Iran bầu tổng thống mới

Nổi bật trong số các ứng viên cứng rắn là ông Mohammad Baqer Qalibaf (Chủ tịch Quốc hội Iran và từng là người đứng đầu Lực lượng Vệ binh Cách mạng) và ông Saeed Jalili (nhà đàm phán hạt nhân kỳ cựu). Ứng cử viên ôn hòa là ông Massoud Pezeshkian, có chủ trương xoa dịu căng thẳng với phương Tây.

Cả 6 ứng viên đều cam kết hồi sinh nền kinh tế Iran vốn đang vật lộn với giá cả leo thang cùng hàng loạt lệnh trừng phạt từ phương Tây. Hầu hết họ tuyên bố sẽ mở rộng thương mại với thế giới, đặc biệt là châu Á, thay vì chính sách tự lực của cố Tổng thống Raisi. Tuy nhiên, theo Reuters, các ứng viên không đưa ra nhiều bước đi cụ thể. 

Trong 3 năm ông Raisi cầm quyền, kinh tế Iran có sự hồi phục nhất định, với tăng trưởng đạt đỉnh 5,7% vào năm kết thúc hồi tháng 3 vừa qua – theo Trung tâm Thống kê Iran. 

Thế nhưng, ông Mohammad Rezvanifar – người đứng đầu cơ quan thuế Iran – nếu không có lĩnh vực năng lượng (chủ yếu là dầu xuất khẩu sang Trung Quốc), tăng trưởng của Iran trong năm 2023 chỉ ở mức 3,4%.

Các áp-phích tranh cử của ứng viên Saeed Jalili trong một sự kiện ở thủ đô Tehran – Iran hôm 24-6. Ảnh: Reuters

Tại Iran, tổng thống đảm trách việc điều hành đất nước, song quyền quyết định những vấn đề quan trọng như chương trình hạt nhân, chính sách đối ngoại… và quyền kiểm soát mọi nhánh của chính phủ, quân đội, nguồn lực tài chính đều nằm trong tay Nhà lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei. 

Theo các nhà quan sát, kết quả cuộc bầu cử tổng thống này nhiều khả năng ảnh hưởng đến vị trí kế thừa ông Khamenei, người hiện đã 85 tuổi.

Cuộc bầu cử diễn ra giữa lúc cả khu vực Trung Đông căng thẳng vì cuộc xung đột giữa Israel và Hamas, còn Iran chịu nhiều sức ép từ cả bên ngoài và xã hội trong nước. 

Dự kiến có hơn 61 triệu cử tri hợp lệ ở Iran và việc kiểm phiếu được thực hiện bằng tay nên nhiều khả năng phải hơn 2 ngày sau mới có kết quả cuối cùng. Nếu không ứng viên nào giành được hơn 50% số phiếu thì vòng hai sẽ được tổ chức với sự tham gia của 2 ứng viên dẫn đầu.