Kiên trì khi điều trị gai cột sống

Bệnh GCS là sự phát triển thêm ra của xương trên thân đốt sống, đĩa sụn hay dây chằng quanh khớp. Bệnh này xuất hiện nhiều ở người cao tuổi, trung niên khi cột sống bắt đầu thoái hóa. Tuy nhiên, thời gian qua, một số bạn trẻ trên 25 tuổi do công việc phải ngồi hay đứng nhiều cũng bị GCS. Đa số bệnh này không gây ra dấu hiệu triệu chứng gì. Tuy nhiên, khi gai cọ xát với xương khác hoặc các phần mềm ở xung quanh như dây chằng, rễ dây thần kinh thì bệnh nhân mới thấy đau. Đau thường xuất hiện ở cổ, thắt lưng, đặc biệt là khi bệnh nhân đứng hoặc đi. Trường hợp nặng thì đau tê ở cổ lan qua hai tay, đau ở lưng, đau dọc xuống hai chân. Cơn đau tăng khi cử động, giảm khi nghỉ do đó sẽ đưa tới giới hạn cử động ở các phần này. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh GCS: Gai xương có thể là kết quả của việc xương tự tu bổ sau khi liên tục bị chấn thương như sức ép, va chạm, cọ xát (những người làm nghề khuân vác nặng, người quá ký tăng áp lực lên xương khớp, người có dáng đi đứng không ngay ngắn khiến cột sống xiêu vẹo). Nguyên nhân tiếp theo là khi đĩa liên sống hư hao, xẹp xuống, dây chằng giữa các đốt sống sẽ chùng giãn, khớp chuyển động nhiều hơn. Phản ứng tự nhiên của cơ thể với sự chùng giãn này là làm cho dây chằng dày lên để có sức giữ vững cột sống. Lâu ngày, cali sẽ tụ lại trên dây chằng và tạo ra các gai hoặc chồi xương. Dây chằng ở trong ống cột sống cũng có thể dày lên, ống thu hẹp, ép vào dây thần kinh và gây ra các dấu hiệu bệnh. Nói chung, các yếu tố như di truyền, kém dinh dưỡng, nếp sống không lành mạnh, dáng điệu đứng ngồi xấu, chấn thương liên tục… là những rủi ro đưa tới sự thoái hóa xương khớp và tạo gai nhanh hơn.

Khi được BS chẩn đoán GCS, một số bệnh nhân thường nghĩ ngay đến việc mổ để cắt đi “cái gai” này. Nhưng thực tế việc điều trị bệnh này thường nghiêng về bảo tồn. Khi gai gây đau thì sự điều trị tập trung ở nguyên nhân gây ra gai, dấu hiệu bệnh hoặc sự hiện diện của gai. Điều trị dấu hiệu đau gồm có nghỉ ngơi khi sưng viêm, chườm nước đá, uống thuốc. Thuốc giảm đau thường dùng cho đau cấp tính như paracetamol, celecoxib, meloxicam…Việc phẫu thuật cắt bỏ gai hiện rất chính xác. Nhưng sau khi cắt, gai có thể mọc trở lại. Cắt bỏ chỉ được chỉ định khi gai chèn ép vào hệ thần kinh, gây ra các dấu hiệu như tê chân tay, rối loạn đại tiểu tiện, đau lan tới tứ chi và ảnh hưởng xấu tới sinh hoạt thường nhật. Bệnh nhân nên kết hợp với vật lý trị liệu. Châm cứu có thể làm giảm đau phần nào ở phần mềm nhưng không có tác dụng vào tình trạng viêm sưng cũng như khi gai tác động lên rễ dây thần kinh não tủy. Vật lý trị liệu, thoa bóp, luyện tập xương khớp, thực hành yoga cũng giúp giảm ảnh hưởng của gai. Bệnh nhân phải đảm bảo trọng lượng cơ thể vừa phải, tránh tăng trọng quá mức. Về chế độ ăn, một số nghiên cứu cho rằng nên thêm muối để giúp cơ thể tái hấp thu một phần canxi vào máu.Nhiều người cho rằng nếu cơ thể đã có gai thì không nên ăn các thứ có nhiều canxi vì sẽ làm mọc gai nhiều hơn. Nhưng quan niệm này hiện vẫn chưa có cơ sở khoa học xác thực.

BS. VÕ XUÂN SƠN

(BV Chợ Rẫy – TP.HCM)