Không chỉ là trang phục

Mươi năm trước, khi đời sống kinh tế còn khó khăn, người ta băn khoăn nhiều về việc mặc đồng phục vì sẽ thêm gánh nặng cho cha mẹ học sinh mỗi đầu năm học mới. Nay tuy cuộc sống của người dân đã được cải thiện đáng kể nhưng những băn khoăn về việc mặc đồng phục vẫn còn.

Mặc đồng phục, ngoài chuyện rèn ý thức tổ chức, kỷ luật cho HS còn có một mục tiêu quan trọng là giáo dục cho các em lòng tự hào về truyền thống nhà trường. Vì thế, trong quy định về việc mặc đồng phục, lễ phục tốt nghiệp của HS, SV mà Bộ GD-ĐT mới ban hành, bên cạnh các yêu cầu bảo đảm tính thẩm mỹ, phù hợp với giới tính, lứa tuổi, bản sắc văn hóa dân tộc, điều kiện thời tiết… Quy chế cũng đưa ra nguyên tắc: bảo đảm tính ổn định, thể hiện truyền thống của nhà trường. Việc bảo đảm sự ổn định của đồng phục HS còn là dạy cho HS biết tiết kiệm và cũng để giảm chi phí học tập cho gia đình các em. Vì thế, quy chế cũng yêu cầu hiệu trưởng có quyền quyết định việc mặc đồng phục, kiểu dáng, màu sắc nhưng trong trường hợp thay đổi phải có sự đồng ý của hội đồng nhà trường và ban đại diện CMHS. Quy định này là cần thiết bởi trên thực tế, đã xảy ra tình trạng mỗi khi có hiệu trưởng mới là trường lại thay đổi đồng phục. Có nhiều lý do để người ta thay đổi đồng phục, trong đó có một lý do tế nhị là vì lợi ích kinh tế.

Dẫu không có trong bất kỳ hợp đồng nào giữa nhà trường và nhà may (chủ yếu là cơ sở tư nhân) nhưng mỗi khi được nhận hợp đồng may đồng phục cho HS một trường thì nhà may đều "cảm ơn" hiệu trưởng. Mỗi trường học có hàng nghìn HS, lợi nhuận từ một hợp đồng may đồng phục không nhỏ. Vì lợi cá nhân, nhiều người đã hy sinh truyền thống của trường. Bởi thế, nên chăng, ở những thành phố lớn, đồng phục HS chỉ nên khác nhau về phù hiệu. Mẫu mã do những nhà tạo mẫu chuyên nghiệp thiết kế, được thẩm định bởi một hội đồng và các cơ sở may mặc lớn có thể may đồng loạt. Làm như vậy, vừa đẹp, vừa tiết kiệm và tránh được những nhận xét đánh giá không hay của cha mẹ HS và HS về nhà trường và các thầy, cô giáo.