Kích thích sự nỗ lực vươn lên ở trẻ

Tạp Chí Giáo Dục

Thứ năm, 06.06.2019, 10:06

Kích thích chí nỗ lực vươn lên để trẻ hứng thú với cuộc sống là một quá trình lâu dài, phức tạp. Trong giáo dục, các bậc cha mẹ cần phải kiên trì đồng hành với con bằng tất cả lòng yêu thương và sự hiểu biết của mình.

Ảnh minh họa. Ảnh: I.T

Không ít bậc cha mẹ phàn nàn rằng ngày nay con trẻ chẳng có chí nỗ lực vươn lên. Động chút khó khăn đã kêu ca, phàn nàn và buông xuôi. Cậu bé Tuấn Minh (12 tuổi, ngụ Q.Bình Thạnh, TP.HCM) chẳng muốn quyết tâm làm việc gì cho đến nơi đến chốn. Mới bắt tay làm mấy bài tập toán và tiếng Anh mà thấy bài hơi khó là nản chí ngay, không chịu khó ngồi suy nghĩ để tìm cách giải quyết, mà cứ la lối ầm ĩ lên nhờ người khác phụ giúp. Chơi thể thao thì một chút đã kêu mệt mỏi. Hầu như cu cậu chẳng cố gắng nỗ lực bất cứ việc gì, chỉ muốn được nghỉ ngơi, giải trí.

Không ít bậc cha mẹ cho rằng con mình chẳng có hứng thú học tập là do không có chí nỗ lực phấn đấu vươn lên. Thực ra, đây là một cách nghĩ hết sức cảm tính, phiến diện và nặng định kiến. Chí hướng bứt phá để phấn đấu vươn lên chính là một phẩm chất tâm lý nỗ lực không ngừng để ngày một tiến bộ, quyết tâm biến những dự định, ước mơ thành hiện thực. Chí nỗ lực đối với trẻ em chính là một “chất kích thích” tích cực để bé phấn đấu. Trẻ không chịu nghiên cứu kiến thức trong sách vở hay chẳng làm hết các bài tập trong sách giáo khoa chưa hẳn là do các em không biết vượt khó vươn lên mà vì chúng chưa có nhu cầu. Đối với trẻ em, chỉ những gì mà chúng thích thú mới tuyệt vời, mới đáng quan tâm để cố gắng chinh phục. Những gì trong sách vở đôi khi khô khan và khá trừu tượng nên không hấp dẫn đối với trẻ. Bởi vậy, việc chúng không thích học, hoặc chưa làm hết bài tập đó không có nghĩa là chúng không có chí phấn đấu vươn lên.

Trong thực tế, một số trẻ có chí nỗ lực rất cao nhưng kết quả học tập lại không được như mong muốn, nguyên nhân chủ yếu là do chưa có động cơ học tập đúng đắn và thiếu những kỹ năng cần thiết. Cha mẹ cần nhanh chóng trang bị cho trẻ, giúp trẻ lựa chọn phương pháp học tập cho phù hợp chứ không nên trách móc con cái. Giúp trẻ hứng thú với những kiến thức khoa học bằng các cách tiếp cận thú vị như học trong thực tiễn, học trong những chuyến du lịch… Cần nhớ rằng, động cơ học tập của trẻ không phải là thứ đã có sẵn, không phải do di truyền. Trẻ cần có nhu cầu học tập cũng như tham gia các hoạt động để bản thân tiến bộ lên, để trở thành người có ích cho xã hội, chứ không phải học là cho cha mẹ.

Luôn có niềm tin về sự tiến bộ của trẻ

Rất nhiều bậc cha mẹ luôn có những biểu hiện không tin tưởng rằng con có thể tự “bứt phá” để vươn lên. Điều này, không những làm thủ tiêu chí nỗ lực phấn đấu của trẻ, mà còn khiến cho lòng tự tôn của chúng bị tổn thương, thậm chí còn yếu đuối, sẵn sàng cam chịu sự thất bại.

Kích thích trí tò mò, ham hiểu biết của trẻ

Trí tò mò và hiếu kỳ ham muốn khám phá thế giới khách quan là liều thuốc kích thích cho chí nỗ lực vươn lên của trẻ. Tùy theo từng lĩnh vực, cha mẹ hãy giúp trẻ xác định khả năng trội nhất của mình và khám phá để nâng cao sự hiểu biết của bản thân.

Cùng trẻ xây dựng kế hoạch cụ thể

Nguồn gốc chí nỗ lực vươn lên của trẻ chính là nhu cầu mong muốn biến mục tiêu đặt ra thành hiện thực. Cha mẹ hãy lắng nghe và giúp trẻ hiểu được nhu cầu nào có thể thỏa mãn và nhu cầu nào chưa thể đáp ứng được. Từ đó, cần hướng dẫn cho con xác định những dự định rõ ràng, đồng thời lập kế hoạch cho con dựa trên những nhu cầu chính đáng, phù hợp với điều kiện hoàn cảnh sống. Lưu ý, không được nhầm lẫn chí nỗ lực bứt phá với tính hiếu thắng, bất chấp mọi thủ đoạn để thành công.

Lê Phạm Phương Lan
(Giảng viên tâm lý)