Kiến tạo startup từ ghế giảng đường

Kiến tạo startup từ ghế giảng đường - Audio

00:00 / 00:00

An audio error has occurred, player will skip forward in 2 seconds.

1 Kiến tạo startup từ ghế giảng đường Audio

Để một ý tưởng khởi nghiệp từ trong phòng thí nghiệm ra thị trường là một hành trình dài, không chỉ đòi hỏi sự sáng tạo mà còn cần nền tảng tài chính vững chắc và hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện. Với đối tượng sinh viên, điều này càng thách thức hơn. Bằng nỗ lực của các trường ĐH và chính các bạn trẻ đang theo học tại TP.Đà Nẵng trong những năm qua, một thế hệ startup đang dần hình thành từ giảng đường.

Dự án BINKS của sinh viên VNUK có bước đầu khởi nghiệp thành công

Không gian sáng tạo trong trường học

Khởi nghiệp không chỉ là cuộc dấn thân của những doanh nhân. Gần đây, câu chuyện khởi nghiệp đang dần trở thành hành trình của nhiều bạn trẻ ngay từ khi còn ngồi trên ghế giảng đường. Tại TP.Đà Nẵng, các trường thành viên của ĐH Đà Nẵng như Trường ĐH Bách khoa, Trường ĐH Sư phạm, Viện Nghiên cứu và Đào tạo Việt – Anh (VNUK) đã và đang triển khai nhiều mô hình đổi mới sáng tạo, từ câu lạc bộ sinh viên nghiên cứu khoa học đến các phòng thí nghiệm sáng chế thường xuyên mở cửa.

Ông Nguyễn Hữu Hiếu, Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa (ĐH Đà Nẵng) cho rằng: mô hình khởi nghiệp – đổi mới sáng tạo trong trường ĐH cần xuất phát từ những điều rất nhỏ, chẳng hạn như các câu lạc bộ sinh viên nghiên cứu khoa học đang hoạt động hiệu quả. “Hệ sinh thái không cần thiết phải có quy mô lớn ngay từ đầu mà quan trọng có được một nơi để các thế hệ sinh viên có thể hoạt động, duy trì giao lưu giữa các khóa, kết nối các ý tưởng”.

Từ các đề tài nghiên cứu thực sự có giá trị, nhà trường tìm cách hỗ trợ hoặc kêu gọi hỗ trợ từ doanh nghiệp đối tác, đồng thời tạo điều kiện để các nhóm nghiên cứu được sử dụng phòng thí nghiệm ngay cả khi đã tốt nghiệp. Điều này nhằm hạn chế tình trạng dự án dang dở, không tiếp tục sau khi ra trường.

Năm 2024, dự án “BINKS – Mực thực vật” của nhóm sinh viên Viện Nghiên cứu và Đào tạo Việt – Anh (VNUK) đã gặt hái thành công tại nhiều cuộc thi khởi nghiệp – đổi mới sáng tạo dành cho sinh viên. Nhóm gồm 5 sinh viên: Trần Nhân Kiệt, Nguyễn Hoàng Thanh Trâm, Lê Văn Minh Tuấn, Lê Ngọc Anh Phương và Phạm Như Uyên Nhi. Tận dụng rau, củ, quả thừa từ chợ và nông trại, nhóm đã chế tạo ra mực viết và màu vẽ dựa trên anthocyanin – hợp chất tạo màu tự nhiên có trong nông sản. Để cho ra đời sản phẩm đạt chất lượng, nhóm đã trải qua nhiều lần thử nghiệm, điều chỉnh các thông số như nhiệt độ, độ pH… với sự hỗ trợ của giảng viên chuyên ngành tại VNUK và một số trường khác trên địa bàn.

“Đại bản doanh” của nhóm là phòng thí nghiệm và “Không gian sáng chế” của VNUK, nơi nhóm liên tục nghiên cứu và hoàn thiện sản phẩm. Trên cơ sở dự án “BINKS – Mực thực vật”, Công ty cổ phần Sản phẩm xanh BINK được thành lập và đi vào hoạt động từ cuối năm 2024, do sinh viên Trần Nhân Kiệt làm nhóm trưởng đầu tư vốn cá nhân. Các thành viên còn lại tham gia với vai trò cộng sự.

Trường ĐH Sư phạm (ĐH Đà Nẵng) cũng đang trở thành nơi ươm mầm cho nhiều dự án khởi nghiệp có tiềm năng. Đơn cử như dự án “Tảo Việt – AigeaVi”, một sản phẩm tảo vi sinh phát triển từ phòng thí nghiệm Khoa Sinh – Nông nghiệp – Môi trường.

