Không khó chặn việc chuyển giá

Ông Đặng Huy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch-Đầu tư, thừa nhận có hiện tượng chuyển giá tại các doanh nghiệp FDI ở VN song chưa quá muộn để ngăn chặn hiện tượng này.

Ngày 30-12 tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch-Đầu tư (KH-ĐT) tổ chức họp báo công bố thông tin về tình hình thu hút và giải ngân nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) năm 2010 và dự báo năm 2011.

Hết lợi thế lao động giá rẻ

Thứ trưởng Bộ KH – ĐT Đặng Huy Đông cho biết đang xuất hiện xu hướng nhà đầu tư chuyển địa điểm sang những nước là địa bàn truyền thống của họ vì VN đã cắt giảm ưu đãi thuế và hết lợi thế lao động giá rẻ.

Điều này được thể hiện ở nhiều dự án đồng loạt giảm vốn không chỉ vì nguyên nhân khủng hoảng, thay đổi đơn hàng hay những biến đổi khách quan khác. Một vấn đề đáng lưu ý khác là nguồn vốn đầu tư trong nông nghiệp – lĩnh vực VN ưu tiên thu hút đầu tư – còn rất thấp so với các lĩnh vực khác, đặc biệt là so với vốn rót vào bất động sản.

Trong xu thế phát triển, nguồn lao động giá rẻ của VN sẽ giảm dần lợi thế.

Trong ảnh: Lắp ráp ô tô ở Công ty TNHH Ô tô Isuzu Việt Nam. Ảnh: TẤN THẠNH

Ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, cho biết một xu hướng khác đang diễn ra là nhiều nhà đầu tư chuyển hướng sang hoạt động thương mại thay vì đầu tư sản xuất, lắp ráp tại VN.

Nguyên nhân do VN điều chỉnh thuế theo các cam kết hội nhập, có mặt hàng thuế suất bằng 0. Song nguy cơ nhà đầu tư thu hẹp sản xuất vì chính sách thuế của VN chưa phù hợp.

Chẳng hạn, thuế thu nhập doanh nghiệp cao, thuế nhập khẩu nguyên liệu cao hơn thuế nhập khẩu thành phẩm là hiện tượng cần xem xét. Vì như vậy, nhà đầu tư sẽ thu hẹp sản xuất ở VN và đặt nhà máy ở Thái Lan, Singapore để có xuất xứ hàng hóa dễ bán hơn so với sản phẩm cùng loại sản xuất từ VN.

Làm rõ chuyển giá ở một số doanh nghiệp

Trả lời câu hỏi của báo giới về hiện tượng chuyển giá của các doanh nghiệp (DN) FDI và các giải pháp ngăn chặn, ông Đặng Huy Đông thừa nhận có hiện tượng chuyển giá tại các DN FDI ở VN song chuyển giá là vấn nạn chung của nhiều quốc gia trên thế giới.

Năm 2011, vốn FDI có thể đạt 20 tỉ USD

Năm 2010, vốn FDI thực hiện đạt 11 tỉ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2009, chiếm 25,8% tổng vốn đầu tư toàn xã hội.

Các DN FDI nộp ngân sách Nhà nước đạt 3,1 tỉ USD, tăng 26% so với năm 2009, vượt 6% so với kế hoạch đề ra và đóng góp 18,4% tổng thu ngân sách nội địa. Các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn luôn là thế mạnh và là lĩnh vực thu hút được sự quan tâm lớn nhất của các nhà đầu tư nước ngoài.

Năm 2011, FDI có thể đạt 20 tỉ USD vốn đăng ký, thực hiện đạt 11 – 11,5 tỉ USD.

Theo Bộ KH-ĐT, hoàn toàn có thể ứng phó với hiện tượng này. Chuyển giá xảy ra nhiều nhất ở DN đa quốc gia, được thực hiện giữa DN này và DN khác trong cùng tập đoàn hoặc các công ty con với công ty mẹ để trốn thuế.

Một ví dụ đã trở thành kinh điển về chuyển giá: Chỉ một sản phẩm thuốc chữa dạ dày của Mỹ được tính gian lận về giá đã lên đến 3 tỉ USD/năm. Con số này cho thấy mức độ thiệt hại đối với các nền kinh tế trước hiện tượng chuyển giá là rất lớn.

Năm 2011, Bộ KH – ĐT triển khai một dự án tăng cường năng lực kỹ thuật để phát hiện chuyển giá tại VN, dựa trên những tài liệu hướng dẫn của một bộ phận chuyên trách của Tổ chức Hợp tác và Phát triển quốc tế (OECD).

Bộ phận này có đầy đủ cơ sở pháp lý quản lý về chuyển giá. Qua đó sẽ có chính sách phù hợp áp dụng ở VN. “Làm rõ chuyển giá ở một vài DN, hiện tượng này sẽ thu hẹp lại vì bản thân họ buộc phải giữ uy tín. Tôi cho rằng chưa quá muộn để ngăn chặn chuyển giá ở VN” – Thứ trưởng Đặng Huy Đông nhận định.

Tổng cục Thuế năm 2011 cũng đặt mục tiêu tăng cường thanh tra tại các DN FDI lỗ nhiều năm liên tục nhưng vẫn mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. Theo Bộ Tài chính, năm 2010, tổng mức truy thu thuế từ các DN FDI khai báo lỗ ở VN chỉ là hơn 1.400 tỉ đồng, trong khi một số liệu được công bố cho thấy hơn 80% DN FDI ở VN khai báo lỗ.

Tô Hà/ NLĐ