“Khoảng trống giáo dục sớm”: Chờ đến 6 tuổi thì quá muộn

“Hành trình ngàn dặm bắt đầu từ những bước chân nhỏ đầu tiên”. Trong hành trình giáo dục một đứa trẻ, giai đoạn 5 năm đầu đời là giai đoạn quan trọng nhất, chỉ đi qua duy nhất một lần để kiến lập nền tảng học tập suốt đời và kích hoạt tiềm năng không giới hạn.

“Giáo dục sớm” (early childhood education) như xây một tòa nhà vào thời điểm thuận lợi nhất, tại vị trí lý tưởng nhất. Đứng trước vô số cơ hội phát triển trong tương lai, từng viên gạch tạo nên nền móng đều đóng vai trò thiết yếu, không thể thay thế hay nhảy cóc giai đoạn.

Lớp học âm nhạc và chuyển động Kindermusik khai thác những tiềm năng trong mọi đứa trẻ một cách tự nhiên, thông qua: hát, vỗ tay, đập gõ, chơi với nhạc cụ, kể chuyện, nhảy múa…

Nếu như ba mẹ từng chăm chút thai giáo, cho con lắng nghe nhạc cổ điển từ khi con còn trong bụng mẹ, vậy điều gì khiến chúng ta tạm hoãn quá trình giáo dục đó đến khi trẻ vào mầm non, lớp 1? “Khoảng trống giáo dục sớm” thường diễn ra khi trẻ từ 4 tháng đến 5 tuổi thiếu hụt những chất xúc tác và bệ phóng thích hợp để khám phá thế giới và phát triển khả năng bản thân.

Âm nhạc: ngôn ngữ đầu tiên của trẻ

Giáo dục sớm là giáo dục khai mở tiềm năng to lớn của con người, được tiến hành trong giai đoạn đầu đời khi não bộ phát triển nhanh nhất. Sự thông minh của con người không nằm ở khối lượng bộ não hay số tế bào não, mà nằm ở sự phức tạp trong liên kết giữa các nơ-ron (neuron) thần kinh, cụ thể là tốc độ thu nhận, xử lý, biến đổi thông tin.

Trước 6 tuổi, não bộ trẻ em hoạt động theo cơ chế mềm dẻo (neuroplasticity), có khả năng thay đổi, tái cấu trúc hoạt động và liên kết neuron để đáp ứng, phản hồi với sự tương tác của môi trường. Trong đó, não phải được hình thành trước não trái từ thời kỳ bào thai và chuyển dần vị trí chủ đạo sang não trái. Được xem là bí mật của trí tuệ và tài năng, não phải – nơi chứa đựng cảm xúc, khả năng sáng tạo, nghệ thuật, âm nhạc, mỹ thuật, kỹ năng ngôn ngữ… – được khuyến cáo chú trọng phát triển trong giai đoạn trước 6 tuổi, khi nó vẫn đóng vai trò chủ đạo. Ở giai đoạn này, âm nhạc là “dung môi” giúp lan tỏa và kích hoạt những liên kết nơi não phải.

Trong nguyên lý trung tâm của nhà giáo dục – nhà soạn nhạc Kodaly, âm nhạc là ngôn ngữ đầu tiên trẻ em dùng để giao tiếp với thế giới, là khả năng tự nhiên của con người, là nền tảng phát triển trí tuệ, thể chất, xã hội và tinh thần trong các giai đoạn về sau.

Âm nhạc giúp các tế bào não tạo kết nối bền vững và hiệu quả, giúp phát triển toàn diện kỹ năng ngôn ngữ và đọc hiểu, khả năng nhận thức, kỹ năng tương tác xã hội, vận động thể chất, cảm quan…

Ngay từ trong bào thai, nhờ vào sự phát triển não phải, trẻ đã thể hiện khả năng cảm nhận và cảm thụ âm nhạc, tiếng động và sự chuyển động, từ đó nảy sinh các lý thuyết thai giáo. Tiếp đó, âm nhạc là cầu nối liên kết với cộng đồng, giúp trẻ tự tin, hòa đồng, gắn kết tốt hơn với bạn bè, gia đình và mọi người, tạo ra những cơ hội tốt hơn trong suốt cuộc đời.

Tại lớp Kindermusik, các hoạt động nhóm, chuyển động và dừng lại theo hiệu lệnh, chia sẻ và tương tác cùng các bạn nhỏ khác phát triển cảm xúc và kỹ năng tương tác xã hội.

Cửa sổ cơ hội

Nhà giáo dục âm nhạc Suzuki phân tích rằng khi học bất cứ điều gì mới, trẻ em trải qua một hình thức mã hóa rất rộng và được thúc đẩy bởi các yếu tố môi trường, văn hóa, xã hội và cả tình yêu. Vì thế, trong câu chuyện giáo dục sớm cần có sự đồng hành mật thiết của phụ huynh – đóng vai trò là “giáo viên tốt nhất của trẻ”, là hình mẫu truyền động lực, hỗ trợ, duy trì bầu không khí học tập tích cực hàng ngày.

Không chỉ là những kiến thức bổ trợ con đường học vấn sau này, hơn hết, trẻ cần được xây dựng sự tự tin, tư duy phản biện, sự chia sẻ, những yếu tố xây dựng sự trưởng thành trong các mối quan hệ cũng như thắt chặt sợi dây kết nối gia đình, vì đằng sau mỗi đứa trẻ tự tin chính là những bậc cha mẹ luôn tin tưởng vào chúng.

"Để rút ngắn khoảng cách giữa âm nhạc và gia đình, Kindermusik tạo điều kiện để gia đình cùng con thực hành giáo dục sớm tại nhà qua chương trình Vui Cùng Con – Hát Cùng Con, chương trình truyền hình cho trẻ em trên kênh truyền hình HTV3 DreamsTV. Chúng tôi sáng tác những ca khúc tiếng Anh hoàn toàn mới kết hợp cùng những bài hát tiếng Việt quen thuộc phù hợp với các độ tuổi trải dài từ 4 tháng đến 5 tuổi." – Thạc sĩ Bùi Triệu Yên, Chuyên gia Giảng dạy Cấp cao Kindermusik, người sáng tạo âm nhạc và nội dung của chương trình chia sẻ.

Phương pháp Kindermusik dựa trên nền tảng khai thác và phát triển năng lực âm nhạc thông qua khả năng vui chơi tập thể và vận động.

Trong bối cảnh thiếu hụt các chương trình giáo dục sớm bài bản và dựa trên chứng nhận khoa học, Kindermusik đến Việt Nam như một giải pháp toàn diện, được xây dựng dựa trên nghiên cứu của các nhà tâm lý học, các chuyên gia thần kinh và các chuyên gia về sự phát triển trẻ em.

Với hơn 40 năm kinh nghiệm, có mặt trên 70 quốc gia, Kindermusik là chương trình giáo dục đầu đời hàng đầu thế giới.

Tại lớp học Kindermusik, trẻ được nuôi dưỡng trong một môi trường vui vẻ với các hoạt động ca hát, chuyển động cùng âm nhạc, chơi nhạc cụ và nghe kể chuyện, đồng thời phát triển cảm xúc, kỹ năng tương tác xã hội.

Những cửa sổ cơ hội trong giai đoạn vàng này sẽ mở ra những trải nghiệm vun bồi đức – trí – thể – mỹ, mang lại sự phát triển toàn diện cho trẻ.

Nam Lê