Kháng kháng sinh ở trẻ: Không nên lạm dụng vô tội vạ

Theo các chuyên gia y tế, kháng kháng sinh đang gia tăng báo động ở các nước trên thế giới, trong đó Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ kháng kháng sinh cao nhất. Nguyên nhân do tình trạng người dân lạm dụng kháng sinh một cách vô tội vạ, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế thăm khám (ảnh chụp phụ huynh mua thuốc cho con tại Bệnh viện Nhi đồng 1, TP.HCM)

Bệnh thông thường cũng uống kháng sinh

Chị Nguyễn Thị Hạnh (39 tuổi, làm công nhân may, ngụ phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức, TP.HCM) kể lại, cách đây hơn 1 năm trước khi thấy con gái 1,5 tuổi có những triệu chứng sốt, ho, kém ăn, do sắp sửa phải đến công ty chị Hạnh liền chạy đến nhà thuốc gần nhà để mua thuốc cho con uống. Uống được 3 ngày tình trạng của con thuyên giảm hẳn, từ đó mỗi lần con có biểu hiện bệnh tương tự chị Hạnh lại tìm đến quầy thuốc cũ, chỉ cần tả triệu chứng thì sau khoảng ít phút đã mua được thuốc đặc trị. Cách đây hơn 1 tháng, cũng những triệu chứng thông thường như trước nhưng thấy con uống thuốc gần một tuần vẫn không có chuyển biến, chị Hạnh mới sốt sắng ôm con vào Khoa Nhi, Bệnh viện quận Thủ Đức để được bác sĩ thăm khám.

Cũng giống như chị Hạnh, chị Hoàng Thị Thùy Giang (SN 1983, thường trú phường 13, quận Bình Thạnh, TP.HCM) cho biết, trước đây khoảng 10 lần thấy con có những biểu hiện bệnh thì đã 8 lần chị tìm đến nhà thuốc tây thay vì đưa con đến bệnh viện hoặc trạm y tế , bởi xuất phát từ nhiều nguyên nhân như tiện lợi, không mất thời gian chờ đợi. Chị chia sẻ: “Con trai tôi năm nay 4 tuổi, thường xuyên bị gặp phải những vấn đề về hô hấp, nhiều lần bị sốt, ho, bệnh ngoài da… Có lần cháu bị sốt cao và ra nhiều mồ hôi, vợ chồng tôi phải nghỉ việc để tức tốc đưa con vào Bệnh viện Nhi đồng 2 để khám, kết quả phải chờ cả ngày mới đến lượt. Sau lần đó cứ nghĩ đến việc chờ đợi ở bệnh viện là cả hai vợ chồng đền “ngán ngẩm”. Về sau có người hàng xóm mách nước rằng bệnh thông thường thì chỉ cần đến phòng khám nói biểu hiện rồi mua thuốc về dùng là ổn, một vài lần đầu thấy tiện lợi nên về sau tôi đều làm theo. Nhiều lần cháu chỉ bị ho nhưng vẫn có thuốc kháng sinh, tôi thắc mắc thì người bán cũng không giải thích được cặn kẽ. Dù có lo lắng nhưng tôi nghĩ con bị bệnh thì đành liều”.

Tác hại nguy hiểm

Theo các chuyên gia y tế, việc người dân tự ý mua thuốc điều trị cho con khi mắc những bệnh thông thường có nguy hại rất lớn, nhất là trong tình hình kháng kháng sinh đang ở mức báo động. Cụ thể, số liệu từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã xếp Việt Nam vào nhóm các nước có tỷ lệ kháng kháng sinh cao nhất thế giới. Từ năm 2009 đến nay, số lượng thuốc kháng sinh ở Việt Nam bán ra ngoài cộng đồng đã tăng gấp 2 lần. Nguyên nhân chính là do lạm dụng kháng sinh, cụ thể, có tới 88% thuốc kháng sinh tại thành thị được bán ra thị trường, ở nông thôn tỉ lệ lên đến 91%, hầu hết số thuốc kháng sinh được bán mà không cần kê đơn, hay chỉ định của bác sĩ. Không chỉ được bán vô tội vạ tại các nhà thuốc, tình trạng các bác sĩ sử dụng kháng sinh không hợp lý cũng được cảnh báo.

Theo khảo sát của Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM, khoảng 50% thuốc kháng sinh được bác sĩ kê đơn bất hợp lý; 32% bác sĩ chỉ định sử dụng kháng sinh cho các bệnh nhân không nhiễm khuẩn; 33% bác sĩ sử dụng kháng sinh kéo dài và không cần thiết… Trong khi tốc độ tìm ra kháng sinh mới trên thế giới không kịp so với mức độ gia tăng của các vi khuẩn kháng kháng sinh.

TS.BS Cam Ngọc Phượng – Trưởng khoa Hồi sức Cấp cứu nhi, Bệnh viện Hạnh phúc chia sẻ: Hiện nay vấn đề kháng kháng sinh đã trở nên báo động trên toàn thế giới không chỉ riêng Việt Nam, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Tác hại của việc sử dụng kháng sinh một cách rộng rãi không kiểm soát là tiêu diệt hết vi khuẩn có lợi thường trú trong cơ thể trẻ, những vi khuẩn còn sống sẽ biến đổi trở nên kháng thuốc. Nếu dùng trong khoảng thời gian dài và rộng rãi thì sẽ dẫn đến tình trạng “lờn” thuốc, gây khó khăn trong quá trình điều trị. Những lần bị bệnh sau trẻ phải được sử dụng loại thuốc cao hơn, mạnh hơn. Ngoài ra, đối với các loại thuốc kháng sinh còn gây ra một số tác dụng phụ trên đường tiêu hóa: tiêu chảy, nôn mửa, thậm chí trẻ có nguy cơ nhiễm nấm, nhiễm khuẩn huyết do nấm, các tác dụng phụ trên gan, thận. Đặc biệt trẻ sinh non có chức năng gan và thận đều chưa trưởng thành, nếu sử dụng kháng sinh quá rộng rãi bên cạnh tạo ra những chủng vi khuẩn kháng thuốc sẽ có nhiều tác dụng phụ không tốt trên chức năng gan và thận của trẻ. Do đó hiện nay trên tất cả các tài liệu y khoa của các chuyên gia y tế đều khuyến cáo chỉ nên sử dụng kháng sinh trên trẻ có những bằng chứng nhiễm trùng.

Bác sĩ Phượng khuyến cáo, khi con bệnh hoặc sốt phụ huynh không nên quá lo lắng, nôn nóng bởi triệu chứng bệnh có thể do nhiều nguyên nhân như do siêu vi. Trong trường hợp đó, phụ huynh cần đưa con đến các cơ sở y tế có chuyên khoa về Nhi khoa để được thăm khám và điều trị đúng cách, chỉ điều trị kháng sinh trong trường hợp trẻ được xác định nhiễm khuẩn, nhiễm trùng. Tuyệt đối không nên tự ý mua thuốc bên ngoài về uống để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ.

Bài, ảnh: Hoài Thương

Hãy đánh giá bài viết này!