Kìm hãm quá trình suy giảm tinh thần

Khi có tuổi, sức khỏe tâm thần có chiều hướng giảm sút, tuy nhiên có thể cải thiện quá trình lão hóa tự nhiên này bằng cách thực hiện các thói quen sau.

Một trong những cách làm chậm suy giảm não là tập trung vào việc cải thiện chất lượng giấc ngủ – Ảnh: Shutterstock

Ngủ nhiều hơn. Một nghiên cứu năm 2013 của Đại học California (Mỹ) cho thấy thiệt hại cấu trúc não xảy ra một cách tự nhiên khi con người có tuổi. Những thiệt hại này can thiệp vào chất lượng giấc ngủ, có thể đẩy lùi khả năng lưu trữ những ký ức lâu dài. Không có biện pháp nào ngăn trở sự thay đổi cấu trúc não, nhưng các nhà nghiên cứu suy đoán rằng một trong những cách làm chậm suy giảm não là tập trung vào việc cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Uống trà xanh. Một nghiên cứu năm 2013 của Đại học Michigan (Mỹ) phát hiện một phân tử trong trà xanh có thể giúp ngăn ngừa bệnh Alzheimer và các điều kiện thoái hóa thần kinh khác. Phân tử này có tên gọi EGCG, có tác dụng ngăn chặn sự hình thành các chuỗi protein liên quan đến thần kinh, bao gồm cả bệnh Alzheimer. Chất này cũng có thể hoạt động để đảo ngược một số thiệt hại đã xảy ra ở não.

Tập thể dục. Một trong những cách để ngăn chặn suy giảm nhận thức là tập thể dục. Một nghiên cứu mới của Đại học Edinburgh ở Scotland phát hiện rằng, tập thể dục có thể bảo vệ não bộ trước hiện tượng lão hóa tốt hơn so với các hoạt động giải trí tinh thần khác. Những người trong độ tuổi 70 tập thể dục đều đặn, độ co não ít hơn, từ đó giúp kìm hãm quá trình suy giảm trí nhớ so với những người không hoạt động tích cực.

Kiểm soát huyết áp. Tiến sĩ Karen Rodrigue, trợ lý giáo sư Đại học Texas (Mỹ) cho biết những người cao huyết áp có một gen chung với sự tích tụ của một mảng bám não được gọi là amyloid protein có liên quan đến Alzheimer. Từ hơn một thập kỷ trước, các nhà khoa học tin rằng amyloid là triệu chứng đầu tiên của bệnh Alzheimer và các triệu chứng của suy giảm trí nhớ, gây khó khăn trong vấn đề nhận thức. Việc xác định được các yếu tố nguy cơ gây lắng đọng amyloid ở người lớn có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các nỗ lực y tế nhằm phòng ngừa và phát hiện sớm bệnh Alzheimer.

Kiểm soát hoặc ngăn ngừa tăng huyết áp trong cuộc sống có thể trì hoãn những thay đổi ở não. Ở những bệnh nhân tăng huyết áp không kiểm soát được, các nhà nghiên cứu tìm thấy khả năng có mảng bám não liên quan đến bệnh Alzheimer.

Chơi game. Theo nghiên cứu từ Đại học Iowa (Mỹ), người lớn tuổi có thể ngăn chặn quá trình lão hóa não thông qua các bài tập về tâm thần, chẳng hạn như trò chơi điện tử yêu cầu sử dụng tốc độ xử lý tinh thần và kỹ năng. Các trò chơi này khác với các bài tập nhận thức cổ điển, chẳng hạn như câu đố, ô chữ, vì rất khó tiên đoán được các tình huống xảy ra trong game.

Làm bài tập tinh thần. Trong khi tập thể dục thể chất tốt cho sức khỏe, thì tập thể dục tinh thần tốt cho não. Theo một nghiên cứu từ Đại học Toronto (Canada), các bài tập đào tạo nhận thức có thể giúp ngăn chặn suy giảm tâm thần ở người cao tuổi. Nghiên cứu cho thấy tập thể dục tinh thần là cách hiệu quả để ngăn chặn suy giảm nhận thức.

Thuốc aspirin. Theo Healthcentral, một viên aspirin mỗi ngày có thể làm chậm suy giảm chức năng não ở phụ nữ. Nghiên cứu trên tạp chí BMJ Open năm 2012 cho thấy sau khi tiến hành quan sát 500 phụ nữ cao tuổi (từ 70-92) có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch, có thói quen dùng aspirin mỗi ngày trong vòng 5 năm, khả năng suy giảm tinh thần ít hơn nhiều so với những người không dùng aspirin.

Ngưng hút thuốc lá. Một nghiên cứu mới từ Đại học Hoàng gia London (Anh) phát hiện hút thuốc có liên quan đến suy giảm nhanh hơn của bộ nhớ, sự chú ý, và lập luận. Những người nghiện thuốc lá thực hiện các bài kiểm tra tinh thần kém hơn so với những người không hút thuốc. Theo các chuyên gia, hút thuốc tác động tiêu cực đến khả năng nhận thức so với các yếu tố khác.

Ăn chế độ ít calo. Thực hiện chế độ ăn carb thấp, ít calo có thể trì hoãn những tác động của quá trình lão hóa, theo các nhà khoa học từ Viện Gladstone ở San Francisco (Mỹ). Khi các tế bào có tuổi, chúng trở nên kém hiệu quả trong việc thanh toán các gốc tự do độc hại có khả năng dẫn đến lão hóa và stress. Chế độ ăn này được thiết kế để hạn chế quá trình oxy hóa, thúc đẩy khả năng sản xuất một loại phân tử chống oxy hóa, bảo vệ các tế bào chống lại lão hóa.

Ăn nhiều hoa quả. Quả việt quất và dâu tây rất giàu flavonoid, một chất có thể làm giảm quá trình suy giảm nhận thức ở người cao tuổi, theo một nghiên cứu từ Đại học Brigham Young và Bệnh viện Phụ nữ ở Boston (Mỹ) năm 2012. Nghiên cứu cho thấy quá trình lão hóa nhận thức có thể được trì hoãn đến 2,5 năm ở những người duy trì thói quen tiêu thụ thực phẩm giàu chất flavonoid.

Kết hôn. Nghiên cứu cho thấy những người lập gia đình có sức khỏe tinh thần và thể chất tốt hơn so với những người chưa lập gia đình. Hạnh phúc trong hôn nhân có thể tăng cường sự khỏe khắn của cơ thể khi đến tuổi, và người lớn có sức khỏe tốt có thể hạn chế được quá trình suy giảm nhận thức nhờ cuộc sống vợ chồng hạnh phúc.

Ngọc Khuê (TNO)