kết nối cung cầu theo kiểu đơn điệu như tư vấn, đưa ra số liệu dự báo… mà phải nhìn nhận thực tế là đang thay đổi về công nghệ. Tác động của công nghệ 4.0 làm thay đổi chiều sâu, chiều rộng và nhanh. Công nghệ mới kéo theo sự ra đời nhanh chóng của ngành nghề mới. Sự thay đổi này tạo ra bất ổn lớn, thậm chí làm bất định trong nghề nghiệp. Đây chính là thách thức lớn cần nhìn nhận, tìm giải pháp tháo gỡ cho công tác hướng nghiệp và giới thiệu việc làm.

Từ thực tế đó, ông Tuấn gợi ý cần có tư duy mới về hướng nghiệp, cái chính là giúp người học tìm ra tiềm lực của chính mình. Không chỉ giới thiệu về ngành nghề, địa chỉ đào tạo mà hơn hết là kích thích tự đánh giá khả năng và đam mê của mỗi người.

Hướng nghiệp: Không đánh đồng điểm số

Đồng hành xuyên suốt trong công tác hướng nghiệp, nhà sáng lập ứng dụng hướng nghiệp 4.0 Jobway – TS. Đào Lê Hòa An nhìn nhận hoạt động hướng nghiệp, định hướng phân luồng học sinh rất quan trọng. Đây là hoạt động không thể thiếu trong trường học nhằm giúp học sinh hiểu biết thêm nghề nghiệp, về năng lực bản thân, qua đó có định hướng, lựa chọn đúng đắn nhất về ngành nghề. Các bạn trẻ thường mắc sai lầm trong chọn ngành nghề. Nguyên nhân một phần do các trường căn cứ điểm số môn học để đánh giá học sinh rồi mặc định các em phù hợp với ngành nghề nào đó. Theo kiểu đánh giá này thì chỉ thỏa mãn điều kiện cần chứ chưa đủ. Nếu ngay từ bậc THCS, các em được hiểu mình là ai, được tư vấn, nắm thông tin về xu hướng thị trường lao động với khung năng lực của mình thì rất cần thiết. Bên cạnh đó, các trường và tổ chức hướng nghiệp phải sớm thay đổi nội dung, hình thức để học sinh chủ động đến với ngày hội hướng nghiệp và giới thiệu việc làm.

Sinh viên tìm việc làm tại một ngày hội việc làm tổ chức ở TP.HCM

TS. An dẫn chứng, theo một thống kê cho thấy cứ 1 triệu người thất nghiệp thì hơn 20% trong số đó có bằng cử nhân. Làm bài toán đơn giản đủ thấy lãng phí lớn về tiền của, đó là chưa kể thời gian 4 năm ĐH. Nếu công tác hướng nghiệp tổ chức khoa học ngay từ bậc THCS sẽ giúp các em định hình khung năng lực của mình, tránh sai lầm trong chọn ngành nghề sau này.

Cùng quan điểm với các chuyên gia, bà Trần Thu Hà (Phó Bí thư Thành đoàn TP.HCM) chia sẻ, công tác tư vấn hướng nghiệp phải gắn với việc giúp học sinh đánh giá được năng lực nghề nghiệp của bản thân, không đánh đồng với điểm số học tập ở nhà trường. Còn giới thiệu việc làm phải tiệm cận với công nghệ, không chỉ giới hạn cung cấp thông tin ở thị trường lao động phổ thông mà có thông tin cao hơn. Bên cạnh đó, cần hướng đến đào tạo sinh viên có tay nghề cao, đủ kiến thức, kỹ năng gia nhập thị trường lao động mở.

Theo Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP.HCM, thị trường lao động tại thành phố tiếp tục phát triển theo hướng tăng dần tỷ trọng lao động khu vực công nghiệp – xây dựng và dịch vụ; giảm dần tỷ trọng lao động khu vực nông – lâm nghiệp và thủy sản với tổng nhu cầu khoảng 255.000 – 310.000 chỗ làm. Hiện thành phố đã triển khai nhiều giải pháp phát triển kinh tế, trong đó có chương trình phục hồi và phát triển thị trường lao động với hàng loạt giải pháp nhằm thu hút người lao động, nhất là lao động ngoại tỉnh. Các ngành chức năng đã tăng cường thực hiện nhiều hoạt động tư vấn việc làm, tổ chức các sàn giao dịch việc làm trực tiếp kịp thời giải quyết việc làm cho người lao động, đảm bảo nguồn lực cho doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh.

Bài, ảnh: Trọng Tri