Ông Trịnh Đăng Mậu, Trưởng khoa, cho biết: “Nguồn vốn hỗ trợ qua các giai đoạn cho dự án khoảng hơn 400 triệu đồng, gồm cả sự hỗ trợ từ các chương trình nghiên cứu của Trường ĐH Sư phạm và cả từ cá nhân giảng viên cùng đồng hành”. Theo mô hình này, khi nhóm sinh viên phát triển thành doanh nghiệp, có lợi nhuận thì một phần lợi nhuận được trích lại để tiếp tục đầu tư cho phòng thí nghiệm và hỗ trợ các dự án sinh viên tiếp theo. Phòng thí nghiệm có thể nắm giữ từ 5% đến 10% cổ phần trong doanh nghiệp khởi nghiệp. Tuy nhiên, việc gọi vốn cho sinh viên khởi nghiệp còn gặp nhiều khó khăn. “Nhà đầu tư bao giờ cũng phải nhìn thấy được tiềm năng của dự án, bao gồm nguồn nhân lực và sản phẩm có khả năng đáp ứng nhu cầu của thị trường hay không. Nhà đầu tư không mua ý tưởng mà mua năng lực thực thi và sự kiên trì của đội ngũ thực hiện dự án. Vì vậy, nếu không có chiến lược kinh doanh cụ thể và rõ ràng thì dự án khởi nghiệp của sinh viên sẽ gặp khó khăn trong gọi vốn”.

Hợp tác quốc tế để mở rộng hệ sinh thái

Mở rộng kết nối quốc tế được xem là một hướng đi quan trọng trong chiến lược khởi nghiệp – đổi mới sáng tạo của các trường ĐH tại Đà Nẵng. Mới đây, Trường ĐH Bách khoa (ĐH Đà Nẵng) đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác với 5 đối tác chiến lược từ Hàn Quốc, gồm: Trung tâm Kinh tế Sáng tạo và Đổi mới Ulsan (UCCEI), ĐH Ulsan (UOU), Trường Cao đẳng Ulsan (UC), và Mạng lưới Đổi mới Sáng tạo Việt Nam tại Hàn Quốc (VINK).

Ông Lê Tiến Dũng – Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa (ĐH Đà Nẵng) cho biết: “Thỏa thuận hợp tác này góp phần tạo ra cơ hội học tập, làm việc, trau dồi kinh nghiệm cho sinh viên tài năng, đồng thời kết nối các nguồn lực giữa Chính phủ, doanh nghiệp và các trường ĐH ở cả hai thành phố Đà Nẵng và Ulsan”.

Ông Hee-Chul Cho – Giám đốc Ban Kế hoạch của UCCEI cũng cho rằng chương trình VKSEE (Vietnam – Korea Start-up Ecosystem Exchange) sẽ hỗ trợ các startup Việt Nam mở rộng thị trường và nguồn lực tại Ulsan, đồng thời tăng cường giao lưu sinh viên, phối hợp đào tạo và chia sẻ kinh nghiệm giữa các hệ sinh thái khởi nghiệp hai nước.

Bên cạnh khởi nghiệp kinh doanh, một số đề tài nghiên cứu của sinh viên cũng đang được triển khai theo hướng phục vụ cộng đồng và phát triển bền vững. Năm 2025, có 5 trong tổng số 7 đề cương nghiên cứu khoa học của sinh viên Trường ĐH Sư phạm (ĐH Đà Nẵng) được lựa chọn để tài trợ từ nguồn hỗ trợ của Văn phòng hợp tác giữa Hội động vật học Frankfurt (FZS) và Khoa Sinh – Nông nghiệp – Môi trường. Tổng kinh phí hỗ trợ là 75 triệu đồng. Phần lớn các nghiên cứu này hướng tới triển khai tại Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cao nguyên Kon Hà Nừng – khu vực có giá trị sinh thái đặc biệt quan trọng của Việt Nam. Đây là hướng đi được đánh giá cao vì vừa giúp sinh viên tiếp cận với các vấn đề môi trường cấp thiết, vừa mở ra cơ hội nghiên cứu ứng dụng gắn với địa bàn thực tế.

Hệ sinh thái khởi nghiệp tại các trường ĐH ở Đà Nẵng không chỉ là điểm tựa cho các ý tưởng bay xa mà còn là môi trường để sinh viên học cách thất bại, đứng lên và kiên trì với ước mơ. Hành trình từ ghế giảng đường đến thị trường không dễ dàng, nhưng nếu có môi trường tốt, sự dẫn dắt từ thầy cô, sự đồng hành từ nhà trường và sự hỗ trợ đúng lúc từ nhà đầu tư, mỗi sinh viên đều có cơ hội trở thành một phần của nền kinh tế đổi mới sáng tạo đang hình thành.

Vĩnh Yên