Nằm ngay góc ngã ba đường Cây Trâm và đường số 8 (quận Gò Vấp – TP.HCM) là một ngôi chùa rất đặc biệt: Chùa Nghệ sĩ. Đây cũng là nơi an nghỉ cuối cùng của những ngôi sao sân khấu một thời vang bóng. Khách viếng chùa đa phần là những khán giả mộ điệu, đến để tìm hiểu, thắp hương cho các thần tượng mà họ từng hâm mộ.
Ông bầu Xuân bên ngôi mộ của NSND Phùng Há
Nơi an nghỉ của người nghệ sĩ
Trong không gian yên tĩnh, ánh nắng ban mai phả xuống trên từng ngôi mộ, tôi được ông bầu Xuân (tên thật là Diệp Nam Thắng – ông bầu của đoàn cải lương Dạ Lý Hương) và nghệ sĩ hài Lý Lắc tình nguyện làm “hướng dẫn viên” dẫn đi một vòng nghĩa trang Nghệ sĩ. Ông bầu Xuân kể: “Sau khi thành lập Hội Nghệ sĩ Ái hữu Tương tế, má Bảy Phùng Há liền tính đến chuyện tìm một mảnh đất làm nơi an nghỉ cho các nghệ sĩ nghèo khó khi từ giã cõi đời.
Năm 1958, má Bảy đã vận động ông Trần Quốc Bửu là Chủ trường đua ngựa Phú Thọ quyên góp một số tiền khá lớn để thực hiện ý tưởng xây nghĩa trang cho các nghệ sĩ nghèo khó trong Hội Nghệ sĩ Ái hữu Tương tế. Với số tiền có được, má Bảy đã mua một mảnh đất 6.080m2 giữa cánh đồng hoang ở quận Gò Vấp. Sau đó ông Năm Công, lúc ấy là ông bầu của đoàn cải lương Lê Minh Công đã xin cho cất một cái am để tu hành. Nhưng sau đó, ông Năm Công còn vương vấn nghiệp làm bầu nên ông đã để lại am cho ông nội của tôi quản lý”. Trải qua nhiều thăng trầm, ông bầu Xuân cho xây dựng, mở rộng am trở thành một ngôi chùa hoành tráng với tên là Nhựt Quang Tự vào năm 1970. Trong khuôn viên rộng 6.080m2, ông dành khoảng đất phía sau chùa để xây dựng nghĩa trang và tháp đựng tro cốt nghệ sĩ. Những nghệ sĩ nào muốn địa táng thì vào nghĩa trang, còn muốn hỏa táng thì tro cốt được đựng trong bình rồi xếp vào tháp cốt nằm cạnh nghĩa trang. Trầm ngâm bên ngôi mộ NSND Phùng Há, ông bầu Xuân cho biết: “Người đầu tiên được tôi và má Bảy đưa về đây chính là nghệ sĩ Tư Út hay còn gọi là Kép Tư Út. Hồi ấy, nghệ sĩ Tư Út mới 36 tuổi, đang hát cho gánh Phụng Hảo của má Bảy thì mất ở nước bạn Campuchia. Mất được thời gian, nhưng gia đình nghèo khó, không có điều kiện để đưa ông về quê nhà. Năm 1970, chúng tôi cùng các thành viên trong chùa đã sang tận Campuchia mang cốt ông về chôn cất trong nghĩa trang này. Từ mộ của Kép Tư Út, nghĩa trang Nghệ sĩ có đến 450 ngôi mộ được lập cùng 500 lọ hài cốt của các nghệ sĩ thuộc nhiều thế hệ”.
