Khó khắc phục như biếng ăn do tâm lý

Mỗi lần cho con uống sữa, chị Thủy (Phương Mai, Hà Nội) đều phải bế ngang, ghì chặt con. Sữa đổ vào, bé khóc ầng ậc nhưng rồi vẫn nuốt… “Lúc đầu sốt ruột lắm nhưng nếu cho ăn bình thường, thì cả tiếng đồng hồ cũng không hết được 100ml sữa”, chị Thủy nói.

Và chính vì quá biếng ăn, nên đến giờ, đã được 1 năm 20 ngày tuổi, bé Thảo Vy cũng chỉ nặng 7,2kg, kém các bạn cùng trang lứa tới 2kg.

Nặng nề nhất là biếng ăn tâm lý

Nhiều người ngại để bé tự xúc ăn, ăn với gia đình vì đồ ăn dễ rơi vãi, bẩn quần áo nhưng để bé tự xúc ăn lại là một biện pháp kích thích trẻ, giúp trẻ có hứng thú ăn uống hơn.

Tại bệnh viện và các phòng khám, ngoài các bệnh do nhiễm khuẩn hô hấp, nhiễm khuẩn tiêu hóa, trẻ biếng ăn đến khám là một vấn đề nổi cộm.

“Ngoài nguyên nhân do tình trạng nhiễm trùng (viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, tiêu chảy… dẫn đến ức chế các enzym tiêu hóa), thiếu vi chất (các yếu tố tham gia hình thành các men tiêu hóa trong quá trình chuyển hóa, hấp thu thức ăn), do thức ăn không hợp khẩu vị, do tình trạng nhiễm giun sán… thì việc ép trẻ ăn là một nguyên nhân nổi cộm dẫn đến biếng ăn”, BS chuyên khoa II Nhi Trần Thị Nga, Nguyên trưởng khoa dinh dưỡng, BV Nhi TƯ, cho biết.

Các chuyên gia dinh dưỡng cũng cảnh báo một tình trạng rất đáng báo động ở trẻ em thành phố, nhiều trẻ 3 – 4 tuổi đã đi mẫu giáo mà vẫn ăn cháo nấu loãng, mì cắt, thịt, rau băm nhỏ… khiến cơ hàm nhai phát triển kém.

Cùng quan điểm này, BS Lê Thị Hải, Viện dinh dưỡng quốc gia cho rằng, yếu tố tâm lý là một trong những yếu tố ảnh hưởng nặng nề đến tình trạng biếng ăn của trẻ và rất khó khắc phục.

Ở những bé lười ăn, ăn ít, cha mẹ thường nghĩ là phải ép ăn, ép đến mức “nhồi nhét”. Ví như có bệnh nhi đến khám, mẹ “khai” ngày cho con uống 3 cốc sữa công thức đặc, 3 bát bột nhưng bữa nào cũng như là 1 cuộc chiến với khóc lóc, quát tháo rồi giữ chặt trẻ đổ đồ ăn, lặp đi lặp lại điệp khúc khóc – nuốt – khóc…

Theo bác sĩ Hải, chính vì không khí bữa ăn quá căng thẳng, bị o ép quá thô bạo khiến trẻ cứ thấy bưng ra cái gì là đã khóc, bịt miệng… Người ta ước tỉnh chỉ khoảng 5% trẻ sinh ra đã lười bú nhưng đến 2 – 3 tuổi thì tỉ lệ này lên đến 30 – 40%. Điều này chứng tỏ nguyên nhân biếng ăn phần nhiều do môi trường sống gây ra (không khí bữa ăn, ăn các món ăn không phù hợp tuổi).

Nếu biếng ăn là do các nguyên nhân thể trạng thì việc điều trị không quá khó nhưng nếu là nguyên nhân tâm lý, bé sợ ăn vì bị ép buộc thô bạo… thì rất khó khắc phục, đòi hỏi nhiều thời gian và công sức của người mẹ.

Không thuốc nào tốt bằng làm đúng cách và kiên nhẫn

Theo BS Nga, với những trẻ được xác định lười ăn do nguyên nhân tâm lý (thậm chí cả với những trẻ bệnh lý và được điều trị) thì một môi trường ganh đua cho trẻ sẽ kích thích trẻ ăn rất tốt.

“Thay vì gò ép trẻ ăn thì nên cho trẻ ngồi ăn cùng gia đình và cho trẻ bát, thìa để kích thích bé. Khi đó, dù có thể bé hơi phá nhưng ăn uống dễ dàng hơn. Hoặc có thể cho trẻ ăn cùng bạn và kích thích trẻ ăn bằng cách cổ vũ bạn này, khen bạn kia ăn giỏi như sư tử, há mồm to hơn cá sấu… Tất cả những chi tiết rất nhỏ nhặt ấy, thực sự lại là một sự kích thích các tuyến tiêu hóa hoạt động, tăng bài tiết men tiêu hóa giúp trẻ ăn ngon miệng hơn, trẻ nhai, nuốt nhanh hơn”, BS Nga nói.

Thêm một điểm mà các bậc phụ huynh cần rất lưu ý, không quá nôn nóng trong chữa biếng ăn cho trẻ. BS Nga tâm sự, có bà mẹ đưa con đến chữa biếng ăn và thật thà “khai báo” đã đi đủ mọi nơi, đủ bác sĩ có tiếng… nhưng vẫn không ăn thua.

Thực ra, việc chữa biếng ăn đòi hỏi sự kiên nhẫn, tuyệt đối không nên tạo ngay ra một sự thay đổi quá lớn và không nên uống quá nhiều loại thuốc một lúc nhằm thay đổi triệu chứng lâm sàng. Liều thuốc luôn được kê để bổ sung, khắc phục từ từ nhưng nhiều mẹ quá sốt ruột, ngoài các loại thuốc điều trị của bác sĩ vẫn mua các loại được quảng cáo là kích thích ăn ngon để cho con uống, điều này là không cần thiết và sai lầm. Trẻ đã sợ ăn, lại bị ép trong ngày uống vài ba lần thuốc, men kích thích ăn uống thì bé lại càng sợ hơn. Với biếng ăn tâm lý, người mẹ càng phải kiên nhẫn hơn nữa.

Cuối cùng, đừng quên chế biến đồ ăn hợp khẩu vị, độ tuổi với việc lựa chọn những thực phẩm giàu dinh dưỡng nếu muốn giúp trẻ bắt kịp tăng trưởng.

Phát hiện sớm biểu hiện biếng ăn

– Số lượng thức ăn trẻ ăn vào trong ngày ít hơn nhu cầu theo độ tuổi;

– Trẻ hay táo bón và lượng phân ít hơn bình thường;

– Sự phát triển cân nặng của trẻ chậm hơn bình thường hoặc không tăng cân, thậm chí giảm cân.

Hồng Hải / Dan tri