Những ngôi mộ “vang danh”
Nghệ sĩ hài Lý Lắc chỉ cho tôi từng ngôi mộ của các nghệ sĩ một thời vang bóng như NSND Năm Châu, NSND Năm Đồ,“Ông vua vọng cổ” – NSND Út Trà Ôn với bài ca Tình anh bán chiếu gắn liền cả một đời người; cho đến giọng ca vàng như Hữu Phước, Tấn Tài, Minh Phụng, Lương Tuấn, soạn giả Hà
| Nghĩa trang Nghệ sĩ hiện có 15 người chăm sóc mộ. Trong đó có các nghệ sĩ như: Lý Lắc, Nhất Sinh, Thu Hồng, Thanh Nguyệt… còn lại là những người làm tạp vụ trong các đoàn cải lương năm xưa. |
Triều – Hoa Phượng, diễn viên điện ảnh Lê Công Tuấn Anh…
Nghệ sĩ Năm Đồ – cô đào tài danh nổi tiếng với vai diễn Điêu Thuyền trên sân khấu ngày xưa, giờ chỉ còn lại một nấm mồ hiu quạnh. Khi về già, ánh đèn sân khấu đã tắt thì bà chẳng còn gì, cũng không một người thân viếng thăm. Phía trước chùa là mộ của NSND Phùng Há – người có công rất lớn trong việc sáng lập ra ngôi chùa này. Vai đào chính đầu tiên mà bà đảm nhận là Vương Thúy Kiều trong vở Kim Vân Kiều của soạn giả Trương Duy Toản. Sau này, bà còn thủ vai chính trong nhiều vở tuồng nổi tiếng như: Lục Vân Tiên – Kiều Nguyệt Nga, Tình sử Dương Quý Phi, Đời cô Lựu, Tô Ánh Nguyệt, Mạnh Lệ Quân… Sáng rực trên sân khấu cải lương, nhưng NSND Phùng Há lại không gặp may trong chuyện tình duyên. Sau khi chia tay người chồng thứ hai, bà sống cùng với các cháu rồi chuyển tới chùa Nghệ sĩ “ẩn dật” trong một căn phòng nhỏ phía sau chùa. Đúng như ý nguyện, mộ của bà được an táng tại chính ngôi chùa mà bà đã có công sáng lập. Ngay bên cạnh mộ NSND Phùng Há là ngôi mộ của “Nữ hoàng sân khấu” Thanh Nga – học trò cũ của bà. NSƯT Thanh Nga với vẻ đẹp dịu dàng, quyến rũ cùng lối ca diễn truyền cảm đặc biệt đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng giới mộ điệu qua những vai diễn như Xuân Tự trong Áo cưới trước cổng chùa, Giáng Hương trong Sân khấu về khuya, Diệp Thúy trong Đôi mắt người xưa…
Chậm rãi từng bước chân như sợ gây tiếng động giữa không gian yên tĩnh, nghệ sĩ Lý Lắc đưa tôi tới ngôi mộ của nghệ sĩ Đức Lợi – từng là Trưởng đoàn cải lương tuồng cổ Huỳnh Long. Đức Lợi đã đạt huy chương vàng tại Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1995 đồng thời cũng là một kép hát nổi tiếng trong các vở tuồng kiếm hiệp của đoàn hát Kim Chưởng, trước giải phóng tung hoành khắp miền Nam. Thế nhưng, số phận đen đủi ập đến, bệnh tật đeo bám dai dẳng khiến ông phải sống bằng tiền trợ cấp của những tấm lòng hảo tâm. Khi nằm xuống, ông được về nơi an nghỉ cuối cùng bên cạnh những người bạn diễn của mình.
Ở nghĩa trang này, chỉ có hai ngôi mộ “ngoại đạo” duy nhất là diễn viên điện ảnh Lê Công Tuấn Anh – người nghệ sĩ tài hoa đã từng lấy biết bao nước mắt của khán giả. Nhưng khi nhắm mắt xuôi tay cũng chẳng có gì ngoài những vòng hoa, nén nhang của người hâm mộ. Hay diễn viên kịch Lê Vũ Cầu một thời bôn ba đầy sóng gió… giờ cũng được nằm lại nơi đây.
Bài, ảnh: Nguyên Hải
Kỳ cuối: Gắn đời buồn bên những ngôi mộ
Ở cái tuổi gần đất xa trời, cuộc sống hiu quạnh, họ – những nghệ sĩ một thời nổi danh trên sân khấu bây giờ “ẩn mình” trong chùa, tìm niềm vui bằng việc chăm sóc những ngôi mộ là người chị, người em, bạn diễn của mình.
Bình luận (0)